شناسایی املاک بزرگترین کلاهبرداران رمز ارز دنیا در دبی

نویسندگان این گزارش: کوین جی هال، گراهام استاک، لوک کارگاری، اسل گورد هوملسو و کارینا هاپرتز

نکته‌های کلیدی این گزارش:

• داده‌های درزکرده از املاک دبی نشان می‌دهد که آپارتمان پنت‌هاوس روجا ایگناتوا (Ruja Ignatova) در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی به فروش رفته، دو سال بعد از این‌که کلاهبرداری رمرارزش به نام وان‌کوین (OneCoin) لو رفت و به شکایت ایالات متحده علیه‌ او منجر شد.

• فرانک اشنایدر (Frank Schneider) مشاور امنیتی ایگناتوا بعد از این که رسوایی وان‌کوین سروصدا به پا کرد ملکی در دبی خرید. در آن زمان هنوز مشخص نبود اشنایدر چه نقشی در وان‌کوین دارد.

• آپارتمان اشنایدر در ژانویه‌ سال ۲۰۲۲ میلادی به قیمت ۲.۳ میلیون دلار به فروش رفت با این که خود اشنایدر در بازداشت خانگی در فرانسه به سر می‌برد و در تلاش برای جلوگیری از استردادش به آمریکا بود.

• اشنایدر فرار کرده و از محل اقامت‌اش اطلاعی در دست نیست گرچه خبرنگاران سرنخ‌هایی پیدا کرده‌اند مبنی براین‌که ممکن است در اندونزی باشد.

چند نفر از همدستان سابق فرانک اشنایدر در یکی از بزرگترین کلاهبرداری‌های رمزارز در تاریخ با اتهام‌های جنایی روبرو و تعدادی هم فراری‌هستند. اگر اشنایدر، این مامور سابق اطلاعات لوکزامبورگ لحظه‌ای نگران این شده بود که به دست پلیس بیافتد باز هم نگرانی‌‌ باعث نشده بود از ورزش روزمره‌اش دست بکشد.

یک اپلیکیشن ورزشی در ۲۱‌ام مارس سال ۲۰۲۰ میلادی مکان اشنایدر را در حال دوچرخه‌سواری در شهرک لوکس نخل جمیره (Palm Jumeirah) در دبی ثبت کرد.

اشنایدر در اوایل سال ۲۰۱۸ میلادی در این شهرک آپارتمانی به ارزش ۲ میلیون دلار خریده بود. روجاا ایگناتوا، مغز متفکر نقشه‌ی کلاهبرداری رمرزارز وان‌کوین هم در سال ۲۰۱۵ میلادی آپارتمانی در طبقه‌ی آخر، در همین محله‌ی حفاظت‌شده خریده بود؛ مجموعه‌ای از جزایر مصنوعی که به شکل یک درخت نخل قرار گرفته‌اند.

در سال ۲۰۲۰، وقتی که اشنایدر مشغول دوچرخه‌سواری روزانه‌اش بود، ایگناتوا ناپدید شده بود (برخی گزارش‌ها از به قتل رسیدن‌اش خبر می‌دادند)، وان‌کوین سقوط کرده بود و به سرمایه‌گزاران‌اش بیشتر از چهار میلیارد دلار ضرر وارد شده بود.

همکاری‌ اشنایدر و ایگناتوا موقعی شروع شد که اشنایدر کارش را به عنوان مدیر عملیات‌های سرویس جاسوسی لوکزامبورگ رها کرد و شرکت امنیتی خودش را تأسیس کرد. بنا به کیفرخواستی که ایالات متحده علیه او تدوین کرده، اشنایدر احتمالا به «فرار از تحقیقات قانونی» و «پیشبرد نقشه»‌ی ایگناتوا کمک کرده است.

وقتی اشنایدر آپارتمان‌اش را در سال ۲۰۱۸، یک سال بعد از سقوط وان‌کوین خرید هنوز ارتباط‌ش با رسوایی این رمزارز وان‌کوین عمومی نشده بود. با این‌حال شواهد نشان می‌دهد که املاک او و ایگناتوا بعد از اینکه هر دو بعد از سقوط وان‌کوین به بزهکاری متهم شده بودند فروخته شده‌اند، امری که نشان می‌دهد قوانین ضد پولشویی دبی چندان سفت‌وسخت اجرا نمی‌شوند.

