هفته جهانی ناشنوایان یک ابتکار عمل از «فدراسیون جهانی ناشنوایان» است. این رویداد اولین‌بار در ۱۹۵۸ برگزار شد. فدراسیون جهانی ناشنوایان می‌کوشد برای این رویداد، مشارکت و دخالت ذینفعان مختلف جامعه از جمله خانواده‌ها، همسالان، سازمان‌های دولتی، مترجمان حرفه‌ای زبان اشاره، و گروه‌ها و سازمان‌های مدافع حقوق ناشنوایان را جلب کند.
رویداد امسال از ۱۸ تا ۲۴ سپتامبر / ۲۸ شهریور تا ۳ مهر با موضوع «دنیایی که در آن ناشنوایان در هر جایی بتوانند به هر کجا اشاره کنند» برگزار شد.
در طول این هفته، موضوعات روزانه متنوعی شامل ساختن و تقویت جوامع فراگیر، حقوق زبان اشاره، و حمایت از کودکان ناشنوا مورد بحث قرار گرفت. هر یک از روزهای این هفته به یک موضوع ویژه اختصاص داده شد:
- دوشنبه ۱۸ سپتامبر: اعلامیه حقوق کودکان ناشنوا. اعضای فدراسیون جهانی ناشنوایان به‌تازگی این اعلامیه را تأیید کرده‌اند.
- سه‌شنبه ۱۹ سپتامبر: توانمندسازی جهانی. فدراسیون جهانی ناشنوایان می‌گوید پروژه‌ای را در ۶۰ کشور راه‌اندازی کرده است که هدف آن توانمندسازی جوامع ناشنوایان در سراسر جهان است، به ویژه در بیش از ۶۰ کشور عضو سازمان ملل که انجمن‌های ملی ناشنوایان ندارند.
- چهارشنبه ۲۰ سپتامبر: تحقق شعار «بدون ما، هیچ». هدف این روز آگاهی‌رسانی در این باره بود که سازمان‌های نماینده ناشنوایان باید از ابتدا در تمام پروژه‌ها و ابتکارات مربوط به ناشنوایان و زبان‌های اشاره دخیل باشند.
- پنج‌شنبه ۲۱ سپتامبر: قرار دادن ناشنوایان در دستور کار. این روز از دولت‌های ملی، نهادهای بین‌المللی، مراکز پژوهشی و نهادهای سیاست‌گذاری می‌خواهد که جامعه ناشنوایان و کم‌شنوایان را در کارهای خود لحاظ کنند.
- جمعه ۲۲ سپتامبر: دستیابی به حقوق زبان اشاره برای همه. هدف از این روز، ترویج به رسمیت شناختن قانونی زبان‌های اشاره ملی گامی مهم در دستیابی به حقوق اولیه انسانی برای تمام ناشنوایان است.
- شنبه ۲۳ سپتامبر: روز جهانی زبان‌های اشاره – «دنیایی که در آن ناشنوایان در هر جایی بتوانند به هر کجا اشاره کنند.» فدراسیون جهانی ناشنوایان از همه دولت‌ها می‌خواهد تا اقداماتی انجام دهند تا حداقل پنجاه درصد کودکان و جوانان ملی زبان اشاره را بلد باشند.
- یکشنبه ۲۴ سپتامبر: ساختن جوامع دربرگیرنده ناشنوایان. این روز بر نیاز به جوامعی که برای همه افراد ناشنوا و کم‌شنوا دربرگیرنده باشد، تمرکز دارد.
تجربه‌های جهانی در رسمی‌کردن زبان اشاره
طبق گزارش فدراسیون جهانی ناشنوایان، بیش از ۷۰ میلیون نفر در سراسر جهان ناشنوا هستند که بیش از هشتاد درصدشان در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند. آنها جمعاً از بیش از ۳۰۰ زبان اشاره مختلف استفاده می‌کنند.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز جهانی زبان‌های اشاره را در سال ۲۰۱۸ تصویب کرد. هدف این روز افزایش آگاهی و حمایت از هویت زبانی و تنوع فرهنگی همه افراد ناشنوا و سایر کاربران زبان اشاره است.
سازمان ملل در تصویب این روز اعلام کرد که دسترسی زودهنگام به زبان اشاره و خدمات به زبان اشاره برای رشد و توسعه افراد ناشنوا حیاتی است. این سازمان اهمیت حفظ زبان‌های اشاره به‌عنوان بخشی از تنوع زبانی و فرهنگی را به رسمیت شناخت و بر اصل «بدون ما، هیچ» در کار با جوامع ناشنوایان تأکید کرده است.
رسمی‌کردن زبان اشاره به معنای به رسمیت شناختن آن در زمینه‌های قانونی، آموزشی و اجتماعی است تا دسترسی و شمولیت برای جامعه ناشنوایان تضمین شود.
کشورهای مختلف راهکارهای گوناگونی برای رسمی‌کردن زبان اشاره اتخاذ کرده‌اند و گام‌های عملی معمولاً شامل تلاش‌های مدنی، تصویب قوانین، اصلاحات آموزشی و کمپین‌های آگاهی‌بخشی عمومی است.
