رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز سهشنبه ۴ اردیبهشت/ ۲۳ آوریل به دویچه وله گفت که ایران نه «چند ماه» بلکه «چند هفته» با دستیابی به اورانیوم غنیشده کافی برای تولید بمب اتمی فاصله دارد.
او البته تأکید کرد که:
اما این بدان معنا نیست که ایران در آن محدوده زمانی (چند هفتهای) دست به تولید سلاح هستهای زده است یا خواهد زد.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت که اگرچه غنیسازی اورانیوم در سطوح نزدیک به درجه تسلیحات باعث نگرانی است، اما نمیتوان به این نتیجه مستقیم رسید که ایران اکنون سلاح هستهای دارد و افزود یک کلاهک اتمی عملیاتی به چیزهای دیگری مستقل از تولید مواد شکافتپذیر نیاز دارد.
او همچنین گفت که اهداف غایی ایران از برنامههستهایش «موضوع حدس و گمان» است و سیاست عمومی و اعلامی ایران این است که این ماده شکافتپذیر (با درجه غنای بالا) را برای مقاصد پزشکی یا غیرنظامی نیاز دارد.
گروسی تأکید کرد که آژانس بینالمللی انرژی اتمی آن سطح دسترسی لازم و کافی در ایران ندارد و به گفته او، این موضوع بر گمانهزنیها در مورد برنامه هستهای تهران افزوده است.
او گفت:
من بارها و بارها به همتایان ایرانی خود گفتهام… این نوع برخورد باعث ایجاد سوءظن میشود و مبتنی بر این واقعیت است که ما سطح دسترسی و اشراف لازم (بر برنامه هستهای ایران) را که به اعتقاد من ضروری است، نداریم. وقتی همه اینها را کنار هم میگذارید، مطمئناً با علامت سؤالهای زیادی روبرو میشوید.
گروسی بر پروندههای حلنشده آژانس بینالمللی انرژی اتمی، از جمله آثار اورانیوم غنیشده در مکانهای اعلام نشده، تأکید کرد و گفت که همینها تردیدها در مورد شفافیت ایران را تشدید میکند.
گروسی با اشاره به تشدید تنشها بین اسرائیل و ایران، هرگونه برنامهریزی برای حمله به تاسیسات هستهای را محکوم کرد و گفت: «حمله به تأسیسات هستهای مطلقاً ممنوع است.»
او به روند نگرانکننده تهدید به حمله هستهای در سمت اسرائیلی یا کنار گذاشتن سیاست برنامه غیرتسلیحاتی هستهای و حرکت به سمت ساخت بمب در سمت ایرانی اشاره کرد و گفت:
من معتقدم که عادیسازی صحبتکردن از تسلیحات اتمی، استفاده از تسلیحات اتمی، ساخت تسلیحات اتمی واقعاً اسفناک است.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنین گفت به زودی به ایران سفر میکند تا تلاش کند ایران به مسیر درست برگردد:
آنچه من به آن علاقه دارم گفتگوی بین ما، آژانس و ایران است، زیرا موارد زیادی وجود دارد که باید روشن شود و به همین دلیل است که به زودی به تهران سفر خواهیم کرد. پیام من به ایرانیها این است که ایران باید بیشتر همکاری کند. من آنجا خواهم بود و سعی میکنم آنها را به مسیر درست برگردانم.
آیا ایران در حال ساخت سلاح هستهای است؟
اما سوالها بر سر اینکه آیا نهایتاً ایران بنا دارد بمب اتمی بسازد یا خیر، بار دیگر به رسانهها کشیده شده است. این سوال را دویچهوله هم از مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مصاحبهاش پرسیده است. ایران در دو دهه گذشته در همه سطوح رسمی و اجراییاش حرکت به سمت ساخت سلاح هستهای را رد کرده است. با این حال در سایه افزایش تنشها با اسرائیل پس از جنگ غزه و حملات متقابل دو کشور به یکدیگر، این روایت در تهران تغییراتی داشته است.
در روزهای گذشته دستکم دو مقام در تهران از محتمل بودن ساخت بمب اتمی سخن گفتهاند.
