بایگانی بخش اندیشه



تصویری سیاه و قرمز، از یک هیئت امام حسین. تصویر از زاویه کنار، عزاداران را نشان میدهد و وسط تصویر یک کودک روی دوش مردی دیگر در حال سینه‌زدن است

فیض خون: جوهر سیاسی اسلام شیعی

عباس شهرابی ــ این جستار با نقد تحلیل جمهوری اسلامی به‌عنوان دولت‌‌ـ‌ملتی متکی بر اصل حاکمیت ملّی می‌آغازد. این نقد دریچه‌ی ورود به بخش اصلی مقاله در نقد الهیات سیاسی اسلام شیعی است.

کانت و امر اخلاقی

احد پیراحمدیان − آنچه کانت را به یکی از مهم‌ترین فیلسوفان تاریخ تبدیل کرد انقلاب در شیوه‌ی اندیشیدن بود. چنین انقلابی در نگاه او به امر اخلاقی نیز دیده می‌شود.

چرا نیچه از سوسیالیسم متنفر است

نقدی بر چپ‌های نیچه‌ای - گفت‌وگوی مجله ژاکوبن با دنیل تات نویسنده کتابی درباره چپ و نیچه

کانت و انقلاب در شیوه‌ی اندیشه

احد پیراحمدیان – این نوشته خطوطی از اندیشه‌های کانت را به مناسبت ۳۰۰مین سالگرد تولد او ترسیم می‌کند. غلو نیست اگر بگوییم کانت تاریخ فلسفه را به دو دوره‌ی پیش از خود و پس از...

میراثِ سُنّت‌گراى كسروى و داستانِ بوفِ مينِروا

کورش (علی) نوابی − احمد كسروى با همه‌ى حكمت ارجمندی كه در کتاب «آیین» در زمينه‌ى کَشاکشِ ميان سنّت و تجدّد در آستين داشت، از خام انديشى در این باره بركنار نبود.

مقدمه‌ای برای یک انترناسیونالیسم جدید

ساندار متزادرا و برت نیلسون با بررسی ساختار «چندقطبیِ گریز از مرکز و متعارض» جهان امروز، از ضرورت ایجاد یک انترناسیونالیسم جدید و ویژگی‌های آن می‌نویسند. آنها می‌گویند که شرط تخیل زندگی‌ای بدون سلطه سرمایه...

درس‌هایی از انقلاب‌‌های ۱۸۴۸

ف. دشتی – انقلا‌ب‌های ۱۸۴۸ در اروپا از دو نظر اهمیت ویژه‌ای دارند: به خاطر تأثیری که بر اروپا و از آن طریق بر جهان گذاشتند و همچنین به‌خاطر درس‌هایی که برای نیروهای انقلابی در...

سرمایه‌داری در ایران معاصر به روایت کیهان ولدبیگی

مروری بر کتاب «سرمایه‌داری در ایران معاصر: انباشت سرمایه، تشکیل دولت و ژئوپلیتیک» که سال جاری از سوی انتشارات دانشگاه منچستر منتشر شد.

جنبش «زن، زندگی، آزادی» در آینه‌ی قیام‌های آغازین قرن ۲۱

ف. دشتی – کتاب «اگر ما بسوزیم: دهه‌ی اعتراضات توده‌ای و انقلاب‌های گم» به کاوش در جنبش‌های اعتراضی اخیر پرداخته است. این کتاب را با نظر به جنبش «زن زندگی آزادی» بررسی می‌کنیم.

پژوهش مبارزه‌جو و شورش کلمبیا: علیه بی‌تفاوتی

ایمان گنجی ــ اعتراض‌های آوریل ۲۰۲۴ در دانشگاه کلمبیا در نیویورک خاطره آوریل ۱۹۶۸ و اعتراض‌های مه آن سال را زنده کرده است. از این رو به دو متن در رابطه با قیام کلمبیا در...

«۱۹۸۴» و هشدار آن درباره «اپوزیسیون»

مهرداد صمدزاده − یکی از ابعاد رمان ۱۹۸۴ که کمترمورد توجه واقع شده، هشدار اوروِل نسبت به برخی جریان‌های موسوم به «اپوزیسیون» است که گاه نظام به مراتب مخوف‌تری را رقم می‌زنند.

داریوش آشوری، از زبانِ باز تا زبان‌باز

زهرا موسوی ــ داریوش آشوری به ما می‌آموزاند که با واژگونی معانی در متن زبانی می‌توان موقعیت فرودستی تاریخی را به چیرگی بدل کرد. نه به معنای فرادستی سلسله‌مراتبی و بازتولید وضعیت جاری، بلکه به...

احضار تاریخ باستان

امین بزرگیان – انگیزه‌ی احضار مداوم تاریخ باستان، آن هم در بحث‌های سیاسی روز چیست؟ این یادداشت توضیح می‌دهد که همواره رابطه‌ای وجود دارد میان احضار تاریخ و مشروعیت‌یابی سیاسی.

مارکس(ها): جستاری در باب مسیریابی مارکس

پنجم مه سالگرد تولد کارل مارکس، فیلسوف و روزنامه‌نگار و انقلابی آلمانی است. به همین مناسبت، سامان آزاد با مرور حیات نظری و سیاسی مارکس،‌ از او به عنوان تجسم بدنی جمعی می‌نویسد که فشرده...

مارکس؛ اثبات قاعده از طریق استثنا

امید بهرنگ در این مقاله در زادروز تولد کارل مارکس به اهمیت تاریخی کتاب هجدهم برومر لوئی بوناپارت می‌پردازد.

علیه زبان‌بستگی ــ درباره‌ی ایده‌ی “زبان باز” داریوش آشوری

محمدرضا نیکفر ــ این ایده، در بنیاد خود سیاسی است، چون علیه زبان‌بستگی است، علیه رژیم‌های زبانی بسته است.

پیوندِ روان و طبیعت: درآمدی بر بوم‌روان‌شناسی

جویا آروین − بوم‌روان‌شناسی (Eco-Psychology) شاخه‌ای نوپدید در روان‌شناسی است که پیوند میان بوم و روان را در کانون پژوهش می‌گذارد.