نمایندگان آمریکا و اتحادیه اروپا در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی نسبت به گسترش برنامه هستهای ایران هشدار دادند و گفتند که همکاری نکردن ایران با روند بازرسی از تاسیسات هستهای را نگرانکننده میدانند. بیانیه اروپا و آمریکا در جریان نشست فصلی شورای حکام آژانس صادر شد که هماکنون در وین در جریان است.
شامگاه سهشنبه ۱۰ سپتامبر/ ۲۰ شهریور کارل هالگارد، نماینده اتحادیه اروپا در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین در بیانیهای گفت که «ایران تنها کشور غیرهستهای است که به طور سیستماتیک اورانیوم با غنای بالا تولید و انباشته میکند».
نماینده اتحادیه اروپا از ادامه برنامه غنیسازی اورانیوم در سطح ۶۰ درصدی هم ابراز نگرانی کرد و گفت:
اتحادیه اروپا با نگرانی خاصی به انباشت قابل توجه اورانیوم با غنای بالا توسط ایران و گسترش توانایی و عملیات غنی سازی هستهای، از جمله از طریق نصب هزاران سانتریفیوژ پیشرفته اضافی اشاره میکند. گزارش مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی افزایش شدید مواد را در سطح ۶۰ درصد بیان میکند. چنین اقداماتی خطرات بسیار مهم مرتبط با اشاعه تسلیحات هستهای را به همراه دارد و نگرانیهای شدیدی را در مورد نیات ایران ایجاد میکند، زیرا (این سطح غنیسازی) هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارند.
در این بیانیه به اظهارات فرماندهان سپاه و کمال خرازی، مشاور علی خامنهای در مورد امکان تغییر دکترین هستهای ایران و حرکت به سمت نظامی شدن برنامه هستهای هم ابراز نگرانی شده است.
سنگاندازی ایران بر سر صدور ویزا و مجوز ورود به بازرسان آژانس هم در این بیانیه اشاره شد و اروپا از ایران خواست که این رویه را تغییر دهد:
ایران اجرای تعهدات هستهای خود را در چارچوب برجام متوقف کرده است. برای بیش از سه سال و نیم، آژانس قادر به انجام چند فعالیت کلیدی راستیآزمایی و نظارت مرتبط با برجام نبوده است. تصمیم بعدی ایران مبنی بر حذف تمامی تجهیزات نظارتی و نظارتی مرتبط با برجام، وضعیت را بیشتر تشدید کرده است. آژانس پیوستگی اطلاعات نظارتیاش در زمینه تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتورها، آب سنگین و اورانیوم غنیشده را از دست داده است. بنابراین، آژانس قادر به ارائه تضمینی درباره ماهیت صلح آمیز برنامه هستهای ایران نیست. ما نگرانی جدی خود را در این زمینه تکرار میکنیم.
اما این تنها بیانیه تنبیهی علیه برنامه هستهای ایران در وین نبود. نماینده آمریکا در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم بامداد چهارشنبه موضعی مشابه اروپا اتخاذ کرد و از ایران خواست که به فوریت با بازرسان آژانس همکاری کند.
در بیانیه آمریکا غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم به عنوان عملی که نمیتوان آن را صلحآمیز دانست اشاره شده است:
ایران به توسعه برنامه هستهای خود، نصب آبشارهای سانتریفیوژ پیشرفته و تولید اورانیوم بسیار غنیشده که هیچ هدف صلحآمیز معتبری برای آن ندارد، ادامه میدهد. در واقع، تولید اورانیوم ۶۰ درصدی غنی شده ایران با رفتار سایر کشورهای غیرهستهای طرف معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای NPT در تضاد است.
در این بیاینه از ایران خواسته است که برای اثبات صلحآمیز بودن برنامه هستهایش از غنیسازی در سطح ۶۰ درصدی دست بردارد و ذخایری اورانیوم غنیشده در این سطح را به سرعت کاهش دهد.
ایران بارها در واکنش به اعلام نگرانی از افزایش سطوح غنیسازیاش اعلام کرده است که برای برنامههای صلحآمیز و غیرنظامیاش به این سطوح غنیشده اورانیوم نیاز دارد.
آمریکا هم مانند اروپا نگرانیاش را از اقدام ایران برای مجوز ندادن به برخی از بازرسان اعلام کرده و گفته است که این اقدام مانعی بر سر راه راستیآزمایی از ماهیت برنامه هستهای ایران است.
نشست فصلی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی از روز دوشنبه، ۱۹ شهریور در وین آغاز شده است و تا ۲۲ شهریورماه ادامه دارد.