رییس سازمان زندان‎ها و اقدامات تامینی جمهوری اسلامی در واکنش به درخواست‌ها برای بازدید از زندان اوین که از سوی گروه‎های کمیسیونی و غیرکمیسیونی نمایندگان مجلس و به دنبال موارد مشکوک مرگ بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری دی ماه مطرح است، گفت سالانه صدها بازدید از زندان‌ها صورت می‌گیرد. علی‌اصغر جهانگیر همچنین مدعی شد در بسیاری از این بازدید‌ها و در صحبت‌هایی که با زندانیان می‌شود، آنها سپاسگزار نظام زندانبانی‌اند. البته به گفته او گله‌ها و اشکالاتی هم مطرح می‌شوند که بخش عمده آنها به کمبود اعتبارات بر می‌گردند.

وضعیت بازداشتگاه‌ها در ایران/ کارتون از اسد بیناخواهی

علی‌اصغر جهانگیر که چهارشنبه ۴  بهمن در جلسه مدیران روابط عمومی زندان‌های سراسر کشور سخن می‎گفت، از روابط عمومی‌ها خواست با اطلاع‌رسانی به موقع و دقیق، «باب شایعه‌سازی» را ببندند.

جهانگیر گفت که در «جریانات اخیر» تهمت بزرگی به سازمان زندان‌ها زده شده است. اشاره به طرح موضوع خوراندن دارو به بازداشت‌شدگان که سازمان زندان‎ها آن را تکذیب کرده است: سازمان زندان‌ها مجبور کردن زندانیان به مصرف هر گونه دارویی را تکذیب کرد

با وجود این تکذیب، روایت‎های متعددی درباره توزیع متادون در میان بازداشت‎شدگان اعتراضات اخیر در رسانه‎های مختلف و شبکه‎های اجتماعی منتشر شده است.

جهانگیر اما این «شایعه‎سازی‎»ها را کار دشمنان داخلی و خارجی دانست و گفت آنها تلاش می‌کنند «ارزش‌های نظام» را از طریق شایعه‌سازی زیر سوال ببرند.

رییس سازمان زندان‎ها با توصیف آنچه که به گفته او در زندان‎های جمهوری اسلامی می‎گذرد، گفت: «در زندان ما با افرادی سر و کار داریم که قانون گریز هستند و این قانون گریزی به نحوی است که بعضی از این افراد تلاش می‌کنند آن را در زندان نیز ادامه دهند. روابط عمومی‌ها باید تلاش کنند مرز‌های قانونی را در درون زندان‌ها روشن کنند چرا که وقتی فردی در داخل زندان قانون شکنی می‌کند این رفتار به شدت قابل تکثیر است و گاهی با یک حرکت و قانون گریزی یک تهمت بزرگ مطرح می‌شود و در اینجا روابط عمومی‌ها با روشنگری باید افکار عمومی را اقناع کنند تا جایی برای فرصت طلبان فراهم نشود و این یک وظیفه مهم است.»

جهانگیر از «هزاران فعالیت» در زمینه حرفه‌آموزی، آموزش، بهداشت و درمان در زندان‌ها و برای زندانیان خبر داد و گفت این فعالیت‌ها اغلب شناخته شده نیست و نقش روابط عمومی‌ها در تبیین و شناساندن این فعالیت‌ها انکارناپذیر است.

با توجه به گزارش‌هایی که از زندان‎های سراسر کشور منتشر می‎شود اما به نظر می‎رسد این فعالیت‎ها برای خود زندانیان نیز شناخته شده نیست و دست‎کم به شمار زیادی از آنان ارائه نمی‎شود. ساختمان اغلب زندان‎ها دچار فرسودگی هستند، غذای مناسب و کافی در اختیار بسیاری از زندانیان قرار نمی‎گیرد و خبرهای زیادی درباره محروم ماندن یا محروم کردن زندانیان از دسترسی به خدمات پزشکی و درمانی منتشر می‌شود. نمونه‎ها: زندان رجایی شهر: وضعیت زندانیان همچنان نامناسب است و آرش صادقی، همچنان محروم از خدمات درمانی و ملاقات و دیدار با همسر

با وجود ادعای جهانگیر درباره انجام هزاران بازدید سالانه از زندان‌ها در ایران، جمهوری اسلامی در طول بیش از ۲۰ سال گذشته اجازه بازدید افراد، نهادها و سازمان‎های مستقل حقوق بشری را از زندان‎هایش نداده است. همچنین از سال ۲۰۱۱ که سازمان ملل متحد پس از حدود یک دهه‌ وقفه بار دیگر برای ایران گزارشگر ویژه حقوق بشر تعیین می‎کند، هیچ یک از این گزارشگران (احمد شهید و عاصمه جهانگیر) اجازه و فرصت ورود به ایران و بازدید از زندان‎ها را پیدا نکرده‎اند.

از سوی دیگر اما بازدیدهایی از زندان اوین تهران صورت گرفته است که فعالان حقوق بشری آنها را نمایشی خوانده‎اند و به ترتیب داده شدن چنین بازدیدهایی شدیدا اعتراض کرده‎اند.

آخرین نمونه از این ماجراها به بازدید ۱۴ تیر ماه ۹۶ سفیران خارجی از زندان اوین برمی‎گردد: سفرای خارجی را به بازدید زندان اوین بردند

سازمان عفو بین‎الملل در گزارشی انتقادی درباره این بازدید، ضمن محکوم کردن آن نوشت: «…این افراد تنها به بخش کوچکی از زندان در بندهای چهار و هفت برده شده‎اند که بیشتر زندانیان در این بندها زندانیانی ثروتمند به شمار می‎روند. آنها اغلب به دلیل جرایم مالی محکوم شده‌اند و با استفاده از منابع مالی خود امکانات مختلفی را برای خود فراهم کرده‌اند. امکاناتی نظیر فرش، پرده، تلویزیون، تهویه مطبوع، وسایل آشپزخانه و ….»

در این گزارش آمده است که پیش از برگزاری این بازدید، مسئولان زندان عده‎ای از زندانیان را به بخش‌ها و مناطق دیگر زندان منتقل کرده‌اند تا ازدحام جمعیت در زندان مشخص نباشد و دیوارها هم رنگ‌آمیزی شوند.

به دنبال بازداشت‎های گسترده پس از اعتراضات سراسری دی ماه و مرگ مشکوک شماری از معترضان در بازداشتگاه‌ها و طرح درخواست بازدید از اوین از سوی نمایندگان، بار دیگر ضرورت انجام بازدیدها و تحقیقات مستقل از زندان‎ها در مرکز توجه قرار گرفته است.

با وجود انتشار خبر موافقت با بازدید نمایندگان عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس از زندان اوین اما هنوز چنین بازدیدی انجام نشده است.

پیش از این رها بحرینی، پژوهشگر سازمان عفو بین‎الملل در گفت‎و‎گو با زمانه، ضمن استقبال از انجام شدن چنین بازدیدی ابراز امیدواری کرد که این امر مقدمه بازدید مستقل از سوی بازرسان بین‌المللی باشد: