این روزها تصویر زنانی که سلاح به دست گرفته اند و خود را برای مبارزه با هجوم افراطی‌گری آماده می‌کنند، بار دیگر زنگ خطر تسلط طالبان بر افغانستان را به صدا در آورده است.
تابستان سال گذشته همزمان با مذاکرات صلح آمریکا و دولت افغانستان با طالبان، جامعه مدنی این کشور یک صدا فریاد زدند: «به طالبان باج ندهید». کارزار مطالبه‌گر «به طالبان باج ندهید» در شبکه‌های اجتماعی از آمریکا و دولت افغانستان می‌خواست به بهانه حصول «صلح»، امتیازدهی به طالبان را متوقف کنند و به صورت مشخص خواستار عدم آزادی پنج هزار زندانی طالبان بودند، زندانیانی که مردم آنها را «قاتلان» شهروندان افغانستان می‌دانستند.
بسیاری از فعالان مدنی در افغانستان معتقدند مذاکرات صلح میان طالبان با آمریکا و همچنین مذاکرات بین‌الافغانی دورنمای بازگشت گروههای جهادی تندرو به عرصه سیاست رسمی افغانستان را زنده کرده است.
پس از جان گرفتن دوباره طالبان به واسطه چندهزار نیروی تازه نفس که به صفوف این پیکارجویان بازگشتند، و همچنین آغاز خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان که از ابتدای ماه مه سال جاری میلادی شروع شد، حملات این گروه و دیگر گروههای اسلام‌گرای تندرو در افغانستان افزایش یافته است. شهرها و ولسوالی‌های این کشور یکی پس از دیگری سقوط می‌کنند و زیر سایه سیاه طالبان قرار می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: جان دگراندیشان افغانستان در خطر است
علاوه بر این فعالان مدنی، رسانه‌ای و فعالان حقوق زنان از ماه‌ها قبل بخشی از هدف اصلی این حملات بودند. تاکنون چندین روزنامه‌نگار، فعال زن، خبرنگار و فعال حقوق بشر در نتیجه این حملات مختلف به قتل رسیدند و تعداد زیادی از این فعالان نیز همچنان زیر سایه «تهدید به مرگ» زندگی می‌کنند.
آنچه که مشخص است، تمام دستاوردهای جامعه افغانستان پساطالبان با تهدید روبه‌رو است.
زمانه در همین رابطه با حمیرا ثاقب، رئیس خبرگزاری زنان افغانستان و رئیس کمیسیون جامعه مدنی شورای عالی مصالحه ملی گفت‌وگو کرده است. حمیرا ثاقب از تهدیدهایی که فعالان را نشانه گرفته و همچنین آینده نه چندان روشن پیش‌روی جامعه افغانستان می‌گوید.
■ گفت‌وگوی زمانه با حمیرا ثاقب را بشنوید:
حمیرا ثاقب به زمانه می‌گوید در افغانستان خلاء امنیتی کامل وجود دارد، به همین جهت طالبان خود را پیروز میدان می‌داند:
«بیش از یک سال گذشته و هیچ قدم مثبتی از سوی طالبان در راستای گفت‌و‌گوهای صلح نمی‌بینیم. و سیاستمدارانی که طرف جمهوریت هستند، به نحوی خود را مالک مردم می‌دانند.»
حمیرا ثاقب معتقد است کشور به سمت یک بحران پیش می‌رود و به گفته او این بحران دامنگیر مردم افغانستان خواهد شد.
حمیرا ثاقب به عنوان روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان به تهدیدهای مختلف از سوی جریان‌های ناشناس اشاره می‌کند. او می‌گوید با وجود اینکه تلاش کردند دفتر خبرگزاری زنان افغانستان را به مکانی دیگر منتقل کنند تا کمتر در کانون دید و توجه باشد، اما همچنان تهدیدهایی مختلفی دریافت می‌کنند:
«سایت خبرگزاری زنان افغانستان برای ۲۰ روز از دسترس ما خارج بود و هک شد. پیام‌های تلفنی دریافت کردیم مبنی بر تهدیدات. کامپیوتر ما و کامپیوترهای داخل دفتر ما هک شده بودند. با وجود اینکه بسیار تلاش کردیم low profile [بدون جلب توجه] باشیم و دفتر را به جایی ببریم که کمتر در چشم باشد، اما متأسفانه این تهدیدات دامنگیر ما هم شده است.»
