دیوید لَمی، وزیر امور خارجه بریتانیا اعلام کرد که بخشی از فروش تسلیحات به اسرائیل را متوقف خواهد کرد زیرا این خطر وجود دارد که از چنین تسلیحاتی در نقض جدی قوانین بینالمللی بشردوستانه استفاده شود.
لَمی افزود بر این اساس، بریتانیا فوراً ۳۰ مجوز از ۳۵۰ مجوز صادرات تسلیحات خود به اسرائیل را تعلیق میکند.
دیوید لَمی تأکید کرد که این تصمیم به معنای ممنوعیت عمومی یا تحریم تسلیحاتی نیست بلکه تنها شامل مواردی میشود که میتواند در درگیریهای جاری بین اسرائیل و حماس در غزه مورد استفاده قرار گیرد. لَمی افزود:
ما نیاز اسرائیل به دفاع از خود در برابر تهدیدهای امنیتی را میدانیم اما از روشهایی که اسرائیل استفاده میکند و گزارشهای مربوط به تلفات غیرنظامیان و بهویژه تخریب زیرساختهای غیرنظامی عمیقاً نگران هستیم.
بریتانیا از متحدان اسرائیل است و پس از ایالات متحده آمریکا، آلمان و ایتالیا بزرگترین تأمینکننده سلاح اسرائيل محسوب میشود.
وزیر امور خارجه بریتانیا پیش از این، بلافاصله پس از پیروزی حزب کارگر در انتخابات ژوئیه گفته بود که بررسی فروش تسلیحات به اسرائیل را مورد بررسی قرار خواهد داد تا اطمینان حاصل شود که ارسال این سلاحها با قوانین بینالمللی مطابقت دارد.
دیوید لَمی که در پارلمان بریتانیا سخن میگفت درباره تعلیق بخشی از صادرات تسلیحات به اسرائیل افزود:
با کمال تأسف امروز به مجلس عوام اطلاع دادم که ارزیابیای که دریافت کردهام باعث میشود به نتیجهای جز این نرسم که در صادرات تسلیحات بریتانیا به اسرائیل خطر آشکاری وجود دارد که ممکن است برای ارتکاب یا تسهیل نقض جدی قوانین بشردوستانه بینالمللی استفاده شود.
بهگفته لَمی، تعلیق فوق شامل اجزایی است که در هواپیماهای نظامی مورد استفاده قرار میگیرند و در غزه بهکار رفتهاند. بالگردها، پهپادها و تجهیزاتی که هدفگیری زمینی را تسهیل میکنند نیز شامل این تعلیق میشوند. با این حال صادرات قطعات جتهای جنگنده اف-۳۵ شامل تعلیقها نخواهد شد.
سام پرلو فریمن، هماهنگکننده تحقیقات کارزار علیه تجارت اسلحه، گفت:
اظهارات دولت [بریتانیا] مبنی بر تعلیق ۳۰ مجوز صادرات تسلیحات به اسرائیل، اقدامی دیرهنگام اما خوب است و در نهایت بر اساس شواهد قاطع جنایتهای جنگی اسرائیل در غزه عمل میکند. اما معافیت صادرات قطعات اف-۳۵ به اسرائیل کاملاً ظالمانه و غیرقابل توجیه است.
صادرات بریتانیا کمتر از یک درصد از کل تسلیحاتی است که اسرائیل دریافت میکند. از این رو وزیر خارجه بریتانیا نیز گفت که تعلیق تأثیر عملی بر امنیت اسرائیل نخواهد داشت و بریتانیا به حمایت از حق اسرائیل در دفاع از خود ادامه میدهد.
یسرائیل کاتس، وزیر امور خارجه اسرائیل این تصمیم بریتانیا را ناامید کننده و «پیامی بسیار مشکلساز» به «حماس و حامیان آن در ایران» دانست.
رویترز براساس اطلاعات ارائهشده از سوی مقامهای دولتی بریتانیا و دادههای واحد کنترل صادرات وزارت اقتصاد و بازرگانی این کشور نوشته است که ارزش مجوزهای اعطاشده برای فروش تجهیزات نظامی به اسرائیل پس از آغاز جنگ در غزه با بیش از ۹۵ درصد کاهش به پایینترین سطح در ۱۳ سال گذشته رسیده است.
بسیاری از مجوزهای تأییدشده در دوره پس از شروع جنگ به مواردی از جمله «استفاده تجاری» یا تجهیزات غیرکشنده مانند زره حفاظتی، کلاه ایمنی نظامی یا وسایل نقلیه مربوط میشود.
