نخستین نشست رسانهای مسعود پزشکیان که قرار بود بلافاصله پس از انتخابش بهعنوان رئیس جمهوری ایران برگزار شود سرانجام دوشنبه ۲۶ شهریور برگزار شد.
پزشکیان در این نشست خبری تقریباً همان ادبیات و وعدههای سلف اصلاحطلب خود همچون حسن روحانی را تکرار کرد. او از «وفاق» سخن گفت و افزود:
«باور و اعتقاد بنده این است همه کسانی که در کشور زندگی میکنند براساس توانمندی حق دارند و باید در جایگاهی قرار بگیرند که حقشان است، مستقل از قومیت و نژادی که دارند.»
رئيس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی توضیح نداد که چرا در ترکیب کابینه خود به همین نکاتی که گفت عمل نکرده است. او با این حال تکرار کرد که «تمام تلاش خود را کردهایم که با وفاق جلو بیاییم».
پزشکیان در پاسخ به پرسشی درباره رفع فقر و بهبود وضعیت اقتصادی گفت: «در رابطه با رفع تحریمها ما چارهای نداریم جز اینکه بحث افایتیاف (گروه ویژه اقدام مالی) را حل کنیم. نامهای هم به تشخیص مصلحت حتماً خواهم نوشت، برای اینکه دوباره بحث افایتیاف را به جریان بگذارند تا بتوانیم حلش کنیم و باید حل شود.»
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسبق ایران که از سوی اصلاحطلبان حمایت میشد نیز همین وعدههای پزشکیان را داده بود و حتی در ماههای پایانی دولت خود به علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی هم برای حل این مسئله نامه نوشت اما به نتیجهای نرسید.
«گروه ویژه اقدام مالی» (FATF) سازمانی فرادولتی و بینالمللی است که سیاستها و استانداردهای مبارزه با جرایم مالی را طراحی و ترویج میکند. این استانداردها، پولشویی، تأمین مالی تروریسم و سایر تهدیدهای مربوط به سیستم مالی بینالمللی را هدف قرار داده است. جمهوری اسلامی لوایح سیافتی و پالرمو مربوط به «گروه ویژه اقدام مالی» را تأیید نکرده است و این لوایح همچنان مسکوت ماندهاند.
پزشکیان در رابطه با رونق تولید هم قدم اول را «آزاد کردن و ایجاد بستر مناسب برای تولیدکنندگان داخلی» دانست و افزود «اکثر تولیدکنندگان در رابطه با افایتیاف با مشکلاتی مواجه هستند و باید در این زمینه تسهیلگری کنیم».
او گفت: «مسئله افایتیاف و مسئله برجام و هرگونه ارتباط با دنیا را باید حل کنیم، اشتغال و سرمایهگذاری در کشور بهوجود بیاید، نه تنها میتوانیم معضلات را حل کنیم، میتوانیم خود را به چشماندازهای رهبر معظم انقلاب برسانیم.»
سیاست خارجی: تکرار سیاستهای قبلی و انکارهای همیشگی
با این حال او از تغییر در سیاستهای خارجی و منطقهای جمهوری اسلامی که یکی از عوامل اصلی انزوای ایران در عرصه بینالمللی و نبود سرمایهگذاری خارجی در کشور است، چیزی نگفت و بر همان استدلالهای همیشگی رهبران جمهوری اسلامی تأکید کرد. او گفت ایران به حوثیهای یمن موشک هایپرسونیک که در حمله حوثیها به اسرائیل بهکار رفته بود را نداده است. او دستیابی به چنین فنآوری تسلیحاتی را نتیجه «توان مقاومت یمنیها» دانست و گفت: «ما قدرت موشک داریم اما به یمن موشک نمیدهیم. یمن قبل از جنگ، تکنولوژی ساخت موشک را یاد گرفته بود و تولید میکرد.»
پزشکیان درباره رابطه جمهوری اسلامی و حوثیها افزود: «ما با هم هماهنگ هستیم و به یکدیگر کمک میکنیم، به اسرائیل که نسلکشی میکند اعتراض میکنیم و نگاه مشترکی داریم.»
رئیس جمهوری ایران درباره مسائل هستهای ایران هم حرفهای تکراری زد و گفت: «در مورد مذاکرات هستهای، ما پایبند همان چارچوبهایی هستیم که آنها میخواهند، اما آنها پایبند چارچوبهای خود نیستند. نمیشود ما عمل کنیم، اما آنها عمل نکنند.»
او درباره رفع تحریمها گفت «کسی که نمیخواهد ما با هم تعامل کنیم قدرتهای جهانی هستند. ما به دنبال سلاح اتمی نیستیم، آنها هستند که ما را تهدید میکنند.»
پزشکیان حتی بر افزایش قدرت دفاعی تأکید کرد و گفت «در مقابل قدرت باید قدرت داشته باشیم تا بتوانیم بمانیم».
او نیز همچون رئیس دولتهای قبل بر ادامه و گسترش روابط با چین و روسیه تأکید کرد و درباره چین وعده داد قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین عملیاتی شود. او گفت: «بهعنوان رئیسجمهوری مصمم هستم آن چیزی که نوشته شده و قرار بود اجرا شود، دلیل اجرا نشدن آن را بررسی کنیم تا اجرایی و عملیاتی شود.»
پزشکیان در مورد روسیه بر ادامه سیاستهای ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری پیشین تأکید کرد و گفت «روسیه هم همسایه ماست هم ارتباطات مناسب اقتصادی، اجتماعی و راهبردی با ما دارد» و دیدارها با مقامهای روسیه «میتواند[به این منجر شود] مصوبات و نگاهی که شهید رئیسی و وزارت امور خارجه داشت را عملیاتیتر و اجراییتر کنیم».
