کابل ــ محمد اشرف حق‌شناس، سخنگوی وزارت فواید عامه طالبان می‌گوید در بزرگراه‌های این کشور در هر ۷۰ کیلومتر وضوخانه، مسجد مردان و زنان، فضای سبز، پارکینگ و برخی از ضروریات دیگر در دست ساخت است. اما طالبان اعلام نکرده‌است که ساخت این مساجد چقدر هزینه بر خواهد داشت. هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، چند ماه پیش این دستور را صادر کرد.

با آنکه طالبان کار ساخت این مساجد را آغاز کردند اما شماری از افغانستانی‌ها می‌گویند در بزرگراه‌های این کشور ضرورت به ساخت این همه مسجد برای مردان و زنان وجود ندارد.

شماری از افغانستانی‌ها می‌گویند به‌جای هزینه برای ساخت این همه مسجد، آن هم در جاهایی که تعداد نمازگزاران در آن خیلی اندک خواهد بود، طالبان باید به فکر آسفالت‌کردن آن جاده‌ها باشند؛ جاده‌هایی که در طول بیست سال جنگ، خودشان آنها را بر اثر بمب‌گذاری‌های خود ویران کرده‌اند.

مولوی نعیم الفت، یکی از عالمان دینی می‌گوید:

ساخت مساجد در جایی نیک است که تعداد نمازگزاران در آن زیاد و نماز جماعت برپا شود نه اینکه در جاهای غیرضروری و بزرگراه‌های کشور مساجد ساخته شود که نه در آن امام و نه هم نمازگزاری وجود داشته باشد زیرا این خود یک اسراف است که از نظر اسلام جایز نیست.

آقای الفت می‌افزاید که در اکثر جاده‌های افغانستان از قبل نیز مسجد وجود داشته و اکثر هتل‌ها و پمپ‌های بنزین دارای مسجد هستند اما به دلیل نبود نمازگزار اکثراً خالی می‌مانند. او اشاره می‌کند که خیلی ممکن نیست در یک وقت معین در مسیر راه نماز جماعت برپا نمود زیرا ماشین‌ها در اوقات مختلف از مسیرهای مختلف در حالت رد شدن هستند وقت نماز جماعت معین است پس چگونه ممکن است بصورت دسته جمعی جماعتی برپا شود. بدین سبب ضرورت ساخت این همه مساجد از پول بیت المال را به پرسش می‌کشد.

این عالم دین می‌گوید:

ساخت مسجد خوب است اما اولویت مردم افغانستان در حال حاضر چیز دیگری است. شکم مردم سیر نیست، خیلی‌ها سرپناه ندارند، دست به گدایی می‌زنند، دزی می‌کنند، حتی از مساجد دزدی می‌کنند. آیا بهتر نیست بجای این همه مصارف آن هم در بزرگراه‌های کشور فکری برای بهتر زندگی کردن مردم اندیشیده شود؟ او می‌گوید عبادت در آرامش و خلوت لذت دارد نه در جاده‌ها.

در حالی طالبان می‌خواهند در هر ۷۰ کیلومتر جاده‌های بزرگ افغانستان یک باب مسجد بسازند که این راه‌ها بخاطر بیست سال جنگ ویرانگر و بمب‌گذاری‌های این گروه تا حد زیادی تخریب شده و حتی در اوقات شب گذر از این مسیرها دشوار است.

امید نظری یکی از راننده‌های کامیون در بزرگراه قندهار‌ـ‌‌کابل می‌گوید:

خیلی از پلچک‌ها در طول ۲۰ سال گذشته از سوی طالبان بمب‌گذاری و منفجر شد. حالا وضعیت جاده‌ها به حدی خراب است که یا باید ساعت‌ها در حرکت آهسته بود و یا هم باید با سرعت غیرمجاز حرکت کرد تا به مقصد رسید. خواهش من از طالبان این است که اول پل‌های تخریب‌شده را بازسازی نمایید، جان انسان‌ها را از خطر نجات دهید، بعداً مسجد بنا کنید.

از سویی هم در شاهراه‌های افغانستان هنوز سیستم روشنایی در شب وجود ندارد و خیلی‌ها یا شب حرکت نمی‌کنند و یا شب‌هنگام با خطرات جدی حوادث ترافیکی روبرو می‌شوند. به همین خاطر راننده‌های افغانستانی می‌گویند طالبان بجای ساخت این همه مسجد، باید اول به فکر تنویر جاده‌ها باشند تا حوادث رانندگی رخ ندهند و انسان‌ها کشته نشوند.

خط اندازی خطوط ترافیکی، سیستم سیار آمبولانس، مرکزهای کنترل سرعت و … از جمله دیگر نیازهای جاده‌های افغانستان است.

با آنکه تمامی کسانی که با رادیو زمانه در این خصوص صحبت کردند مخالف ساخت مساجد در افغانستان نیستند ولی به باور آن‌ها ضرورت ندارد هزینه‌های زیادی بالای مساجد در مناطقی مصرف شود که در آن تعداد نمازگزاران اندک است، در حالی که مردم افغانستان ضروریات خیلی بیشتری در هر بخش دیگر زندگی دارند و حتی برخی‌ها بخاطر یک لقمه نان شب را گرسنه می‌خوابند.

