گروه «دولت اسلامی» (داعش) که زمانی بر مناطق وسیعی در سوریه و عراق حکومت می‌کرد، اکنون در حال بازسازی نیروهای خود در بیابان شام (بادیه الشام) در سوریه است.
وال‌استریت ژورنال در گزارشی اختصاصی نوشت که نیروهای داعش در حال آموزش نیروهای جدید و برنامه‌ریزی برای حمله هستند. به گفته مقام‌های آمریکایی و نیروهای سوریه دموکراتیک (قوات سوریا الدیمقراطیه یا ق‌س‌د که به رهبری کُردها فعالیت می‌کند)، این گروه در حال تلاش در جهت احیای دوباره رؤیای خود برای ایجاد خلافت اسلامی است.
روهلات عفرین، فرمانده مشترک نیروهای سوریه دموکراتیک و عضو فرماندهی کل «یگان‌های مدافع زنان (ی‌پ‌ژ)» دراین‌باره به وال‌استریت ژورنال گفت: «امسال بدترین سال از زمانی بوده که ما داعش را شکست دادیم».
این ژنرال کُرد که در یکی از پایگاه‌های کماندویی ایالات متحده در شمال شرق سوریه گفت‌و‌گو می‌کرد، افزود:
فرقی نمی‌کند چقدر آنها را زمین بزنید؛ دوباره سعی خواهند کرد برخیزند.
یکی از افسران نیروهای ویژه آمریکا در سوریه نیز به روزنامه آمریکایی گفت: «آنچه ما مشاهده می‌کنیم جابجایی مردان، سلاح‌ها و تجهیزات است».
داعش برخلاف دوران اوج خود که با تانک‌ها و خودروهای مسلح در روستاها و شهرها پیشروی می‌کرد، اکنون در سلول‌های کوچک‌تر و مسلح به تفنگ‌ها و تله‌های انفجاری فعالیت می‌کند. پاسخ آمریکا و متحدانش به این تهدید جدید با پیچیدگی‌های دیپلماتیک به ویژه در آستانه‌ی انتخابات آینده آمریکا همراه است.
در سال جاری، اعضای داعش تعداد حملات خود را در سوریه و عراق دو برابر کرده‌اند. این حمله‌ها شامل انفجار خودروهای بمب‌گذاری‌شده، حمله به پست‌های بازرسی و تلاش برای آزادسازی هزاران نفر از اعضا و همدستان‌شان از زندان‌ها است.
در حال حاضر، حدود ۹ هزار جنگجوی داعش در زندان‌های شمال شرقی سوریه نگهداری می‌شوند و این گروه تلاش می‌کند تا آنها را آزاد کند. دو بار در سال جاری، تلاش‌هایی برای فراری دادن این زندانیان از زندان‌ها انجام شده است؛ از جمله یک بمب‌گذاری انتحاری که مهاجم طی آن سعی داشت با استفاده از یک خودروی پر از مواد منفجره به زندان رقه حمله کند.
جنگنده‌های آمریکایی در کارزاری که کم‌تر از آن صحبت می‌شود، حملات هوایی انجام می‌دهند و از عملیات نیروهای سوریه دموکراتیک علیه سلول‌های داعش پشتیبانی می‌کنند. نیروهای ویژه آمریکا نیز گاهی به‌طور مستقل عملیات‌هایی را برای کشتن یا دستگیری رهبران ارشد داعش انجام می‌دهند.
در کمپ‌های شمال شرقی سوریه، جایی که هزاران نفر از زنان و کودکان نیروهای داعش زندگی می‌کنند، داعش در حال شستشوی مغزی کودکان برای تربیت نسل بعدی مبارزان خود است.
تصاویر به‌دست‌آمده از جشن‌های تولد با موضوع داعش، یا نقاشی‌های کودکان از نارنجک‌ها و تفنگ‌ها و کمربندهای انتحاری نشان می‌دهد که به گفته روهلات عفرین، «آنها در تلاش برای شست‌و‌شوی مغزی کودکان هستند».
وال‌استریت ژورنال حضور نظامی آمریکا در سوریه و عراق را به‌عنوان یک نیروی بازدارنده علیه داعش «بسیار حیاتی» توصیف می‌کند. برخی از مقام‌های محلی هشدار داده‌اند که هرگونه خروج نیروهای آمریکایی می‌تواند به فعال شدن سلول‌های خفته داعش و ایجاد هرج و مرج بیشتر منجر شود.
این موضوع در حالی مطرح می‌شود که نیروهای شبه‌نظامی شیعه تحت حمایت جمهوری اسلامی در عراق و سوریه و نیز نیروهایی در حکومت‌های این دو کشور، هم‌زبان با تهران خواهان خروج نظامی ایالات متحده از این مناطق اند.
پیچیدگی‌های سیاسی و نظامی دیگری نیز در مقابله با داعش وجود دارد. در حالی که آمریکا ونیروهای سوریه دموکراتیک در حال مقابله با داعش هستند، نیروهای ترکیه با متهم‌کردن کرُدها به «تروریسم» به ق‌س‌د حمله می‌کنند. همزمان نیروهای روسیه به دولت بشار اسد کمک می‌کنند و نیروهای مسلح تحت حمایت جمهوری اسلامی نیز به پایگاه‌های آمریکایی در منطقه حمله می‌کنند.
با توجه به اینکه توجه جهان به بحران‌های دیگر به ویژه جنگ ویرانگر اسرائیل علیه فلسطینیان در غزه و احتمال درگیری جمهوری اسلامی و اسرائیل معطوف شده است، مقام‌های نظامی ایالات متحده هشدار داده‌اند که نباید تمرکز از شمال شرقی سوریه برداشته شود، زیرا این منطقه همچنان یک تهدید جدی برای امنیت جهانی است.