ایگناتوا آپارتمان پانصدمتری‌اش را از طریق یک شرکت صوری خریده بود. سند مالکیتی که به دست پیپر تریل ، یکی از همکاران پرو‌ژه‌ی گزارش فساد و جرائم سازماندهی‌شده رسیده نشان می‌دهد که شرکت این ملک را در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ فروخته بود، زمانی که ایگناتوا تحت تعقیب شاکیان‌اش در نیویورک بود و حتی شاید مرده بود.

اشنایدر هم وقتی که آپارتمان نخل جمیره‌اش به قیمت ۲.۳ میلیون دلار در ژانویه‌ی سال ۲۰۲۰ فروخته شد در بازداشت بود.

فاجعه‌ی وان‌کوین وقتی که این املاک به فروش رفتند موضوعی کاملا شناخته شده بود. گزارش‌های رسانه‌ای متعددی گفته‌های قربانیان این رسوایی را درباره‌‌ی این‌که چه‌طور ایگناتوا برای خرید این رمزارز تقلبی فریب‌شان داده بود منتشر شده بودند. شبکه‌ی ‌بی‌بی‌سی در یک پادکست محبوب به نام ملکه‌ی گمشده‌ی رمز ارز که سپتامبر سال ۲۰۱۹ منتشر شده بود اوج گرفتن پرشتاب و سقوط پرسروصدای‌ ایگناتوا را روایت کرده و بخش‌های از مصاحبه با قربانیان را هم در آن گنجانده بود.

با وجود این که امارات متحده‌ی عربی در سال ۲۰۱۹ میلادی قانونی تصویب کرده بود که دلالان املاک را موظف می‌کرد که سابقه‌ی فروشندگان و خریداران‌شان را بررسی کنند و هرگونه انتقال مشکوکی را به مقام‌ها گزارش دهند، ایگناتوا و اشنایدر توانسته بودند قراردادهای املاک‌شان را ثبت کنند.

 هنری وید (Henry Wyad) تحلیلگر تحقیقاتی تمیس(Themis)، یک شرکت انگلیسی-اماراتی که به مشتریان‌اش برای مدیریت ریسک جرائم مالی کمک می‌کند، می‌گوید: «شما باید بدانید که با چه‌ مشتری‌ای طرف هستید». قانون در این‌باره بسیار«صریح» است و مشخصا هم فروشنده و هم خریدار را مد نظر دارد. 

بنا به نظر اکساندر یرسلی (Alexander Yearsley) مدیر اجرایی شرکت ادینبوریی (Edinburgh شهری در اسکاتلند) مارتلو ریسک (Martello Risk)، که ردیابی و تحقیقات جرائم مالی را در دبی انجام داده این سهل‌انگاری عجیب نیست.

او گفت که فقدان ضمانت اجرایی قوانین در امارات باعث شده که این کشور به محلی امنی برای ذخیره و پنهان کردن عواید حاصل از فعالیت‌های خلافکارانه معروف شود.

به گفته‌ی یرسلی:

واقعیت این است که مقررات واقعاً آسانگیرانه تنظیم شده‌اند تا جایی که حتی نمی‌شود بهشان گفت مقررات. شما عملاً می‌توانید هرکاری می‌خواهید بکنید. اگر قیمت مناسب باشد، سیاست دخالتی نمی‌کند.

مقام‌های اماراتی، از جمله وزرای داخله، اقتصاد و قوه‌ی قضاییه، و نیز پلیس دبی تاکنون به سوال‌های خبرنگاران درباره‌ی فروش املاک ایگناتوا و اشنایدر پاسخ نداده‌اند. تنها سفرای امارات در نروژ و بریتانیا بیانیه کوتاهی منتشر کرده‌اند مبنی بر این که امارات «با شرکای بین‌المللی‌اش همکاری نزدیکی دارد تا هرگونه امر مالی غیرقانونی‌ای را مختل و متوقف کند.»

در ادامه‌ی این بیانیه آمده که «امارات متحده‌ی عربی متعهد است که این اقدام‌ها و تلاش‌ها را امروزه بیشتر از هر زمان دیگر و به مدت طولانی‌تری دنبال کند.»

فراری، مفقود، زندانی

دادستان‌های نیویورکی سپتامبر سال ۲۰۱۹ اشنایدر را به نقش داشتن و همدستی در کلاهبرداری الکترونیکی و پولشویی در وان‌کوین متهم کردند. ولی وجود این پرونده علیه او وقتی علنی شد که آوریل سال ۲۰۲۱ در فرانسه دستگیر شد تا به آمریکا مسترد شود.

