بایگانی بخش اندیشه



آیا حیوانات خودآگاهی دارند؟

حمید پرنیان-فلسفه به چند دلیل به خودآگاهی حیوانات علاقمند است؛ فلسفه می‌پرسد اگر انسان جایی در طبیعت داشته باشد پس باید پرسید انسان با دیگر چیزهایی که در طبیعت وجود دارند چه نسبت و چه شباهت‌ها و اختلافاتی دارد. دومین دلیل این است که اگر مشخص شود که حیوانات...

یارانه‌خواری دستگاه دینی

محمدرضا نیکفر: همه‌ی یارانه‌ها حذف می‌شوند به جز یارانه‌ای که به دستگاه دینی تعلق می‌گیرد. بر پایه‌ی تجربه‌ی فعلی می‌توانیم نظام دینی را نظامی تعریف کنیم که در آن به دستگاه دینی سوبسید می‌دهند و...

درباره شهلا – بخش سوم

امین بزرگیان-در نوشته‌های قبلی، با میانجی قرار دادن داستان شهلا وناصر محمد خانی به وضعیت امر جنسی در ایران نقبی زدیم. ناصر، نمادی از وضعیت نامتمدنانه لیبیدو در ایران است، وضعیتی برخاسته از ضعف ego...

ادبیات، اعتراض، نقد

عباس معروفی- اعتراض و انتقاد فرزند خلف جامعه‌ای است که پویایی و ماندگاری در مثلث حکومت‌ـ نخبگان‌ـ مردم تعریف شده باشد. در حکومتی که حاکمانش چون راهزنان به تخریب ادبیات و تاریخ و هنر و...

خرد عمومی

مریم اقدمی_اشاره: «مجله فیلسوفان» (The Philosophers’ Magazine) در سلسله مطالبی با عنوان «اندیشه‌های بزرگ قرن» از اندیشمندان و فلاسفه معاصر خواسته است تا با توجه حوزه‌ی تخصصی خود این ایده‌ها را معرفی کنند.

 

سال گذشته پارلمان...

دوستی در فاصله

حمید پرنیان- رالف والدو امرسون، فیلسوف امریکایی، تاثیر عظیمی بر فرهنگ امریکایی داشته است. تاکیدی که وی بر «اتکا بر خویشتن» دارد ذهنیت شاعران و نویسندگان و هنرمندان امریکایی زیادی را تحت تاثیر قرار...

جهان‌بینی دینی

محمدرضا نیکفر- دوستدار جهان‌بینی دینی را از یکسو در برابر نگاه فلسفی و از سوی دیگر نگاه علمی به جهان قرار می‌دهد. آنچه او در این مقایسه در نظر نمی‌گیرد تفاوت...

سکولاریزاسیون – واگرایی و همگرایی

۲۵محمدرضا نیکفر- آذر شصت و پنجمین زادروز دکتر عبدالکریم سروش بود. به این مناسبت خانم سپیده کلانتریان و آقای محمدجواد اکبرین جشن‌نامه‌ای را سامان دادند که در...

ویژگی‌های خشونت نمایشی

شکلی از خشونت که کمتر مورد بررسی قرار گرفته، خشونت نمایشی است. خشونت نمایشی در فرایند نمایش هدفمند احساسات و در جهت برانگیختن تأثیری معین بر دیگران اِعمال می‌شود. عرصۀ بروز و کاربرد این خشونت...

روان‌شناسی اجتماعی خودرو

خودرو احساساتِ متفاوتی را پدید می‌آورد: لذتِ رانندگی، طغیانِ «دیوانگی در جاده»، هیجانِ سرعت، امنیتی که از راندنِ یک خودروی «امن» ایجاد می‌شود و مانند این‌ها. خودرو هم‌چنین با سیاست‌های هیجانی هم گره خورده است:...

درباره شهلا

شهلا جاهد اعدام شد. این پایان داستان لیبیدوی مردی است که دو زن را به کام مرگ فرستاد. چندی قبل − در واقعه میدان کاج − لیبیدوی زنی، دو مرد را به کام...

انفصال و استقلال نسبی مقال‌ها و وجود امکان برای اندیشیدن

۵۵. ابن‌سینا در آغاز بحث طبیعت می‌گوید که که طبیعت‌شناسی نسبت به الاهیات، علمی جزئی است. این به معنا نیست که او معتقد است که علم طبیعی بی‌اهمیت است، یا با وجود علم...

درباره شهلا ـ ۲

این نوشته را تقدیم می‌کنم به عمادالدین باقی عزیز که به عنوان دیندار، شجاعانه سال‌ها به قصاص اندیشید ودر نقدش نوشت و به زندان رفت.

در اپیزود اول به داستان اعدام شهلا جاهد به...

مسیحیت، اسلام و شناخت جهان

۵۴. دوستدار فرهنگی را که می‌پندارد جهان را پیشاپیش می‌شناسد در سیطره‌ی بینش دینی می‌داند. چنین فرهنگی از نظر دوستدار به شناسایی جهان به صورت در-خود-اندر-باش آن، که جهان در ناوابستگی آن به...

اسلام بی‌فکر و مسیحیت فکور؟

۵۰. دوستدار از دین که سخن می‌گوید، در اصل به اسلام نظر دارد. بر این موضوع آگاهی داریم که موضعِ فلسفی دوستدار نسبیت‌باوری نیست (رک. بند ۳۳)، پس توجه ویژه‌ی او به اسلام...

ملکیان و دین ایدئولوژیک

استاد مصطفی ملکیان در یکی از سخنرانی‌هایِ خود که چندین سال پیش در دانشگاهِ تهران ایراد کردند به موضوع «شریعتی و دین ایدئولوژیک» پرداختند.1 جانِ کلامِ ایشان این بود که دین...

یاد آن تابستان

محمدرضا نیکفر − "یاد اعدام‌شدگان تابستان ۶۷ را گرامی بداریم!" هر سال در اواخر تابستان با این فراخوان مواجه می‌شویم. منظور چیست؟ چرا یاد کسانی را گرامی می‌داریم؟