بایگانی بخش اندیشه



فتح‌الله گولن، رهبر اسلامگرای ترک، با پیرهن مردانه آبی روی مبلی قهوه‌ای نشسته و مردی دارد فشار خونش را اندازه می‌گیرد

فتح‌الله گولن که بود و چه کرد؟

عباس شهرابی ـ مشهورترین رهبر اسلام‌گرایان ترکیه مدرن دوشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۳ در ایالات متحده‌ی آمریکا مُرد. فتح‌الله گولن که بود و چه اندیشه‌هایی را نمایندگی می‌کرد؟ سابقه‌ی سیاسی و فکری‌اش به کجا برمی‌گشت؟ و نسبتش با حزب حاکم «عدالت و توسعه» و رجب طیب اردوغان چه بود؟

هفت دفاع از شیوه جنگ اسرائیل در نوار غزه و اگر «کودک‌کشی» ملاک باشد، پاسخ چیست؟

رامتین شهرزاد در این دیدگاه هفت استدلال را در دفاع از شیوه جنگ اسرائیل مطرح می‌کند و سپس با ملاک «کودک‌کشی» و وضعیت کودکان چه اسرائیلی و چه فلسطینی و چه لبنانی، شیوه جنگ اسرائیل...

کام تلخ آرزو: یادداشت‌هایی درباره‌ی بحران «انقلاب اسلامی»

عباس شهرابی - محمد باقر مجلسی، فقیه اواخر دوره‌ی صفویه می‌نویسد که «دویست سال است که شیعه را به آرزو تربیت کرده‌اند.» اما این آرزومندیِ آخرالزمانی، در ترکیب با انقلابی‌گری فرا-ملیتی، چه تبعاتی برای جغرافیای...

جایگاه جنبش «زن، زندگی، آزادی» در روندِ مبارزه علیه ستم و تبعیض

محمدرضا نیکفر – دو سال از آغاز قیام ژینا می‌گذرد. این نوشتار تلاشی‌ست برای توضیح جایگاه و اهمیت جنبشِ گره‌خورده با نام ژینا (مهسا امینی).

تکاپو برای فهم پیله در هم تنیده اجتماع

محمد ریگی درخشان - شریف ماردین، جامعه‌شناس، برای فهم جامعه ترکیه، به بررسی فاکتور «فرهنگ» و بخصوص مسئله «دین» می پردازد.

کاتالین کاریکو، برنده نوبل پزشکی، چه به ما برای پیش‌ بردن جنبش «زن، زندگی، آزادی» می‌آموزد؟

رامتین شهرزاد - در نوجوانی به کاتالین کاریکو گفتند نمی‌گذاریم به دانشگاه بروی. در نظام سرمایه‌داری به او گفتند به اندازه کافی سود نداری و پژوهش‌هایش را در سطل زباله ریختند. ولی او متمرکز ماند،...

شرط دادخواهی: بازیابی تاریخ

محمدرضا نیکفر –گفتاری درباره‌ی پویشِ یاد و اینکه چگونه خاطره تابع وضع و حال کسانی است که یادآوری می‌کنند. موضوعِ بررسی، ادراک زمان و تغییر گفتمان است. بررسی انتقادی روایت غالب موجود کمک می‌کند در...

رستاخیز: «جنبشی» که محمدرضا پهلوی آن را به «حزب» تبدیل کرد

در این جستار، حمیدرضا یوسفی خاستگاه‌ ایده «حزب رستاخیز» در نظام پهلوی را مرور می‌کند و از نقش غلامرضا افخمی در تکوین ایده یک «جنبش رستاخیز ملی» می‌نویسدکه برخلاف آنچه در عمل اجرا شد، شاه...

جایابی جمعی؛ سازوکار بقاـ‌مقاومت‌ـ‌بهره‌کشی در شرایط «جهادی»

سیاوش طلایی‌زاده در این دیدگاه می‌نویسد: «زندگی معمولی» یعنی وضعیتی که شهروندان در آن مجبور نیستند در بیشترین حوزه‌های زندگی به توانایی جایابی خود اتکا کنند. یعنی پایان وضعیت جهادی نه فقط به معنای پایان...

دگرگونی وضعیت و ضرورت دگرگونی گفتمان سیاسی

محمدرضا نیکفر – در ایران محتملاً چه پیش خواهد آمد؟ با کدام توشه‌ی فکری به استقبال پیشامدها برویم؟

مدرن شدن، سکولار شدن، و مسئله‌ی گسستگی و چندپارگی در جامعه‌ی ایران

محمدرضا نیکفر – توصیفی از فضای خیال در دوره‌ی انقلاب و زمینه‌ی اجتماعی آن. و نیز پرسش در این باره که تخیل اجتماعی اکنون به چه صورتی درآمده است.

وضعیت رسانه در ایران در موقعیت دگرگونیِ ساختاریِ نو در عرصه‌ی جهانی

محمدرضا نیکفر – برای ما ایرانیان مشکل رسانه معمولاً در چارچوب مسئله‌ی سانسور و کلاً نبود آزادی بیان مطرح است. زمانی به این شکل می‌توانستیم به شکل قانع‌کننده‌ای مشکل را توضیح دهیم. اما اکنون دیگر...

آنجلا دیویس: مبارزی علیه دیوارهای زندان و چوبه‌های دار

این هفته در ادبیات فمینیستی زمانه به سراغ آنجلا دیویس می‌رویم، فمینیستی که به قدرت جمعی باورمند است و برابری را رادیکال و ریشه‌ای می‌خواهد.

جورجیا ملونی: معناشناسی اقتدارگرایی و سیاست روایت فاشیستی

جورجیا ملونی کیست و چه نوع سیاستی را نمایندگی می‌کند؟ آیا می‌توان او را فاشیست خواند؟ عملکرد و سیاست‌های او چه چیزی درباره راست‌گرایی معاصر در اروپا و جهان به ما می‌آموزد؟ گفت‌وگوی «زمانه» با...

در گفت‌وگو با علی واعظی: «مبارزه با طالبان بدون نقد اسلام‏‌گرایی، ناسیونالیسم، امپریالیسم و سیاست هویت قومی ممکن نیست»

علی واعظی، پژوهشگر علوم انسانی در پاسخ‌ پرسش‌های زمانه ضمن تاکید بر پیوند میان بحران افغانستان با مناسبات جهانی قدرت، از چالش‌ها، الزامات و افق‌های مبارزه با رژیم طالبان می‌گوید.

بل هوکس: نظریه‌پرداز عشقِ انقلابی

این هفته در ادبیات فمینیستی زمانه، به سراغ بل‌ هوکس می‌رویم. فمینیستی که عشق را نیرویی رادیکال برای انقلاب می‌دانست.

ادوارد براون و مشروطیت در ایران

مرداد امسال صد و هجدهمین سالگرد امضای فرمان مشروطیت است و به این مناسبت، حمیدرضا یوسفی در این جستار به نقش ادوارد براون در دفاع، ثبت تاریخی و معرفی جنبش مشروطه پرداخته است.