حمیرا ثاقب می‌گوید مشخص نیست تهدیدها از سوی چه جریانی یا چه گروهی است. در تهدیدهای تلفنی به آنها گفته شده است که این زنان «برای یهود» کار می‌کنند و «نوکران خارجی‌ها» هستند. این به صورت ضمنی تهدید به از بین بردن است.
در حالی که تهدیدهای پیدا و پنهان علیه فعالان مدنی و زنان روز به روز افزایش می‌یابد، دولت همچنان هیچ راهکاری برای حمایت و محافظت از جان این فعالان ندارد:
«تنها اقدامی که انجام می‌دهند، اجازه حمل سلاح را می‌دهند. به همین ترتیب می‌بینید آقای یوسف رشید کشته می‌شود که یکی از فعالان جامعه مدنی در عرصه انتخابات بود.»
حمیرا ثاقب اظهار می‌کند که حکومت افغانستان خود را مکلف به پیگیری این مسائل را نمی‌داند و از سوی دیگر به بازیگران منطقه که در عرصه صلح فعال هستند اشاره می‌کند. او باور دارد این بازیگران چه داخلی، منطقه‌ای و چه بین‌المللی تنها در تلاش برای پیشبرد برنامه‌های حکومت‌های خود هستند.
حمیرا ثاقب در پاسخ به این پرسش که خواست و انتظار جامعه افغانستان از جامعه جهانی و کشورهای غربی چیست به زمانه می‌گوید:
«بارها در رسانه‌ها بر سر حقوق زنان سر و صدا شد. زنان خودشان باید از حقوق‌شان دفاع کنند اما تکلیف قدرت‌های غربی هم هست، زیرا در شرایط اضطراری باید از این داعیه‌های حقوق بشر دفاع شود. مگر این کشورها برای احیای همین ارزش‌های حقوق بشری پس از ۱۱ سپتامبر به افغانستان نیامده بودند؟ متأسفانه اگر دفاع نکنند و در کنار مردم افغانستان نایستند، این بیشتر تقسیم قدرت است تا آوردن صلح. صلحی که در آن من زن افغانستانی حق تحصیل و کار و آزادی بیان نداشته باشم، این دیگر صلح نیست. این تقسیم قدرت است، چه سیاستمداران داخل افغانستان چه بازیگران مطرح بین‌المللی و منطقه‌ای می‌خواهند در این تقسیم قدرت سهمی ببرند.»
خیلی عجیب است هم گفته های این خانم و هم نظر شما، ساختار سیاسی با توازن قوا کار می کند آمریکا در یک مدت طولانی نتوانسته توازن قوا را در افغانستان بهم بزند و خود مردم افغانستان هم در تمام این سالها غرق مباحث فرعی بودند و بطرز حیرت آوری نیروی خارجی را دایمی فرض کردند به طور طبیعی کشورهای منطقه هم به همین صحنه نگاه می کنند و به طور معمول طرف قوی را تشخیص داده سعی می کنند منافع خود را حفظ کنند هنوز راه حل بسیج مردم اتحاد نیروهای ضد طالبان برای تغییر توازن قوا در افغانستان است تا به نسبت نیرو سهم بیشتری از قدرت بدست گیرند علیرغم ظهور نشانه ها بسیار بیشتر از این لازم است و چه آئینه ای است برای همه گروههای ایران،چه برای شیفتگان دخالت خارجی چه برای کمال گرایان،گروههای سیاسی اکثرا نمی توانند کشوری را آباد کنند اما براحتی و با اتحاد می توانند کشکر را نابود کنند.
ماکان / 03 July 2021