روز پنجشنبه ۳۰ فروردین احمد حقطلب، فرمانده سپاه حفاظت و امنیت مراکز هستهای به رسانهها گفته که اگر اسرائیل بخواهد از تهدید حمله کردن به مراکز هستهای ایران استفاده کند، «تجدید نظر در دکترین و سیاستهای هستهای جمهوری اسلامی ایران و عدول از ملاحظات اعلامی گذشته محتمل و قابل تصور است.»
او این سخنان را تنها چند ساعت پیش از حمله اسرائیل به سامانه راداری پایگاه هشتم شکاری اصفهان اعلام کرد. این پایگاه نظامی در شمالشرق اصفهان در نقش رینگ داخلی حفاظت از تأسیسات اتمی جمهوری اسلامی فعالیت میکند.
دو سایت اصلی هستهای ایران، یکی مرکز فرآوری اورانیوم یوسیاف اصفهان و البته مرکز غنیسازی نطنز در استان اصفهان قرار دارند. سایت نطنز، مهمترین و بزرگترین تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی است که در سالهای گذشته بارها هدف حملات سایبری و حتی خرابکاری قرار گرفته است؛ حملاتی که برخی را اسرائیل به تنهایی ولی غیرمستقیم انجام داده است.
حمله به رینگ پدافندی مراکز هستهای اصفهان در روز ۳۱ فروردین اولین «اقدام مستقیم» اسرائیل در حمله به ایران و البته «ضربه بیواسطه» به حلقه امنیتی برنامه هستهای جمهوری اسلامی بود.
دومین اظهارنظر مقامهای جمهوری اسلامی بر سر تغییر دکترین یا سیاست هستهای جمهوری اسلامی و حرکت احتمالی به سمت ساخت بمب اتمی را روز دوشنبه ۳ اردیبهشت، جواد کریمی قدوسی، عضو جنجالی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس انجام داد.
او در شبکه اجتماعی ایکس/توییتر بدون اشاره مستقیم به بمب اتمی یک جمله کوتاه نوشت که تنها تعبیر محتمل آن همان تغییر سیاست هستهای از برنامه متعارف به برنامه تسلیحاتی است:
یک روز پیش از این اظهارات روزنامه جوان، ارگان رسانهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مطلبی که امضای عمومی این رسانه را دارد از سخنان احمد حقطلب ستایش کرد و نوشت که مقامهای اسرائیلی سخنان این سردار سپاه برای تغییر محتمل سیاست نساختن بمب اتمی را جدی گرفتهاند و پیام به آنها به روشنی رسیده است.
با این حال اشاره مستقیم به قصد جمهوری اسلامی برای ساخت و آزمایش بمب اتمی تنها در همان جمله کوتاه کریمی قدوسی مستتر بود که البته برخلاف سخنان احمد حقطلب، با استقبال رسمی در داخل جمهوری اسلامی هم همراه نشد.
روزنامه ایران که ارگان رسانهای دولت جمهوری اسلامی است روز سهشنبه به تندی به کریمی قدوسی تاخت و نوشت که این «اظهارات نسنجیده» تبعات زیادی برای جمهوری اسلامی خواهد داشت:
رژیم صهیونیستی، آمریکا و کشورهای غربی به دنبال متهم کردن ایران هستند و با توجه به رویارویی اخیر ایران و رژیم صهیونیستی، این تلاشها بیشتر هم شده است. در چنین شرایطی چه عاملی باعث میشود تا نمایندهای که از قضا عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس است و باید به دنبال تأمین منافع ملی باشد، با اظهارات نسنجیده و خارج از مسئولیت برای کشور هزینه تراشی میکند؟ پر واضح است که این قبیل اظهارات خلاف واقع همواره و به راحتی از سوی دشمنان مردم ایران دستمایه تحریم و ایرانهراسی قرار گرفته است.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی هم ساعتی پس از انتشار توییت کریمی قدوسی در نشست خبری گفت که سیاست هستهای جمهوری اسلامی همچنان بر نساختن بمب اتمی بنا شده است:
دکترین هستهای ایران کاملا واضح و روشن است و استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای را حق مسلم خود میدانیم. اساسا سلاح هستهای در دکترین هستهای ایران هیچ جایگاهی ندارد و بارها مواضع ایران در اینباره اعلام شده است.