هفتادوهفتمین دوره جشنواره فیلم کن در روز چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت / ۱۵ مه کانون توجهها را به زنان قوی در سینما جلب کرد. در این روز مبارزه ژودیت گُدرِش، بازیگر و کارگردان فرانسوی، پیشرو جنبش #MeToo (من هم) در فرانسه، با نمایش فیلم جدیدش به همین نام، بههمراه مَسترکلاسِ مریل استریپ، بازیگر نامدار و برنده نخل طلای افتخاری این دوره از جشنواره، مسائل و محدودیتهای زنان را برجسته کردند.
مریل استریپ که روز سهشنبه نخل طلای افتخاری را دریافت کرد، در مَسترکلاس خود روایتهای صمیمانهای را درباره حرفهاش با شرکتکنندگان در میان گذاشت و گفت در دیدارش از جشنوارههای مختلف شاهد پیشرفت قابل توجه زنان در صنعت سینما بوده است.
مریل استریپ، بازیگر فیلمهای «انتخاب سوفی»، «کرامر علیه کرامر» و «پلهای مدیسون کانتی» با تأکید بر اینکه اگر اولین نقشهایش در سینما تأثیرگذار بوده، «به این دلیل است که او تنها زن» در این فیلمها بوده است، گفت:
بزرگترین ستارههای جهان در حال حاضر زنان هستند.
رقابت برای دریافت نخل طلا در روز چهارشنبه با نمایش فیلم «الماس وحشی» ساخته آگاته ریدینگر کارگردان زن فرانسوی آغاز شد که تنها فیلم اول یک کارگردان در بخش رقابتی جشنواره محسوب میشود. در این بخش تنها چهار فیلم از زنان کارگردان حضور دارند.
«الماس وحشی» اثری است که به بررسی مضامین زنانگی، وسواس به زیبایی و نقش تأثیرگذار شبکههای اجتماعی در اینباره میپردازد.
در میان فیلمهای روز چهارشنبه، منتقدان از فیلم «دختری با سوزن» ساخته مگنوس وان هورن سوئدی با شخصیت محوری یک زن استقبال کردند. این فیلم سیاه و سفید که داستان آن در دوران جنگ جهانی اول میگذرد درباره زن جوانی است که روزهای دشواری را سپری میکند. او پولی ندارد و همسرش مدتهاست که در جنگ ناپدید شده اما مرگ او بهشکل رسمی تأیید نشده است از این رو دختر نمیتواند حقوق و مزایای ویژهی بیوههای جنگ را دریافت کند. او که در یک کارخانه خیاطی کار میکند از رئیس کارخانه باردار میشود.
یکی دیگر از رویدادهای مهم و مورد انتظار، افتتاحیه بخش «نوعی نگاه» بود. در این بخش ژودیت گُدرِش، بازیگر و فیلمساز فرانسوی که پیش از این در مورد خشونتهای جنسی علیه زنان در سینمای فرانسه از جمله در مورد خودش، افشاگریهایی کرده و به چهرهای در جنبش «من هم» فرانسه تبدیل شده بود، فیلمی به همین نام (من هم ـ Moi aussi) درباره این جنبش بهنمایش گذاشت.
فیلم کوتاه «من هم» تجربیات زنانی را نشان میدهد که مورد سوء استفادهها و خشونتهای جنسی قرار گرفتهاند. گدرش پس از محکوم کردن علنی آزار جنسی در سینمای فرانسه شهادتهای زنانی را که با او تماس گرفتند، جمعآوری کرد و در فیلم مستند خود گنجاند.
این سینماگر ۵۲ ساله با اقدامهای اخیر خود و فیلمی که ساخته است موج جدیدی از جنبش «من هم» در فرانسه بهراه انداخته است.
«من هم» حدود یکهزار نفر را در خیابانی در پاریس نشان میدهد که دهان خود را با دستهایشان میپوشانند، سپس یکدیگر را در آغوش میگیرند یا به روشهای دیگری با یکدیگر تعامل میکنند. در میان جمعیت که بیشتر آنها را زنان تشکیل میدهند، دختر گدرش دیده میشود. او حرکات افراد گردآمده را تقلید میکند و به آرامی در میان جمعیت میرقصد و با این حرکت بیانی فیزیکی برای رنجی پیدا میکند که با صدای از خارج از کادر شنیده میشود: «من ۱۹ ساله بودم، او آدم معروفی بود…»
در فیلم توضیح داده میشود که ژودیت گدرش در ماه فوریه نشانی ایمیلی را برای افراد آسیبدیده از خشونتهای جنسی اعلام میکند. او در اینباره میگوید:
من پنج هزار روایت در ۱۵ روز دریافت کردم. گزیدههایی از آنها را اکنون میتوان در «من هم» شنید.
روز چهارشنبه گدرش بههمراه گروهی از دستاندرکاران فیلم بر فرش قرمز کن حضور یافت. آنها بر روی فرش قرمز نیز با دستهای خود دهانهایشان را پوشاندند.
ژودیت گدرش اسفند / فوریه گذشته در سخنانی در مجلس سنای فرانسه صنعت سینمای این کشور را بهدلیل فراگیر بودن خشونت جنسی علیه زنان در آن محکوم کرد و خواهان تشکیل کمیسیون رسیدگی به خشونت جنسی در سینمای فرانسه شد.
او پیش از آن، از بنوآ ژکو و ژاک دوایون، دو کارگردان فرانسوی شکایت کرده بود. گُدرش ژکو را متهم کرد که در سال ۱۹۸۷، زمانی که گُدرِش ۱۴ ساله و ژکو ۳۹ ساله بودهاند، به او تجاوز کرده و دوایون وقتی او ۱۵ ساله بوده ۴۵ برداشت سینمایی از صحنههای شامل سکس را، آنهم در شرایطی که این صحنهها در فیلمنامه درج نشده بودهاند، فیلمبرداری کرده است.
ژاکو و دوایون هر دو این اتهامها و اتهامهای بعدی را که از سوی دیگر زنان درگیر در صنعت سینما مطرح شد دروغ خواندند و مدعی شدند که تمامی ارتباطات جنسیشان همراه با «رضایت» بودهاند.
روز سهشنبه ۲۵ اردیبهشت / ۱۴ مه ساعاتی قبل از شروع جشنواره کن بسیاری از سینماگران نامدار زن و افراد آسیبدیده از خشونت جنسی در فرانسه با انتشار بیانیهای در روزنامه لوموند مصونیت از مجازات در برابر خشونت جنسی را محکوم کردند. در این بیانیه با امضای بازیگرانی همچون ژودیت گدرش، ژولیت بینوش و ایزابل آجانی، آمده بود:
بهرغم شجاعت قربانیان، مصونیت از مجازات در حال افزایش است.
آنها خواستار اصلاحات قانونی شدند که جرم تجاوز را بهتر تعریف کند، حمایت از قربانیان خشونتهای جنسی را بهبود بخشد و واحدهای تخصصی پلیس را در این زمینه سامان دهد.