مشخص نیست که مقام‌های اماراتی از اتهام‌های ایالات متحده علیه اشنایدر باخبر بوده‌اند یا نه ولی شواهدی که به دست پرو‌ژه‌ی گزارش فساد و جرائم سازماندهی‌شده رسیده نشان می‌دهد که او توانسته آپارتمان‌اش را وقتی که در بازداشت خانگی در فرانسه بوده بفروشد.

اما استرداد اشنایدر به آمریکا هیچ‌وقت صورت نگرفت. او ماه مه سال ۲۰۲۳ فراری جسورانه از بازداشت خانگی را طراحی کرد و ناپدید شد.

دادستان‌های آمریکایی ماه دسامبر سال ۲۰۲۲ مُهر کیفرخواست علیه اشنایدر که حاوی مدارک دادگاه از جلمه آدرس ایمیل اشنایدر بود را باز کردند. رسانه‌ی لوکزامبورگی همکار پروژه‌ی گزارش فساد و جرائم سازماندهی‌شده، (ریپورتر) پی برد که این آدرس ایمیل به یک اپلیکیشن ورزشی به نام استراوا (Strava) متصل است که از فن‌آوری جی‌پی‌اس برای اندازه‌گیری میزان پیاده‌روی، دویدن و دوچرخه‌سواری استفاده می‌کند و به این ترتیب برنامه‌ی ورزش ماه مارس اشنایدر لو رفت.

بنا به مدارک دبی، آخرین اطلاعات هویتی اشنایدر نشان می‌دهد که اقامت او در ماه ژوئیه سال ۲۰۲۳ تأیید شده و در حالی که از بازداشت خانگی‌اش در فرانسه فرار کرده بود به او اجازه‌ی ورود قانونی به دبی داده شده است.

یک سخنگوی اف‌بی‌آی به پروژه‌ی گزارش فساد و جرائم سازماندهی‌شده گفت که اشنایدر «همچنان فراری‌ست.» خبرنگاران اما سرنخ‌هایی جدید پیدا کرده‌‌اند که اشنایدر در اندونزی به سر می‌برد، کشوری که معاهده‌ای برای استرداد مجرمان با آمریکا ندارد.

نام اشنایدر به عنوان مدیر یک شرکت ثبت‌شده در اندونزی به نام مجموعه‌ی مدیریتی ارکیده‌ی سفید (White Orchid Management) پیدا شده که بنا به اسناد ثبت در ماه مارس سال ۲۰۲۰ برای خرید، فروش، اجاره و اداره‌ی املاک راه‌اندازی شده است.

هشتم سپتامبر سال ۲۰۲۳، ماه‌ها پس از ناپدید شدن اشنایدر، سهم او از این شرکت به حساب همسر و پسرش واریز شد و خود اشنایدر از سمت‌اش به عنوان مدیر کناره گرفت. اسناد اندونزی نشان می‌دهند که این شرکت از آن پس تعطیل شده است.

وکیل اشنایدر، جوئل ام کوهن از دفتر وایت‌ اند کیس در نیویورک گفت که «چون این مسأله هنوز تحت بررسی دادگاه است» نمی‌تواند دراین‌باره اظهار نظری کند.

ایگناتوا هم بدون هیچ اثری ناپدید شده. در حالی که برد (Bird)، رسانه‌ی بلغارستانی همکار پرو‌‌ژه‌ی گزارش فساد و جرائم سازماندهی‌شده در ماه فوریه‌ی ۲۰۲۳ گزارشی منتشر کرد مبنی براین که ایگناتوا به احتمال زیاد به قتل رسیده است، اما مرگ او هیچگاه تأیید رسمی نشد. در سال ۲۰۲۲، دیوان تحقیقات فدرال ایالات متحده اعلام کرد که ایگناتوا که در بلغارستان متولد شده و بعدا شهروندی آلمانی اتخاد کرده یکی از فراریان اصلی تحت تعقیب این سازمان است.

یک سخنگوی اف‌بی‌آی در ایمیلی بیان کرد که این سازمان از «گزارش‌های رسانه‌ای در مورد مرگ روجا ایگناتوا باخبر است ولی تا زمانی که شواهد مستند مبنی بر مرگ او یافت نشود اف‌بی‌آی ایگناتوا را زنده قلمداد می‌کند و او در لیست ده نفر اصلی تحت تعقیب این سازمان خواهد ماند.»

