پیدایش حزب توده ایران در مهر ۱۳۲۰، رویدادی‌است تاریخی. این نخستین حزب سیاسی مدرن ایران، سپهر سیاسی جامعه آن روز ما را دستخوش دگرگونی کرد.

با این حال درباره‌­­­­­­­ی این حزب، ویژگی‌های آن، دوره‌­های گوناگون فراز و فرود، اعتلا و انحطاط آن هنوز بسیار چیزها نمی‌دانیم؛  نیز درباره‌ی رهبران و چهره‌­های اثرگذارش که حزب را یا به کژراهه بردند و یا که دمی درخشیدند و جستند و رفتند. جز آنان، حزب توده ایران چهره­‌های بحث انگیز هم داشته است و از آن میان خسرو روزبه که گرچه مایه‌­ی بررسی‌­های پر شمار بوده، هنوز، همچنان سیمایش در هاله‌ای از ابهام است.

سیاوش رنجبر دائمی− ناصر مهاجر
سیاوش رنجبر دائمی، استادیار تاریخ در دانشگاه سنت‌اندروز − ناصر مهاجر، نویسنده و پژوهشگر در زمینه تاریخ معاصر ایران

درباره­‌ی این شخصیت تاریخی، دو تن از تاریخ‌­نگاران ایران این روزگاران، سیاوش رنجبر دائمی و ناصر مهاجر کتابی در دست انتشار دارند که فرازی از آن در زمانه منتشر شد:

خسرو روزبه: ناهمساز و اندیشمند

در ارتباط با همین موضوع وبیناری با حضور این دو مورخ توسط زمانه سازماندهی شد که در ادامه شاهد آن هستید: