بایگانی بخش تاریخ و یاد



احمد شاملو ــ عکس: مهر

شاملو، مسأله سیاست و شعر سیاسی ــ اجتماعی

علی شریعت کاشانی ــ شاملو‎ از دید سیاسی پیرو یک نظام مردم‌سالار است؛ از دید اجتماعی خواهان یک جامعه انسانی آزاد، و از نظر فرهنگی آرزومند یک بینش همگانی پویا و شکوفا.

سهراب اسدیان (پدر اسدیان)، در کنار فرزندش سیامک اسدیان از مبارزان جنبش فدایی، به خاک سپرده شد

ساواک بارها سهراب اسدیان را بازداشت کرد. حکومت اسلامی فرزند او سیامک اسدیان و عروسش زهرا بهکیش (اشرف) را از او ربود و برادرانش توکل و نورالله اسدیان را اعدام کرد.

چند دهه تلاش برای حقیقت‌یابی: در یکشنبه خونین ایرلند چه گذشت؟

به کشته‌شدگان پیش از آنکه شناسایی شوند، برچسب تروریست زده شد. لاپوشانی و کتمان حقیقت از همان لحظه کشتار شروع شد و تا چندین دهه بعد ادامه یافت. 

جنبش انقلابی ۱۴۰۱ و درس هایی از انقلاب مشروطه – گفت‌وگویی با عباس امانت  

انقلابی که یک قرن و نیم از آن گذشته چه اهمیتی برای جهت‌یابی در وقایع امروز ایران دارد و انقلابیون امروز چه درس‌هایی از انقلاب مشروطه می‌توانند بیاموزند؟ گفت‌وگویی با عباس امانت، استاد تاریخ در...

اندیشه‌ی پوینده سوسیالیست، امید به آینده‌ای روشن بود

سیما صاحبی (همسر محمد جعفر پوینده) − به مناسبت بیست و چهارمین سالگرد قتل محمد جعفر پوینده، عضو کانون نویسندگان ایران

ژن، ژیان، ئازادی؛ سنت مبارزه و مقاومت در کردستان

امروزه که شعار «زن، زندگی، آزادی» در خیابان‌های شهرهای ایران طنین‌انداز شده است، تحریف ریشه‌ای آن امری غیرممکن است. اما خاستگاه چنین شعاری که در پیوند با مبارزات و مقاومت مردم در کردستان است، از...

انقلاب خونین اندونزی به روایت موزه رایکس آمستردام

انقلاب ملی اندونزی یا جنگ استقلال اندونزی، خیزش مردم این کشور علیه استعمارگران هلندی بود. مردم با مقاومتی که با سرکوب خونین از سوی استعمارگران مواجه شد، سرانجام پس از چهار سال‌ونیم استقلال کشور را...

آرمان‌های سردرگم – براهنی در «تاریخ مذکر»

جویا آروین − رضا براهنی در «تاریخ مذکر» نگاهی بسیار منفی و بدبینانه به گذشته‌ی ایران و وضع ایران در زمان خودش دارد، اما او در این بدبینی و منفی‌اندیشی احتمال نمی‌داد که وضع ممکن...

جنجالی که در هلند بر سر کتابی در مورد آنه فرانک برپا شد

کتابی که مدعی شناسایی لو دهنده خانواده آنه فرانک است، بحث برانگیز شده. منتقدان فرضیه محوری کتاب «خیانت به آنه فرانک» را زیر سؤال برده‌اند. کتاب مدعی است که یک محضردار یهودی خانواده فرانک را...

زبان ترکی آذربایجانی از رضاشاه تاپیشه‌وری (۱۳۰۰ تا ۱۳۲۵)

نگاهی به سیر و سرنوشت بحث درباره زبان ترکی آذربایجانی و تبلور آن در عرصه سیاست تا زمان قدرت‌گیری فرقه دموکرات آذربایجان، پایان کار آن، و سرانجامی که حق سخن گفتن و آموزش به زبان...

داستان نامه آذری قمی، انکار خانواده و اصرار دفتر خامنه‌ای − مصاحبه‌ با محسن کدیور

محسن کدیور استاد علوم اسلامی در دپارتمان مطالعات دینی دانشگاه دوک، می‌گوید نامه منتسب به آذری قمی که در کتاب ری شهری منتشر شده جعلی است. کدیور در یک مقاله و همچنین در یک...

گوشه‌ای از تاریخِ اجتماعی کاسِت در کردستان

فریبا دانشمهر – همه خاطرات خوشی از نوار کاست دارند. این وسیله شاخص مرحله‌ مهمی است از رفتن موسیقی به میان مردم. در کردستان صدای حسن زیرک با نوار کاست همه جا پخش شد و...

برگی از تاریخ معاصر ایران – وبینار با حضور دو مورّخ

نگاهی به زندگی سیاسی و فکری خسرو روزبه، یکی از شخصیت‌های حزب توده ایران به مناسبت هشتادمین سالگرد تأسیس این حزب. وبیناری با شرکت سیاوش رنجبر دائمی و ناصر مهاجر.

خسرو روزبه: ناهمساز و اندیشمند

ناصر مهاجر و سیاوش رنجبر دائمی: نگاهی به زندگی و کارنامه خسرو روزبه، یکی از شخصیت‌های اصلی حزب توده ایران، حزبی که ۸۰ سال از زمان بنیان‌گذاری آن می‌گذارد و بر سیاست و فرهنگ در...

محمدرضا شجریان: ویولون استرادیواریسی که با دستان یاشا هایفتز نواخته می‌شود

مهرداد صمدزاده – این یادی است از محمدرضا شجریان در سالگرد درگذشت او. شجریان گنجینه‌ای کمیاب از موسیقی ایران را برای جامعه هنر دوست به میراث گذاشت که در صدا و تکنیک آواز وی نهفته...

زمانه ۱۵ ساله شد؛ نگاهی به یک دوره

بایگانی زمانه ثبت‌کننده دگرگونی‌های ژرفی در این دوره کوتاه بوده‌ است. جامعه است که با صلابت خود را نشان می‌دهد و نقش تعیین‌کننده‌اش را نمایان می‌کند.

حبیب لاجوردی، با ضبط صوت علیه فراموشی

۳ مرداد ۱۴۰۰، حبیب لاجوردی، مدیر پروژه تاریخ شفاهی ایران در مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد درگذشت.