كافىست از همين حالا، حوالى ساعت ١:٥٧ تا ٢:١٢ بامدادِ شنبه، بيست و نهم تير (به وقت ايران) را به خاطر بسپاريد. در اين يك ربع به يادماندنى، فضاپیمای کهنهکار کاسینی بنا دارد از مدار سیاره زحل، یعنی چیزی در حدود یک میلیارد و ۴۴۰ میلیون کیلومتر آنطرفتر، عکس یادگاریای از سیارهمان، زمین بیاندازد.
در آن دقایق نسبتاً کوتاه بامدادی، سیاره زحل از دید فضاپیمای کاسینی، قرص خورشید را کاملاً خواهد پوشاند و به عبارتی یک کسوف کامل را شکل خواهد داد، که به واسطهٔ دورنمای منحصربهفرد این سیاره و حلقههای متعددش، با صحنه مسحور کنندهای از بازی نور و سایه همراه است. در این اثناء هم البته زمین، به شکل ستارهای کمفروغ در سمت پایین-راست زحل به چشم میخورد. یک لکه نهچندان درخشان، که ابعادش – آنهم با همدستی ماه – از چند پیکسل تجاوز نخواهد کرد؛ اما بهقول کارل ساگان (سیارهشناس فقید دانشگاه کرنل، و مجری و برنامهساز چندین مستند علمی) همین نقطه، همان خانهٔ ماست؛ خانهٔ «تمام کسانی که دوستشان دارید، تمام کسانی که میشناسیدشان، تمام کسانی که دربارهشان اصلاً چیزی شنیدهاید، و هر انسانی که تاکنون وجود داشته». ساگان این توصیفات را در وصف تصویر مشابهی گفته که فضاپیمای ویجر، حدود پانزده سال پیش، به پیشنهاد وی، از فاصله ۶ میلیارد کیلومتری ما و در آستانه خروج از مرزهای متعارف منظومه شمسی گرفت.
از زمان تهیه عکس تاریخی ویجر، که به عکس «لکه رنگپریدهٔ آبی» هم معروف شد، شناختمان از منظومه شمسی به لطف سفیران متعددی که به گوشهکنارش فرستادهایم، رشد چشمگیری داشته؛ بهطوریکه تنها در سیاره مریخ، هماینک دو مریخنورد پیشرفته و سه مدارگرد کهنهکار مشغول فعالیتاند. فضاپیمای کاسینی هم از سال ۲۰۰۴ میلادی تاکنون سفیر ما در منظومهٔ زحل بوده. کارولین پورکو، سرپرست تیم تصویربرداری کاسینی، و همچنین ایدهپرداز عکسی که به زودی از زمین گرفته خواهد شد، در اینباره میگوید: «این روز، روز جشن ما از بابت دستاورهای خارقالعادهای در کاوش منظومه شمسی خواهد بود؛ دستاوردهایی که هماینک امکان تحقق چنین عکسبرداری بینسیارهایای را فراهم آوردهاند. این روز، روزی برای خندیدن ما و جشنی برای زندگی در این لکه رنگپریدهٔ آبیست».
گرچه فضاپیماهای متعددی از قبیل اودیسه مریخ، مسنجر، روزتا و گالیله هم زمین را از فواصل دوردستی به تصویر کشیدهاند، اما این نخستین باری خوهد بود که جمع وسیعی از زمینیان، از لحظات تهیه چنین تصویری باخبرند. از این گذشته، در این شبها زحل را میتوان راحت و با چشم غیر مسلح از نظر گذراند و به آن لبخند زد. البته که نمیتوان کاسینی را از آن فاصله دید، اما میدانیم که هست و نگاهش را در آن یک ربع بهیادماندنی به ما دوخته.
توضیح تصویر:
۱- کسوف در زحل، از دید فضاپیمای کاسینی؛ به تاریخ پانزده سپتامبر ۲۰۰۶ / NASA/JPL/Space Science Institute
۲- طرحی از کاوشگر کاسینی / NASA