تلاش‌های مدنی و کارزارهای آگاهی‌رسانی
جامعه ناشنوایان، که اغلب توسط انجمن‌های ملی یا منطقه‌ای ناشنوایان هدایت می‌شود، در همراهی با زبان‌شناسان، معلمان و سازمان‌های حقوق بشری، نقش مهمی در تلاش برای به رسمیت شناختن زبان اشاره داشته‌اند.
کارزارهای آگاهی‌رسانی نیز به تغییر نگرش‌ها و کاهش تبعیض کمک می‌کنند و حمایت‌های سیاسی و اجتماعی را افزایش می‌دهند.
نیوزیلند در آوریل ۲۰۰۶ پس از تلاش‌های پرقدرت جامعه ناشنوایان و جنبشی گسترده‌تر برای دفاع از تنوع زبانی، زبان اشاره نیوزیلندی را به‌عنوان یک زبان رسمی به رسمیت شناخت.
اقدام قانونی
یکی از گام‌های کلیدی می‌تواند شامل اصلاحات قانون اساسی یا تصویب قوانین خاص برای به رسمیت شناختن زبان اشاره باشد.
افزون بر این، کشورها می‌توانند حق دسترسی به زبان اشاره را در قوانین گسترده‌تر حقوق معلولان یا چارچوب‌های حقوق بشری خود به رسمیت بشناسند، تا اطمینان حاصل شود که افراد ناشنوا به مترجمان، آموزش و خدمات عمومی دسترسی دارند.
آفریقای جنوبی اولین کشوری در جهان بود که زبان اشاره را، همراه با ۱۱ زبان رسمی دیگر این کشور، در قانون اساسی خود (ماده ۶) به رسمیت شناخت.
اصلاحات آموزشی
رسمی کردن زبان اشاره نیازمند ادغام آن در سیستم آموزشی است. این اقدام شامل توسعه برنامه‌های درسی زبان اشاره برای دانش‌آموزان ناشنوا و شنوا، آموزش معلمان و فراهم‌کردن مواد آموزشی به زبان اشاره است.
ایجاد برنامه‌های آموزشی تخصصی برای معلمانی که با دانش‌آموزان ناشنوا کار می‌کنند ضروری است. این معلمان باید به زبان اشاره مسلط بوده و با آموزش ناشنوایان آشنا باشند.
به علاوه، در برخی کشورها، مدارس ناشنوایان رویکرد آموزش دوزبانه را اتخاذ کرده‌اند که در آن زبان گفتاری ملی و زبان اشاره آموزش داده می‌شود.
در سوئد، زبان اشاره به‌عنوان بخشی از رویکرد آموزش دوزبانه برای کودکان ناشنوا در مدارس آموزش داده می‌شود. سوئد در سال ۱۹۸۱ زبان اشاره سوئدی را به‌طور رسمی به رسمیت شناخت.
ارائه خدمات عمومی به زبان اشاره
یکی از نیازهای فوری پس از به رسمیت شناختن زبان اشاره رسمی، اطمینان از دسترسی به مترجمان در خدمات عمومی، مانند دادگاه‌ها، مراکز بهداشتی و ادارات دولتی است.
همچنین برخی کشورها اغلب سیاست‌هایی را برای اطمینان از اینکه برنامه‌های تلویزیونی، اعلامیه‌های دولتی و هشدارهای اضطراری به زبان اشاره در دسترس باشند یا حداقل زیرنویس داشته باشند، معرفی می‌کنند.
در فنلاند، زبان اشاره فنلاندی در ۱۹۹۵ به رسمیت شناخته شد و دولت موظف شد که خدمات عمومی و پخش برنامه‌های دولتی با مترجمان یا زیرنویس در دسترس باشد.
فن‌آوری و نوآوری
امروزه از پلتفرم‌های دیجیتال بیش از پیش برای آموزش و ترویج زبان اشاره استفاده می‌کنند. اپلیکیشن‌ها، دوره‌های آنلاین و محتوای ویدیویی به یادگیری زبان اشاره کمک می‌کنند.
کشورهایی که زبان اشاره را به رسمیت می‌شناسند می‌توانند در فن‌آوری‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که ارتباط بین افراد ناشنوا و شنوا را تسهیل کند، مانند خدمات تماس ویدیویی یا سیستم‌های شناسایی خودکار زبان اشاره.
استونی از فن‌آوری‌های دیجیتال برای ترویج زبان اشاره استونیایی استفاده می‌کند و اپلیکیشن‌ها و منابع آنلاین برای افراد ناشنوا و زبان‌آموزان شنوا فراهم می‌کند.
پژوهش و مستندسازی
به رسمیت شناختن زبان اشاره اغلب نیازمند پژوهش‌های زبان‌شناسی برای مستندسازی دستور زبان، ساختار و واژگان این زبان است. این موضوع می‌تواند به رسمیت شناختن زبان اشاره به‌عنوان یک زبان رسمی و کامل کمک کند.
برخی کشورها به دنبال استانداردسازی زبان اشاره در مناطق مختلف خود هستند تا یک زبان واحد که می‌تواند به‌طور رسمی تدریس و استفاده شود، ایجاد کنند. هرچند ممکن است گویش‌های مختلف همچنان وجود داشته باشند.
در برزیل، تلاش‌های پژوهشی به شناخت زبان اشاره برزیلی در ۲۰۰۲ منجر شد. دولت برزیل واژه‌نامه رسمی و مواد آموزشی استاندارد را توسعه داد.