بایگانی بخش اندیشه
اندیشه زمانه – به نظر شیدان وثیق «سیاست و سیاسی واقعی زمانی است که مردم امور خود را خود به دست می‌گیرند، در تصاحب خود می‌آورند با مداخله گری مستقیم و بی واسطه‌ی شان برای برابری و رهایی خود.»
وثیق در بخش دوم گفت‌وگو درباره مسئله‌ی چپ، به...
عیب‌یابی
لارن استارکی − پیش می‌آید که وقتی دارید برنامه‌ای را دنبال می‌کنید، راه را اشتباهی بروید و این باعث شود که به هدفتان نرسید یا مسئله‌تان را نتوانید حل کنید. ممکن است موانع ریز...
تحلیل وضعیت و تبیین وظیفه
مهرداد. ف. صمدزاده − وجه تمایز عوام سالاری با مردم سالاری در رفتار غیر عقلانی و فراقانونی عوام و ضدیت آنها با روشنگران و برگزیدگان نهفته است. در بخش نخست این نوشته این نکته تبیین...
عدالت به مثابه نابرابری
اکبر گنجی − درباره‌ی اسلام به انواع شیوه‌ها می‌توان داوری کرد:
الف- آیا مدعیات صدق و کذب بردار اسلام (اعتقادات) صادق‌اند و دلایل موجهی برای تأیید صدق آنان وجود دارد؟
ب- آیا اسلام دینی...
عوام‌سالاری
مهرداد ف. صمدزاده − در تلاطم انقلابی واپسین روزهای رژیم شاه، امانوئل لی روی لدوری، از بزرگان مکتب تاریخ "آنالز" کتابی را به نام "کارناوال رومیان" انتشار داد که موضوع آن همنهشت شدن ارتجاع...
اتم، قدرت و دیانت − گفت‌وگو با حسن یوسفی اشکوری
محمدرضا نیکفر − آیت‌الله‌ها حساسیت‌های ویژه‌ای دارند که از طریق توجه به آنها می‌توان افق دیدشان را تشخیص داد. اگر به قول ایرج میرزا در جایی تصویر زن بی‌حجابی را بکشند، فریاد وااسلاما از...
نظریه‌های عادلانه بودن اسلام
اکبر گنجی − یکی از مهمترین ملاک‌های انتخاب یک ایدئولوژی،آئین یا دین، عدالت است. معتقدان به هر آئینی، آئین خود را عادلانه به شمار می‌آورند. مسلمان‌ها نیز همچون پیروان دیگر ادیان، براین باورند که...
طغیان زندگی بر ضد فرم‌ها در فرهنگ مدرن
شهناز مسمی‌پرست – فرم‌ها از فرایند زندگی خلق می‌شوند و نیروها و انرژی‌های زندگی درون فرم‌ها رشد و نمو می‌کنند و گسترش می‌یابند تا زمانی که فرم‌های کهنه قابلیت خود را برای رشد نیروها از...
اولی الامر در قرآن و تفاسیر (۴)
علی ممقانی – در دو آیه از قرآن از لفظ اولی الامر استفاده شده است.
گفته شد علمای دین و دینداران سنتی شیعه ضمن یکی دانستن احکام رسالتی و حکومتی قرآن وظیفه حکومتی پیامبر...
متن مقدس و مسأله عدالت یا عدالت قرآنی
اکبر گنجی − عدالت مفهومی فرادینی است که همیشه به عنوان یکی از آرمان‌های اصلی انسان‌ها مطرح بوده است. این مفهوم،از ابتدأ در معنای واحدی به کار نرفته و اکنون نیز نظریه‌های متفاوتی درباره‌ی...
طغیان زندگی برضد فرم‌ها در طول تاریخ فرهنگ
شهناز مسمی‌پرست – زندگی چگونه فرم‌های نو را جایگزین فرم‌های کهنه کرده است؟ این نوشته برپایه دیدگاه گئورگ زیمل، فیلســـوف و جامعه‌شناس آلمانی (۱۹۱۸ – ۱۸۵۸) به این موضوع می‌پردازد.
اولی الامر در قرآن و تفاسیر (۳)
علی ممقانی − گفته شد علمای دین و دینداران سنتی شیعه ضمن یکی دانستن احکام رسالتی و حکومتی قرآن وظیفه حکومتی پیامبر گرامی را جزء ذات رسالت او دانسته و همین شأن را برای...
میدان بسان صحنۀ کنش سیاسی
امروز در پیامدِ حاکمیت بی چون و چرای سرمایه و بازار آزاد بر کلیت جامعه، از مقولۀ جامعۀ مدنی چندان یاد نمی‌شود. به نظر نمی‌رسد جامعۀ مدنی عرصه‌ای برای مبارزه با سلطۀ بازار و سرمایه...
راز امتناع
محمدرضا نیکفر − هم دوستدار و هم طباطبایی با نادیده گرفتن وجه فردی و تجربی آگاهی انسان‌های ایرانی فقط وابستگی آنان را به سنت دیده و آزادیشان را از سنت نمی‌بینند.
دوستدار و طباطبایی حال را...
تعیین هدف
لارن استارکی −وقتی با مسئله‌ای روبه‌رو می‌شویم باید آن را حل کنیم. پس باید برنامه‌ای بریزیم یا هدفی مشخص کنیم تا مسئله را برطرف کنیم.
اگر واضح و روشن بدانید که چه چیزی...
اولی الامر در قرآن و تفاسیر (۲)
علی ممقانی − فقهای شیعه برای استخراج حکومت برای امامان شیعه (و بعضی ازعلما) و حتی حکومت فقیه از قرآن، متمسک به آیه اولی الامر شده‌اند و این آیه محکم ترین دلیل بر اثبات...