حزب کارگر به رهبری کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، بهرغم پیروزی قاطع در انتخابات ماه ژوئیه در مناطقی که جمعیت زیادی از مسلمانها زندگی میکنند شکستهای قابل توجهی متحمل شد. او از سوی برخی از نمایندگان حزباش در پارلمان نیز تحت فشار بود تا موضع قاطعتری در برابر اسرائیل در جنگ غزه اتخاذ کند.
برخلاف ایالات متحده آمریکا، دولت بریتانیا مستقیماً به اسرائیل تسلیحات نمیدهد بلکه مجوزهای فروش تسلیحات را برای شرکتها صادر میکند، با نظر گرفتن نظر حقوقدانان در مورد اینکه آیا ارسال این تسلیحات با قوانین بینالمللی مطابقت دارند یا خیر.
در اوایل ماه جاری میلادی، ایالات متحده آمریکا فروش ۲۰ میلیارد دلار جنگنده و سایر تجهیزات نظامی به اسرائیل را تأیید کرد.
پافشاری نتانیاهو بر خواستههای دولتاش
در همین حال با افزایش فشارها بر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل برای دستیابی به آتشبس با حماس و آزادی گروگانهای باقیمانده، او همچنان اصرار دارد که کنترل اسرائیل بر کریدور فیلادلفی باید باقی بماند.
نتانیاهو پس از اینکه نیروهای اسرائیلی در آخر هفته گذشته جسدهای شش اسیر را پیدا کردند، با اعتراضات گسترده در داخل اسرائیل و فشار جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا مواجه شده است.
نتانیاهو روز دوشنبه نشان داد که تمایلی به سازش ندارد. او اصرار دارد که کنترل اسرائیل بر کریدور فیلادلفی، نوار باریک در امتداد مرز غزه با مصر، جایی که بهگفته اسرائیل حماس تسلیحات به غزه قاچاق میکند، بخشی ضروری از هرگونه توافق آتشبس است.
مصر و حماس چنین فعالیتی را رد میکنند. حماس نیز در مذاکرات هرگونه حضور اسرائیل در غزه را رد میکند.
نتانیاهو معتقد است حماس با استفاده از کریدور فیلادلفی دوباره قادر به استفاده از تونلها برای تسلیح مجدد خود میشود و باید مانع از آن شد. او این گذرگاه را «اکسیژن حماس» خواند و گفت:
محور شرارت به کریدور فیلادلفی نیاز دارد و به همین دلیل ما باید آن را کنترل کنیم. حماس به همین دلیل اصرار دارد که ما آنجا نباشیم و به همین دلیل من اصرار دارم که آنجا باشیم.
نتانیاهو همچنین در پاسخ به منتقدانش که میگویند او در راه آزادی گروگانها کاری نمیکند، گفت:
هیچ کس به اندازه من متعهد به آزادی گروگانها نیست… هیچ کس در این مورد نمیتواند به من موعظه کند.
جو بایدن روز دوشنبه کاخ سفید ضمن بیان اینکه نتانیاهو به اندازه کافی برای دستیابی به توافق تلاش نمیکند اعلام کرد که ایالات متحده در حال برنامهریزی برای ارائه پیشنهاد نهایی به هر دو طرف در این هفته است. بایدن گفت: «ما به آن (توافق) بسیار نزدیک هستیم.»
بایدن افزود قصد دارد با نتانیاهو گفتوگو کند اما تاریخ مشخصی ارائه نکرد. بایدن و نتانیاهو از زمان آغاز جنگ اسرائیل در غزه چندین بار با هم صحبت کردهاند.
سامی ابوزهری از رهبران جنبش حماس درباره سخنان بایدن گفت:
اظهارات جو بایدن نشاندهنده اعتراف آمریکاییها به این است که نتانیاهو مانع تلاشها برای دستیابی به توافق میشود.
ابوزهری افزود:
حماس آماده تعامل با هرگونه تلاش یا پیشنهادی است که آتشبس و خروج کامل از غزه را تضمین کند.
معترضان اسرائیلی روز دوشنبه برای دومین روز پیاپی به خیابانها آمدند و بزرگترین اتحادیه کارگری اسرائیل دست به اعتصاب عمومی زد تا دولت را برای دستیابی به توافقی برای بازگرداندن اسیران تحت فشار بگذارد.
ماهها مذاکرات با میانجیگری ایالات متحده آمریکا، قطر و مصر تاکنون نتوانسته است به توافق در مورد پیشنهادی که در ماه مه گذشته آمریکا ارائه کرد، منجر شود. در عینحال اسرائيل همچنان به حمله به غزه و کشتار غیرنظامیان ادامه میدهد. طبق آخرین خبر منتشرشده از سوی شبکه الجزیره، اسرائیل روز سهشنبه هشت نفر را که در صف نانوایی مقابل پناهگاهی در مدرسه اونروا در اردوگاه آوارگان جبالیا غزه ایستاده بودند، کشت.