حارث نام مستعار یکی از اساتید دانشکده شرعیات و علوم اسلامی در دانشگاه بلخ در شمال افغانستان است. او می‌گوید:

برخی اقدامات طالبان واقعا تعجب‌آور است. افغانستانی‌ها از دیر زمانی مسلمان بودند. طالبان باشند و نباشند این مردم مسلمان بودند و مسلمان باقی خواهند ماند، افغانستانی‌ها در هر کجایی باشند اگر شرایط آماده باشد نماز می‌خوانند. این عبادت خدا است، کسی بخاطر طالبان نماز نمی‌خواند. سوال اصلی این هست که چرا طالبان به همه چیز بوی مذهبی می‌دهند در حالی که ۹۰ در صد شریعت بر معاملات و انسانیت تاکید کرده است اما طالبان فقط و فقط دنبال محدودیت بر او زندگی شخصی انسانها هستند. از نظر شریعت اسلامی، انسان مأمور آبادی بر زمین شده است. آبادی تنها در ساخت مساجد نیست.

این کارشناس مسائل اسلامی می‌افزاید: «سفر جای عبادت نیست. در سفر مسلمان مکلف به گرفتن روزه نیست. نماز سنت را نمی‌خوانند. نماز فرض چهار رکعتی در مذهب اهل سنت ۲ رکعت خوانده می‌شود. پس چی ضرورت است که این همه مسجد در جادها بنا شود در حالی که نمازگزاران در خیلی از این مسجدها کمتر از انگشتان دو دست خواهد بود؟»

برخی‌ها چنین کارهای طالبان را برگرفته از ایدئولوژی افراطی این گروه می‌دانند.

حاجی لطیف حکیمی، باشنده ولایت غزنی در مرکز افغانستان می‌گوید:

با روی کار آمدن دوباره گروه طالبان، این گروه برخی از اقدامات را طوری انجام می‌دهند که گویا مردم افغانستان قبل از آمدن این گروه مسلمان نبودند و یا هم نماز نمی‌خواندند و یا اینکه دین اسلام ازین سرزمین رخت سفر بسته بود. اما این چنین نیست. حکومت قبلی افغانستان نیز اسلامی بود. مردم این کشور مسلمان هستند، به عقاید خود باور و ایمان دارند. مسلمانی مردم ربطی به طالبان ندارد اما خیلی‌ها فکر می‌کنند این گروه یکبار دیگر تصمیم دارد به صورت افراطی مردم را با شلاق بسوی مساجد ببرند که این کارشان خلاف ارزش‌های انسانی و اسلامی در جامعه است. در دوره قبل طالبان نیز در شاهراه‌ها مردم به زور از ماشین‌ها پیاده می‌شدند و نماز اجباری می‌خوانند در حالی که اگر ده دقیقه قبل نیز نماز خوانده بودی باردیگر نیز مجبور میشدی. حتی خیلی‌ها از ترس طالبان بدون وضو نماز می‌خواندند در حالی که این خود گناه است.

مسعوده نام مستعار یکی از پزشکان افغانستانی است. او می‌گوید:

در خیلی از ولسوالی‌ها و روستاهای افغانستان هنوز هم مراکز درمانی و زایشگاه وجود ندارد. خانم‌ها به‌خاطر به‌دنیا آوردن فرزند صدها کیلومتر دورتر از خانه خویش با پای پیاده یا هم توسط حیوانات ویاهم وسایل نقلیه در راههای خیلی خراب و دشوار انتقال داده می‌شوند، برخی‌ها در راه وفات می‌کنند یا فرزندشان ساقط می‌شود و یا اینکه در طول راه مرگ تدریجی را تجربه می‌کند. آیا بهتر نیست بجای این همه مساجد که در هر قریه و ولسوالی وجود دارد یک زایشگاه و مرکز درمانی زنانه نیز ساخته شود؟ متاسفانه رهبران گروه حاکم بر افغانستان خیلی دوست دارند در یک زمان چندین خانم داشته باشند و تعداد فرزندان‌شان زیاد باشد ولی به فکر زنان نیستند و فکر می‌کنیم سر دشمنی با این قشر جامعه برداشتند.

گرچه سخنگویان گروه طالبان بصورت رسمی مخالفت خویش را با آموزش زنان و فراگیری علوم عصری بیان نمی‌کنند ولی شماری از رهبران بلند رتبه این گروه در برخی مجالس سخن از غیری ضروری بودن علوم عصری می‌زنند.

نباید از یاد برد گروه طالبان علاوه بر ساخت و ساز تعداد زیادی از مساجد دست به ساخت دها حوزه علمیه مذهبی و جهادی نیز زده است که در آن افراد وفادار به این گروه آموزش‌های جهادی و مذهبی را فرا می‌گیرند.

به گفته تحلیلگران، طالبان در حال گسترش افراطیت مذهبی هستند و می‌خواهند افراد زیادی را به شیوه‌های سنتی آموزش دهند تا آنها در آینده‌ وفادار به این گروه و منافع‌شان باقی بمانند.