سه قدرت اروپایی به شورای امنیت سازمان ملل نامه نوشتند و جزئیات نقض توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ توسط ایران را شرح دادند، گامی که به‌گفته دیپلمات‌ها با هدف فشار بر تهران برای حل دیپلماتیک این مسئله تا قبل از تاریخ لغو تحریم‌ها در سازمان ملل، برداشته می‌شود.
به‌گزارش رویترز، در نامه بریتانیا، فرانسه و آلمان به صراحت تهدید به «بازگشت» تحریم‌های سازمان ملل نشده است، اما گفته‌شده که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که توافق هسته‌ای را تضمین و این اختیار را فراهم می‌کند، در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ (۲۷ مهر ۱۴۰۴) منقضی می‌شود.
ایران در نامه خود مواضع اروپا را رد کرد و به این اشاره کرد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۸ توافق هسته‌ای را زیر پا گذاشت و تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده را مجدداً علیه ایران اعمال کرد و به همین دلیل آن‌ها حق دارند فعالیت‌های هسته‌ای خود را گسترش دهند.
تلاش بریتانیا، فرانسه و آلمان برای افزایش فشار در این هفته در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز دیده شد، و به‌رغم ملاحظات ایالات متحده آمریکا، ۳۵ کشور عضو شورای حکام آژانس چهارشنبه ۱۶ خرداد / ۵ ژوئن قطعنامه پیشنهادی این سه قدرت اروپایی علیه ایران را تصویب کردند.
نامه سه کشور اروپایی که تاریخ آن دوشنبه ۱۴ خرداد / ۳ ژوئن بود، به گزارش ماه گذشته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره داشت که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را نقض توافق سال ۲۰۱۵ عنوان می‌کرد، از جمله به خاطر افزایش ذخایر و میزان تولید اورانیوم غنی‌شده بالا.
توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ که با سه کشور اروپایی، چین، روسیه و ایالات متحده آمریکا منعقد شد، توانایی ایران برای غنی‌سازی اورانیوم را محدود می‌کرد و در مقابل، آمریکا، سازمان ملل و اتحادیه اروپا تحریم‌های ایران را کاهش می‌دادند.
تنش‌ها با ایران از زمانی بیشتر شد که گروه حماس مورد حمایت این کشور در ۷ اکتبر گذشته به جنوب اسرائیل حمله کرد، نیروهای نیابتی ایران به اهداف ایالات متحده، اسرائیل و دیگر کشورهای غربی حمله کردند و تهران نیز برنامه هسته‌ای خود را تسریع بخشید و در عین حال توانایی نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان ناظر هسته‌ای سازمان ملل بر برنامه هسته‌ای خود را محدود کرد.
در نامه سه کشور اروپایی به شورای امنیت که به‌دست رویترز رسیده است، با اشاره به توافق سال ۲۰۱۵ که رسماً «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) نامیده می‌شود، آمده است: «تشدید تنش هسته‌ای ایران، برجام را توخالی کرده و ارزش عدم اشاعه آن را کاهش داده است.»
سفیر ایران در سازمان ملل در نامه‌ای به تاریخ چهارشنبه ۱۶ خرداد / ۵ ژوئن که رویترز آن را نیز مشاهده کرده است، گفت: «تصمیم ایران برای اتخاذ اقدامات اصلاحی کاملاً مطابق با حق ذاتی آن بود… در واکنش به خروج غیرقانونی و یک‌جانبه ایالات متحده».
دیپلمات‌های غربی و دیگر منابع آشنا با نامه سه کشور اروپایی گفتند که هدف از این نامه تلاش برای افزایش فشار بر ایران در شورای امنیت، پیش از انقضای سازوکار بازگشت تحریم‌ها در سال آینده است.
یک منبع آگاه با این نامه گفت هدف این است که «پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را که غیرقابل قبول شده و در حال بدتر شدن است، ارزیابی کنیم و فشار درون شورای امنیت را افزایش دهیم.»
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، دو بار در سال ـ به‌طور متداول در ماه‌های ژوئن و دسامبر ـ در مورد اجرای برجام به شورا گزارش می‌دهد. شورای امنیت قرار است در ۴ تیرماه / ۲۴ ژوئن گزارش بعدی او را بررسی کند.
داریل کیمبال، مدیر اجرایی انجمن غیرانتفاعی کنترل تسلیحات، گفت این نامه ممکن است زمینه‌ساز «بازگشت فوری» تحریم‌های سازمان ملل باشد، اگرچه او تاکید کرد که راه حل دیپلماتیک هنوز امکان پذیر است. کیمبال افزود:
ارجاع سه کشور اروپایی به تاریخ اکتبر ۲۰۲۵، زمانی که گزینه بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل منقضی می‌شود، و ارتباط آن‌ها با شورای امنیت نشان می‌دهد که آن‌ها در تلاش هستند تا مبنای قانونی برای ادامه احتمالی تحریم‌ها علیه ایران را در مرحله بعد ایجاد کنند.
او گفت:
با این حال، چنین گزینه‌ای، به‌ویژه در پی خروج آمریکا از برجام، احتمالاً ایران را به همکاری سوق نمی‌دهد، بلکه باعث تشدید آن می‌شود، شاید حتی با خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی).
قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز با وجود نگرانی‌های ایالات متحده آمریکا درباره احتمال تشدید تنش‌ها با ایران به آژانس ارائه و تصویب شد اما در نهایت آمریکا نیز به آن رأی مثبت داد.
این قطعنامه در پی آخرین قطعنامه‌‌ای تصویب می‌شود که ۱۸ ماه پیش به ایران دستور داده بود از تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد آثار اورانیوم یافت شده در سایت‌های اعلام نشده پیروی کند.
در این قطعنامه آمده بود که شورای حکام از ایران می‌خواهد که با تعیین چند بازرس با تجربه آژانس برای فعالیت‌های راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران موافقت کند.