بایگانی بخش اندیشه



اعتصاب انسانی همین حالا آغاز شده است

کلر فونتن ــ اعتصاب انسانی یک جنبش اجتماعی نیست، اگرچه می‌تواند بستر حاصل‌خیزش را در قیام‌ها و تحریک‌های عمومی بیابد و بر آن رشد کند و توسعه یابد.

ریشه‌های سبک تئودور آدورنو

حمید فرازنده − آدورنو از جمله کسانی بود که در نوشته هایش از کلمه‌ی «من» استفاده نمی‌کرد. جملاتش را با «به نظرم» یا «فکر می‌کنم» شروع نمی‌کرد. آدورنو نمی‌خواست فکر را به روان‌شناسیِ شخصیِ نویسنده...

جنبش‌های اجتماعی و چرخش پسااسلامی

آصف بیات − چرا کنش‌گری اسلامی در مصر خصلت یک جنبش اجتماعی را به خود گرفت در حالی که در ایران به شدت سیاسی شد؟ غالباً اشاره می‌شود که تشیعْ سنتی است که بر خلاف...

توطئه در کالبد تئوری توطئه

مهرداد صمدزاده − تئوری‌های توطئه خود توطئه‌هایی هستند با دامنه‌ای گسترده که پس از نابودی دیگران خودی‌ها را هم در یک بازه زمانی در تیررس قرار می‌دهند.

تغییر اجتماعی- اقتصادی و زوال اسلام

آصف بیات - «اسلام‌سازی» عمدتاً پس از پیروزی انقلاب اسلامی آشکار گشت اما این به معنای دست کم گرفتن اهمیت اسلام سیاسیِ پیش از انقلاب اسلامی نیست.

آزادیِ آکادمیک، مسئله‌ای همچنان گشوده

لورین داستون − آزادیِ آکادمیک ماهیتی ناتمام و انطباق‌پذیر و کاوش‌گرانه دارد که با آنچه ویلهلم فون هومبولت ارزشِ بنیادیِ پژوهشِ علمی برای جوامعِ پیشرو می‌دانست همخوانی دارد: «در سازمان‌دهیِ نهادهای علمیِ پیشرفته همه چیز...

انقلاب بدون جنبش، جنبش بدون انقلاب

آصف بیات − هیچ یک از الگوهای عمده کنش جمعیْ پویایی تبدیل کنش جمعی به انقلاب را تئوریزه نکرده است. آنها عمدتاً به توضیح علل نارضایتی اجتماعی و بحران انقلابی می‌پردازند.

انقلاب‌ها همچنان به درون کالبد تاریخ روح می‌دمند

گفتگو با انزو تراورسو در باب انقلاب و ضد انقلاب، جنبش‌های جدید و نئولیبرالیسم به مناسبت انتشار تازه‌ترین کتابش، انقلاب: تاریخ روشنفکری

مرگ گذشته: حزب توده ایران و کودتای ۲۸ مرداد

مهرنوش هاتفی − بی عملی و تعلل رهبری حزب توده در جریان کودتای ۲۸ مرداد اثری برگشت ناپذیر بر حزب توده باقی گذاشت. چنانکه وقتی بعد از ۲۷ سال رهبران باقی مانده به جمع بندی...

قطعاتی درباره‌ی تروریسم اسلامی

روبرتو کالاسو ــ سید قطب معتقد به یک «گارد پیشرو» بود که به نام اسلام باید جهان را فتح می‌کرد. این کتاب مصری دیگری به نام ایمن الظواهری و رفیقش اسامه بن لادن و نیز...

آزادیِ در دانشگری و پژوهشگری – طرح و بررسیِ یک استدلال

جویا آروین – آزادی آکادمیک چیست و چرا باید برقرار باشد؟ در ایران آزادی دانشگاهی از چه سویی محدود می‌شود؟

سروش و خدایی که جز نام نیست

اکبر گنجی – نقدی بر دیدگاه‌ الاهیاتی عبدالکریم سروش. آنچه سروش عرضه می‌دارد مجموعه‌ای به شدت مشوش از آرای پراکنده‌ای است که ‌از منابع متفاوت تغذیه می‌کنند، و حتی از انسجام درونی نیز بی‌‌بهره‌اند.

با وجود سرمایه‌داری، استعمار فضا یعنی تخریب زمین 

بیش از پنجاه سال پیش، فیلسوف آلمانی، گونتر آندرس، در مورد خطر سفر به فضا به منظور دستیابی به قدرت و منفعت هشدار داد. او خواستار آن بود که دیدگاه ما نسبت به فضا...

مارکسیسم، اخلاق، و سرشتِ انسان

فیل اکسپر − انگاره‌های اخلاقیِ ما از کجا می‌آیند؟ مارکس چون ماده‌باور بود نمی‌پذیرفت که بایدهای اخلاقی سرچشمه‌ای الهی دارند و از بیرون برای جامعه‌ی انسانی وضع شده‌اند. اما همچنین نمی‌پذیرفت که اخلاق صرفاً بر...

چگونه ما ایرانیان دکتر-مهندس شدیم؟

م. مهاجر – به صورت کلیشه‌ای دیگران را دکتر، مهندس یا استاد خطاب می‌کنیم، و چه بسا از این که خودمان چنین مورد خطاب قرار گیریم، لذت می‌بریم. اما چرا؟ استفاده تورمی از این عنوان‌ها...

طبقه بندی مایکل والزر از گونه‌های نقد اجتماعی

شیریندخت دقیقیان − این نوشته ضمن معرفی دو کتاب از مایکل والزر، فیلسوف آمریکایی معاصر، به توصیف سه گونه نقد از نظر او می‌پردازد.

مارکس و هوسرل؛ زیست‌جهان و شیءوارگی

ریحانه غلامی − ترجمه بخشی از مقدمه‌ی کتاب «مارکسیسم و پدیدارشناسی: افق‌هایِ دیالکتیکیِ نقد»