ایران «به نرمی» می‌گوید به حمله اسرائیل «به شکلی» پاسخ می‌دهد

روز دوشنبه ۷ آبان در وزارت خارجه جمهوری اسلامی بخش زیادی از نشست خبری هفتگی سخنگوی این وزارتخانه به موضوع حمله اسرائیل اختصاص داشت.

اسماعیل بقایی که چند هفته‌ای است سمت سخنگویی را برعهده گرفته است در این نشست خبری ورود هواپیماهای اسرائیلی به حریم هوایی ایران در بامداد شنبه را رد کرد.

او توصیفش از حمله اسرائیل را متناسب با جملات علی‌ خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی تنظیم کرده بود و آن را «خطای محاسباتی» خواند. رهبر جمهوری اسلامی هم روز گذشته گفته بود که اسرائیل دچار اشتباه محاسباتی شده است و باید قدرت ایران به آن‌ها فهمانده شود:

خطای محاسباتی رژیم صهیونیستی باید برهم بخورد. این‌ها نسبت به ایران دچار خطای محاسباتی‌اند و ایران و جوانان و ملتش را نمی‌شناسند. قدت و توانایی و ابتکار و اراده ملت ایران را هنوز درست نتوانستند بفهمند. این را باید به این‌ها بفهمانیم.

با این وجود رهبر جمهوری اسلامی در سخنانش نسبت به واکنش احتمالی به این حمله چندان تند و تیز نبود و نوع و کیفیت پاسخ را از دوش خود برداشت و به تشخیص «مسئولان» احاله کرد:

کیفیت کار را مسئولان ما باید درست تشخیص بدهند و بفهمند و آنچه را صلاح این کشور و ملت است، انجام دهند.

پیش از رهبر جمهوری اسلامی هم مسعود پزشکیان و عباس عراقچی که احتمالاً از مخاطبان اشاره رهبر جمهوری اسلامی به کلمه «مسئولان» هستند، موضعی به نسبت معتدل‌تر از فضای پس از کشته شدن اسماعیل هنیه و حسن نصرالله داشتند و از محفوظ بودن «حق پاسخ» سخن گفتند.

روز دوشنبه هم سخنگوی وزارت خارجه همین فضا را دنبال کرد و از ابتکارات ایران و خویشتن‌داری‌هایش گفت. بقایی گفت که ایران پیش از حمله روز ۱۰ مهر به اسرائیل خویشتن‌داری‌های بسیاری کرده بود و همین اسرائیل را به اشتباه انداخت:

ما در برهه‌هایی خویشتن‌داری کردیم برای خیر مهم‌تر، صلح و ثبات منطقه، اما متأسفانه تفسیر نامناسبی از خویشتن‌داری ایران در مراحل قبلی شد.

بقایی البته گفت که این حامیان اسرائیل هستند که باید این کشور را متوقف کنند و سخنی از اقدام احتمالی ایران به زبان نیاورد.

در مورد عواقب وضع کنونی و خطر بروز رویارویی تمام‌عیار میان تهران و تل‌آویو هم سخنگوی وزارت خارجه به این اکتفا کرد که بگوید جمهوری اسلامی از جنگ هراسی ندارد:

ایران هیچ‌گاه دنبال جنگ نبوده ولی در دفاع از خود هم تردیدی نخواهیم داشت. نگران گسترش جنگ هستیم چرا که خود را مسئول می‌دانیم چرا که بازیگری با سابقه چندین قرن در منطقه آن‌قدر مسئولیت‌شناس هست که از هیچ تلاشی برای جلوگیری از گسترش جنگ دریغ نکند. مردم و نیروهای مسلح ما ترسی از جنگ ندارند و این مسئله را در جنگ هشت ساله هم نشان دادیم.

فعلاً تندترین واکنش به حمله اسرائیل را غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی داشته است که می‌گوید «پاسخی سخت» به اسرائیل داده می‌شود:

رژیم جنایتکار و باند تبهکار صهیونیستی به سبب تجاوز به حریم ایران اسلامی، پاسخ سختی را دریافت خواهد کرد و این رژیم موقتی و جعلی، تقاص جنایات خود را به اشد وجه خواهد داد.

تقریباً یک روز پیش از حمله اسرائیل به ایران، روزنامه نیویورک‌تایمز از قول منابعش نوشته بود که رهبر جمهوری اسلامی از نظامیان خواسته طرح‌های خود را برای حمله احتمالی اسرائیل به ایران نهایی کنند.

در آن گزارش آمده بود که پاسخ ایران قرار است گزینه‌ای باشد از میان گزینه‌های مختلف که متناسب با نوع و کیفیت حمله اسرائیل انتخاب می‌شود. براساس آن اطلاعات بنا بود که اگر حمله اسرائیل گسترده باشد، تلفات داشته باشد یا زیرساخت‌های هسته‌ای، نفتی یا انرژی را هدف بگیرد ایران به شدیدترین شکل مقدور و ممکن پاسخ دهد.

آن سناریو قرار بود شامل پرتاب همزمان بیش از هزار موشک به اسرائیل و حمله به آبراهه‌های بین‌المللی انتقال انرژی در خلیج فارس و دریای سرخ باشد.

همچنین این موضوع هم بررسی شده بود که «اگر اسرائیل دامنه حملات خود را صرفاً به انبارها و پایگاه‌های نظامی کاهش دهد، جمهوری اسلامی ممکن است پاسخی ندهد».

 حمله بامداد شنبه اسرائیل به ایران به پایگاه‌های نظامی و کارخانه‌های تولید موشک و پهپاد محدود ماند ولی تاکنون کشته شدن پنج نفر در نتیجه آن تأیید شده است.

همچنین گفته می‌شود بخش مهمی از توان موشکی و پدافندی جمهوری اسلامی در این حمله ضربه خورده است که البته ایران آن را رد می‌کند.

به نظر می‌رسد در جمهوری اسلامی فعلاً بر سر «نوع واکنش» به حمله ۵ آبان اسرائیل یک توافق نظر سیاستی ایجاد نشده است. پس از این حمله در برخی از برنامه‌های صداوسیمای جمهوری اسلامی افرادی از پاسخ قاطع و نظامی ایران به این حمله سخن گفتند ولی این مواضع با همین شدت به صورت عمومی در بیان مقام‌های ارشد سیاسی و نظامی غایب است و عبارات کلی‌تر «حق پاسخ» و «پاسخ با کیفیتی متفاوت» بیشتر شنیده می‌شود.

هنوز مشخص نیست که نردبان تشدید تنش میان اسرائیل و ایران قرار است برافراشته‌تر شود و آنچنان که محسنی اژه‌ای می‌گوید «پاسخی سخت» به اسرائیل داده شود یا اینکه پاسخ ایران در حد عملیات ایذایی نیروهای نیابتی‌اش محدود می‌ماند.