در همین عین، بنیانگذار دیگر وان‌کوین، کارل سباستین گرینوود (Karl Sebastian Greenwood) اتهام خود مبنی بر کلاهبرداری الکترونیکی و پولشویی را پذیرفت. او در سپتامبر ۲۰۲۳ به بیست سال زندان و پرداخت ۳۰۰ میلیون دلار جریمه محکوم شد.

مجموعه‌ پادکست تحقیقاتی بی‌بی‌سی، ملکه‌ی گمشده‌ی رمز ارز برای اولین بار آشکار کرد که گرینوود هم در دبی ملکی داشته که پیش از آغاز به کار کردن وان‌کوین خریده بود. اسناد نشان می‌دهند که ویلای گرینوود ۵.۴ میلیون دلار ارزش داشت؛ وقتی که در سال ۲۰۲۲ به عنوان بخشی از یک پرونده‌ی قضایی نامرتبط به فروش گذاشته شد.

دادخواهی قربانیان

وقتی ایگناتوا و گرینوود در سال ۲۰۱۴ میلادی وان‌کوین را بنیانگذاری کردند آن‌ را به عنوان رمزارزی رقیب بیت‌کوین معرفی کردند. اما همه‌ی این تبلیغات دروغ بود.

دادستانی در آمریکا در بیانیه‌ای که خبر محکوم شدن گرینوود را منتشر کرد بیان کرد که «برخلاف رمزارزهای قانونی وان‌کوین هیچ ارزش واقعی‌ای نداشت و از همان روز اول به قصد کلاهبرداری به دست ایگناتوا و گرینوود طراحی شده بود.»

 بخشی از ترفند بنیانگذاران وان‌کوین شبیه‌سازی تراکنش‌ها از طریق یک زنجیره‌ی بلوکی (blockchain) قلابی بود که «به عنوان یک مهر دیجیتال برای تشخیص و ضبط تراکنش‌های گذشته‌ی وان‌کوین عمل می‌کرد.»

در واقعیت، وان‌کوین فاقد یک زنجیره‌ی بلوکی واقعی بود.

اما حداقل ۳.۵ میلیون نفر در سراسر جهان فریب رویای وان‌کوین را خوردند. تقریباً برای همه‌ی آن‌ها این سرمایه‌گذاری به کابوس بدل شد.

گرچه وان‌کوین نزدیک به هفت سال پیش سقوط کرد، جستجو برای همدستان این کلاهبرداری همچنان ادامه دارد. روز ۲۴ام آوریل امسال شاکیان خبر غافلگیرکننده‌ی دستگیری ویلیام مورو (William Morro) را  که مظنون به دست داشتن در انتقال پول‌های وان‌کوین است، اعلام کردند.

با این وجود قربانیان وان‌کوین همچنان برای بازگرداندن سرمایه‌شان تقلا می‌کنند.

یک شکایت گروهی علیه‌ی مدیران وان‌کوین سپتامبر سال ۲۰۲۳ در لندن آغاز شد. شکایت گروهی دیگری در آمریکا را زنی از ایالت تنسی آغاز کرده بود. او صد و سه هزار و پانصد دلار از پولش را در سرمایه‌گذاری در وان‌کوین از دست داده بود. به دلیل مفقود شدن ایگناتوا و محکوم شدن همکاران‌اش وصول پول‌های از دست‌رفته بسیار دشوار شده بود.

 جنیفر مک‌آدام (Jennifer McAdam)، دختر یک کارگر معدن از آیرشایر اسکاتلند گفت نزدیک به ده هزار پوند از ارثش را در وان‌کوین از دست داده بود. او هم از طریق شکایت گروهی لندن پیگیر جبران خسارت‌اش است.

مک‌آدام گفت:

رنج و درد از دست دادن همه‌ی سرمایه‌هایم، خانه‌‌ام، خانواده‌ام و کسانی که دوست‌شان داشتم نتیجه‌ی اعتمادی بود که به این کلاهبرداران و نقشه‌ی تردستانه‌‌ی‌شان کردم.

همان زمانی که مک‌آدام داشت پس‌انداز خانوادگی‌اش را دراین کلاهبرداری رمزارزی از دست می‌داد، کلاهبرداران وان‌کوین در دبی املاک گران‌قیمتی می خریدند.

مک‌آدام ادامه داد:

متاسفانه در دنیایی زندگی می‌کنیم که پر از کلاهبرداران زرنگی‌ست که مثل گرگ در لباس میش سراغ‌تان می‌آیند.

• تحقیق و گزارش بیشتر از دن میکا Dan Mika
• خواندن این گزارش به زبان انگلیسی