بایگانی بخش اندیشه



دایی ‌جان ناپلئون + طرح پیکاسو از دون کیشوت

دن کیشوت و دایی جان ناپلئون؟

شیریندخت دقیقیان – در این نوشته مقایسه میان اثر سروانتس و اثر ایرج پزشکزاد در چارچوب بحث سرنمون ادبی صورت می‌گیرد. پرسش این است که چه ارتباط پروتوتیپی میان دن کیشوت و دایی جان ناپلئون بر قرار است، هم از نظر شباهت هم تفاوت.

دگرگونی‌ لائیسیته در فرانسه

ژان بوبرو − لائیسیته را نباید به کاربرد مسلط اجتماعی این واژه تقلیل داد، و نبایستی واقعیت اجتماعی و اخبار رسانه‌ای را با هم اشتباه کرد. رابطه این‌ها شبیه رابطه‌‌‌ای است که بین سر کوه...

ردّ پای شخصیت‌های داستانی در زندگینامه‌های نویسندگان

شیریندخت دقیقیان – جست‌وجوی ردّ پای پروتوتیپ‌های ادبی در زندگینامه‌های چند نویسنده‌ی بزرگ

امتناع از جنگ، امتناع از هیجان

محمدرفیع محمودیان – مشخصه جنگ مدرن چیست؟ چرا و چگونه می‌توان با جنگ مخالفت ورزید و به هیچ شکلی در آن مشارکت نداشت؟

مارکس؛ زندگی و اندیشه انقلابی ــ چند مقاله از آرشیو زمانه

پنجم مه سالگرد تولد کارل مارکس، فیلسوف و روزنامه‌نگار و انقلابی آلمانی است. به همین مناسبت به بازنشر مقاله‌هایی درباره اندیشه و زندگی او و اهمیت‌اش در مبارزه برای آزادی و برابری می‌پردازیم.

پروتوتیپ (سرنمون) ادبی چیست؟

شیریندخت دقیقیان − آیا همه‌ی کاراکترهای آثار برجسته‌ی ادبیات داستانی دنیا، پروتوتیپ‌هایی در زندگی واقعی داشته اند؟

چهار فلسفه صلح‌طلبی

صلح‌‌‌طلبی اغلب توسط مخالفانش به عنوان ساده‌لوحی، بزدلی یا حتی همدستی در جنایت توصیف شده است - بی‌عملی که به جنگ، آزادی عمل می‌دهد. اما آیا این حقیقت دارد؟ به کسانی که درباره «صلح...

یوزف شومپتر و اقتصاد امپریالیسم

یوزف شومپِتِر، اقتصاددان اتریشی، معتقد بود که پیروزی سوسیالیسم حتمی است، اما او دیدگاه مارکسیستی را درباره چگونگی عملکرد سرمایه‌داری رد می‌کرد. ایده‌های او چالشی جذاب برای کسانی هستند که در این دوره و زمانه...

نگاهی به تاریخچه‌ی آزادیِ آکادمیک

آزادی آکادمیک و استقلال دانشگاه چه معنایی دارد، از کجا شروع شده است و چگونه پیش رفته است؟ مقاله‌ای برای درک بهتر نبود آزادی آکادمیک در ایران.

اسطوره و فلسفه

کارل یاسپرس - هنگامی که فلسفه اسطوره را به زبان تفکر خود ترجمه می‌کند، نمی‌تواند جایگزینی برای بیان و صورت توصیفی خود اسطوره بیابد. اما کسی که به فلسفه می‌پردازد، می‌خواهد به رابطه‌ای آزاد با...

یادی از فیلسوف بریتانیایی: جاناتان ساکس و گفتاری از او پیرامون غریب‌ستیزی

جاناتان ساکس: چه عاملی ما را اخلاقی می‌سازد؟ چه چیزی بشریت را این گونه قادر می‌سازد که غیرانسانی عمل کند؟

یاسین الحاج صالح: چرا آنتی‌امپریالیسم چامسکی امپریالیستی است؟

نویسنده چپ‌گرای سوری در این یادداشت به تندی از موضع‌های نوآم چامسکی روشنفکر سرشناس آمریکایی در قبال سوریه انتقاد می‌کند و می‌نویسد: «درک او از نقش آمریکا از نوعی آمریکامحوری منطقه‌ای به قسمی الاهیات تغییر...

تأملی دربارۀ تجاوز ارتش روسیه به اوکراین

بهروز بیات – این جنگی است در تضاد با حقوق بین الملل، در تنافر با حقوق بشر؛ از این رو جنایتکارانه است و با صراحت باید محکوم شود و تلاش شود که پایان یابد. اما...

آموزش و پرورش، دانشگاه، و جامعه

جویا آروین − در این نوشتار نگاهی می‌اندازیم به برخی آموزه‌های فیشته در زمینه‌ی آموزش و پرورش و دانشگاه. نخست به دیدگاهش در زمینه‌ی آموزش و پرورشِ درست می‌پردازیم، سپس دیدگاهش را در زمینه‌ی...

الگوریتم‌های استثمار: مبارزه طبقاتی در عصر هوش مصنوعی

رایان استنتون − در یک جامعهٴ دارای نظمی عقلانی فناوری صرفه جویی در نیروی کار چیز خوبی خواهد بود. انسان‌ها از عذاب انجام کارهای خطرناک و تکراری خلاص می‌شوند و چه نیکوست که این کارها...

دلبند تونی موریسون

شیریندخت دقیقیان − در این مجال می‌کوشم به عنوان مترجم فارسی رمان «دلبند» نکاتی درباره دیدگاه‌های توری موریسون بگویم. سپس متن فارسی سخنرانی نوبل او را به خوانندگان تقدیم می‌کنم.

رضا براهنی و ایده‌ی ناموزونی تاریخی − حرکتِ مدام روی ریل تناقض‌ها

روزبه جورکش − در این نوشتار که با غروبِ آفتاب رضا براهنی همزمان شده است، بررسی‌ای مختصر خواهیم داشت بر ایده‌ی «ناموزونی تاریخی» در تاریخ مدرن ایران از منظر او؛ این ایده نخستین‌بار توسط لئون...