بایگانی بخش اندیشه



قرآن‌سوزی − قضاوتی فلسفی

زمانی می‌شود از حق آزادی بیان استفاده کرد که هیچ پی‌آمد یا نتیجه‌ی منفی‌ای نداشته باشد.

مبارزه‌ بی‌خشونت در برابر خشونت انقلابی

فرق اساسی رهبر در جنبش‌های مدنی و انقلابی رابطه‌ی مردم با آنان است. به این ترتیب که در جنبش‌های مدنی رهبر نقش تنظیم‌کننده‌ی اعتراضات مختلف مدنی را دارد. بین رهبر و مردم مناسباتِ ارباب و...

اولی الامر در قرآن و تفاسیر (۱)

علی ممقانی − علمای دین و دینداران سنتی شیعه ضمن یکی دانستن احکام رسالتی و حکومتی قرآن وظیفه حکومتی پیامبر گرامی را جزء ذات رسالت او دانسته و همین شأن را برای امامان شیعه...

نقد معنا در روایت‌های تاریخی

استدلال روایی در روایت‌های بلند مشکل‌آفرین می‌شود. همچنان که پیشتر گفتیم اگر داستان، کوتاه و جمع‌وجور و جمع‌وجورشدنی باشد و ما به همه‌ی جزئیات آن آگاه داشته باشیم، می‌توانیم از استدلال روایی برای سرایت دادن...

از خشونت

تجربه‌ی انقلاب ۵۷، تسخیر قهرآمیز زندان‌ها و رادیو و تلویزیون، نقش گروه‌های مسلح، پی‌آمد‌های انقلاب و شکست آرمان‌های انقلابی که پیش‌زمینه‌اش انقلاب مشروطه بود، ما را در کاربرد حتی واژه‌ی انقلاب و تعمیم آن به...

دولت‌گرایی و رمانتیسم معنوی

ملی‌گرایی ایرانی بر اساس تاریخی واقعی ـ تخیلی از ایران ساخته شده است: ایرانیان کسانی هستند که پس از بنیان نهادن سه امپراتوری هخامنشی، اشکانی و ساسانی اسلام را به عنوان آئین جدید پذیرفتندو مسلمان...

داستان بلند روح ایرانی

در بخش‌های اخیر این نوشته به کمک نظریه‌ی روایت بررسی آن “ما”یی را آغاز کردیم که در روایت دوستدار از تاریخ ایران

مشاهده‌ی هدفمند

رای این‌که مهارت‌های اندیشه‌ی انتقادی خودتان را پرورش دهید باید با پیرامون خودتان هماهنگ باشید. اگر همیشه مشاهدات و رصدهایتان هدفمند باشد، و نه اتفاقی و شانسی، احتمال بیشتری وجود دارد که متوجه شوید چه...

ریسک و مسئولیت

محمدرضا نیکفر − ریسک همان خطر نیست. میان ریسک و خطر فرق ظریفی وجود دارد. چیزی که خطرناک است، خطرناک است، یعنی این اطمینان وجود دارد که در وضعیتی که جهت رخدادهای آن...

“خود”سازی

محمدرضا نیکفر – وقتی از "ما ایرانیان" سخن می‌گوییم و روایت می‌کنیم ما در طول تاریخ چنین و چنان کرده‌ایم، آن "ما" را دارای "خود"ی تصور کنیم، "خود"ی که ثابت است. "خود" در روایت ساخته...

امر نیندیشیدۀ زلزله

امین بزرگیان – این نوشته بحث‌هایی را که پس از زلزله بزرگ لیسبون در یکم نوامبر ۱۷۵۵ برانگیخته شد بازگو می‌کند و در می‌نگرد که اندیشیدن و نیندیشیدن بر رنج، چه زمینه‌ها، تفاوت‌ها و پیامدهایی...

تعریف مسئله

لارن استارکی − از کجا می‌شود فهمید که چه مسئله‌ای واقعی است و چه مسئله‌ای واقعی نیست؟ در اینجا برآنیم تفاوت‌های میان مسئله‌ی اصیل و مسئله‌ی غیراصیل را بررسی کنیم و نیز به این موضوع...

حق مسلم ما آزادی است، نه اتم!

محمدرضا نیکفر − اگر در ایران زمین‌لرزه‌ای رخ دهد که به یکی از مرکزهای اتمی پیدا یا پنهان در کشور آسیبی برساند همتراز با آنچه در فوکوشیما (ژاپن) می‌بینیم، آیا شانسی برای مهار کردن خطر...

داستان ایران

محمدرضا نیکفر – "ما" کیستیم؟ پرسش در اینجا از پی "ما"یی است که آرامش دوستدار تصور می‌کند در طول تاریخ هویت ثابتی داشته: دینخو بوده است و نمی‌اندیشده است. از دو بخش پیش به بررسی...

طلوع جامعه‌شناسی از دیدگاه زیمل

شهناز مسمی‌پرست− جامعه‌شناسی، به طور خاص، در طول قرن نوزدهم به مثابه واکنشی به نیروی سیاسی توده‌‌ها پدید آمد، توده‌‌هایی که خود را در برابر منافع فرد به کرسی نشاندند و رسمیت بخشیدند.

مسئله‌ی زن در اسلام

محمدرضا نیکفر − شرط رفع تبعیض، شرط گام‌برداری به سوی آزادی و عدالت، جدایی دین و دولت است. موضوع زن موضوع کانونی سکولاریزاسیون در ایران و دیگر کشورهای اسلامی است.

شناخت مسئله

لارن استارکی − اگر می‌خواهید شروع کنید به انتقادی فکرکردن و بر آن‌اید که مسائل را با دیدی سنجشگرانه حل کنید، اول از همه باید بدانید که مسئله چیست و میزان اهمیت و دشواری‌اش چقدر...

تمامی حقوق برای رادیو زمانه محفوظ است. ۲۰۰۶-۲۰۲۰