او فروش موشک بالستیک و پهپاد به روسیه و بهکارگیری مسکو از آنها در جنگ با اوکراین را هم منکر شد و گفت: «از زمانی که من آمدهام، چیزی به روسیه ندادهایم که غرب بخواهد ما را تحریم کند.»
ایالات متحده آمریکا و چند کشور اروپایی بهتازگی جمهوری اسلامی را بهدلیل فروش چنین تسلیحاتی به روسیه بار دیگر مورد تحریم قرار دادند. در این تحریمها از جمله شرکت هواپیمایی ایرانایر تحریم شد.
پزشکیان در مورد دلیل حمله روسیه به اوکراین نیز همان استدلال مسکو را تکرار کرد و گفت: «از اروپاییها بپرسید که چرا ناتو میخواهد مرزهای خود را گسترش دهد؟ خودشان پیمانشکنی کردهاند، حالا به روسیه میگویند چرا پیمانشکنی کردهاید؟»
مسائل داخلی: تکرار وعده
پزشکیان در بخش دیگری از سخنان خود نیز یکی دیگر از وعدههای عملینشده حسن روحانی را تکرار کرد و درباره رفع حصر میرحسین موسوی و مهدی کروبی گفت: «مشکل آقای کروبی حل شده است».
او بدون آنکه نامی از موسوی ببرد افزود «برای آن یکی هم داریم کار میکنیم». با این حال بلافاصله افزود «ولی نباید با نظام درافتاد».
پزشکیان در مورد استفاده از کسانی که زمانی «اشتباهی» کردهاند گفت «در چارچوب چشماندازی که رهبری تعیین کردند و سیاستهای کلیای که ابلاغ کردند عمل خواهیم کرد». او در اینباره افزود: «قرار نیست بهخاطر اشتباه، آدمها را کنار بزنیم. وفاق یعنی بپذیریم عیبهایی داشتهایم، این عیبها را نادیده میگیریم، میخواهیم براساس قانون و رهنمودهای مقام معظم رهبری عمل کنیم، اگر خلاف آن عمل کردند با آنها برخورد میکنیم.»
او همچنین با دادن این وعده که «جلوی پروندهسازی علیه منتقدان» را میگیرد، گفت: «به دستور رهبر معظم انقلاب از کرسیهای آزاداندیشی حمایت خواهیم کرد.»
وعده دیگر او در این زمینه «بررسی پرونده و برگرداندن دانشجویان اخراجی» بود. با این حال همچنان خبرهایی از محرومیت دانشجویان از تحصیل میرسد؛ از جمله تهمینه مهدیان، دانشجوی مجسمهسازی دانشگاه هنر که به دلیل شرکت در اعتراضات سراسری اخیراً پنج ترم از تحصیل محروم شد. همچنین پس از روی کار آمدن پزشکیان دستکم چهار دانشجو به نامهای ریحانه ابراهیموندی، شیدا آقاحمیدی، یکتا میرزائی، و سیدکیان بنیهاشمی در دانشگاههای الزهرا و تهران از حق تحصیل محروم شدند.
موضوع رسیدگی به پروندههای امنیتی دانشجویان و «دانشجویان ستارهدار» از وعدههای رئیسان جمهوری قبلی ایران هم بوده است اما این محرومیتها همچنان در دانشگاههای کشور اعمال میشود.
پزشکیان درباره رانت، فساد، رشوه، زمینخواری و قاچاق نیز گفت: «عدهای را مسئول بررسی آنها کردهایم».
درباره رفع فیلترینگ شبکههای اجتماعی هم از نوشتن برنامهای خبر داد که بتوان براساس آن در شورای عالی امنیت ملی مذاکره کرد.
در بخش دیگری از نشست خبری پزشکیان هنگامی که یک زن خبرنگار به او گفت که برای رسیدن به سالن نشست خبری «میانبُر» رفته تا گرفتار گشت ارشاد نشود، پزشکیان گفت: «گشت ارشاد اذیت میکند؟ قرار نبود اذیت کنند. پیگیری میکنیم ادامه ندهند.»
مسعود پزشکیان راه حل وضعیت وخیم اقتصادی کشور و کنترل تورم را «مداخله» دولت در اقتصاد دانست و گفت: «اقتصاد ما مریض است و مریض مداخله و عمل میخواهد. باید کمک کنید که بتوانیم روشهای درمان را اجرایی کنیم. اگر بخواهیم مملکت از این وضعیت خارج شود، باید اقتصاد بیمار را درمان کنیم. ممکن است دارویی که میدهیم تلخ باشد پس نباید بگوییم چرا به مردم داروی تلخ میدهید. (…) بپذیریم که این مداخلات میتواند آینده روشنی داشته باشد. دعواها اجازه هیچ مداخلهای را به هیچ سیاستگذاری نداده است. درمان، مداخله نیاز دارد و مداخله مقداری ناملایمات به همراه دارد که باید آن را بپذیریم.»
او بیش از این توضیح نداد که چه تدابیری قرار است اتخاذ شود که میتواند برای مردم «تلخ» باشد و «ناملایماتی» ایجاد کند.
اولین نشست خبری مسعود پزشکیان ترکیبی از وعده و انکار بود. وعدههایی که پیش از این نیز دیگران داده بودند و انکارهایی که در بیان سیاست خارجی جمهوری اسلامی مدام توسط مسئولان تکرار میشود.