اختلاف‌ها میان نمایندگان کارگری، کارفرمایی و دولت در کمیته دستمزد شورای عالی کار بر سر محاسبه‌های هزینه‌های سبد معیشتی یک خانواده ۳,۳ نفره در ایران برای سال آینده به نتیجه نرسیده و دو روز مانده به نوروز، هنوز تکلیف حداقل دستمزد مشخص نشده است.
صولت مرتضوی، وزیر کار در جلسه ۲۶ اسفند ۱۴۰۲ شورای عالی کار پیشنهاد داد که دستمزد کارگران ۲۲ درصد افزایش یابد. توجیه او براساس افزایش دستمزد ۲۰ درصدی کارمندان دولت بود:
هر آنچه دولت برای کارمندان مشخص کرده است به‌علاوه دو درصد برای سختی کار را با ساعت کار یکسان برای دستمزد کارگران در نظر بگیریم، این عیناً مرّ قانون است.
حداقل دستمزد و مزایای ۱۴۰۲، در نهایت هشت میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بود که اکنون با احتساب ۲۲ درصد افزایش پیشنهادی وزیر به حدود ۱۰ میلیون تومان خواهد رسید. نمایندگان کارگری در شورای عالی کار این پیشنهاد را رد کرده‌اند. جلسه روز ۲۶ اسفندماه کمیته دستمزد هم بدون نتیجه و با عصبانیت نمایندگان کارگری از پیشنهاد مرتضوی پایان یافت.
نمایندگان کارگری نزدیک به شورای عالی کار که در جمهوری اسلامی رسمیت دارند یک کارزار برای دستمزد ۱۵ میلیون تومانی آغاز کردند:
مذاکره‌کنندگان گروه کارگری هزینه‌های سبد معیشت خانوار کارگری را ۱۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام کرده‌اند. اما نمایندگان کارفرماها و دولت این رقم را قبول نمی‌کنند.
نمایندگان کارفرمایی و دولت به نمایندگان کارگران فشار می‌آورند که محاسبه‌ها برای افزایش بین ۲۰-۳۰ درصدی دستمزد کارگران را قبول کنند. این در حالی است که نمایندگان تشکل‌های کارگری از جمله محسن باقری و محمدرضا تاجیک پیش‌تر گفته بودند که افزایش صددرصدی دستمزد هم همچنان خانواده‌های کارگری را جایی زیر خط فقر نگه می‌دارد، چه رسد به افزایش ۲۲درصدی.
محسن باقری روز ۲۶ اسفند در توضیح وضعیت جلسه کمیته دستمزد گفت که پس از ۹ ساعت گفتوگو به نمایندگان کارگری گفتند اصلاً کاری به محاسبه‌های شما نداریم و فقط مستقیم بر سر عدد حداقل دستمزد گفتوگو می‌کنیم:
به صراحت به ما گفته شد که رقم سبد معیشت را تعیین نخواهیم کرد و مستقیم وارد مذاکرات تعیین دستمزد خواهیم شد. این بی‌احترامی بزرگی به کارگران بود و تمام کارهای کارشناسی ما برای تعیین رقم متناسبی برای سبد معیشت بی‌اثر ماند.
نمایندگان کارگری‌ای که در مذاکرات دستمزد شورای عالی کار شرکت داده می‌شوند، از تشکل‌هایی هستند که جمهوری اسلامی آنها را به رسمیت می‌شناسد. تشکل‌ها و سندیکاهای مستقل کارگری که جمهوری اسلامی آنها را به رسمیت نمی‌شناسد، در کمیته دستمزد نماینده ندارند.
دولت از کالری مصرفی کارگران زده است
به گزارش فرارو، از رسانه‌های داخل ایران، بخشی از مشکلات نمایندگان کارگران در شورای عالی، محاسبات انستیتو تغذیه وزارت بهداشت است که کارگران می‌گویند در «راستای ارزان‌سازی سبد معیشت کارگران ارائه شده است». مرتضوی از محاسبات انیستیتو تغذیه وزارت بهداشت دفاع کرده است.
کارفرمایان و دولت، از جمله کالری خانواده کارگری را کم کرده‌اند و اقلامی مانند چای را هم از سفره کارگران حذف کرده‌اند که بتوانند رقم پایین دستمزد را توجیه کنند. آنها همچنین در مورد قیمت کالاها هم تقلب می‌کنند و حداقل قیمت را بنا به تورم بهمن ۱۴۰۲ حساب می‌کنند. حال اینکه با وجود روند نرخ تورم کالاها در سال گذشته، قیمت کالاها رو به افزایش است.
محمدرضا تاجیک، نماینده مجمع عالی نمایندگان کارگران ایران روز ۲۳ اسفند در حساب خود در اینستاگرام نوشت در این دور از مذاکرات نمایندگان دولت و کارفرمایان برای اینکه حداقل دستمزد را پایین نگه دارند، حتی کالری مصرفی خانواده‌های کارگری را هم کم کرده‌اند:
در جلسه کمیته مزد با توجه به اختلاف نظر گروه کارگری با کارشناسان انستیتو تغذیه در خصوص سبد ارائه شده به اتفاق نظر نرسیدیم.
از چهارشنبه هفته‌ای که گذشت، تاجیک و مجمع نمایندگان کارگران کشور، در اعتراض به روند مذاکرات به صورت رسمی اعلام کردند که در جلسات شورای عالی کار شرکت نمی‌کنند.
محسن باقری، در گفتوگو با خبرگزاری مهر گفت وزارت بهداشت نمایندگان جامعه کارگری را که به محاسبات کالری آنها اعتراض کرده‌اند «متهم به بی‌سوادی» و ندانستن «کار علمی» کرده است. این نماینده کارگری توضیح داد که وزارت بهداشت به آنها گفته است که به دلیل افزایش اضافه وزن در جامعه، میزان کالری‌ها را تغییر داده‌اند. این نماینده کارگری در واکنش به این محاسبات گفت:
چرا میزان روغن که در سبدهای جهانی جایگاهی ندارد بدون تغییر در سبد معیشتی نگه داشته شده است. اگر درباره افزایش وزن افراد نگرانی وجود دارد، بنا به توصیه‌های پزشکی مصرف روغن باید کاهش پیدا کند. چرا حجم روغن ثابت مانده اما میزان و سهم میوه‌جات از ۲۸۰ گرم به ۲۰۰ گرم تقلیل پیدا کرده است؟ آیا میوه باعث چاقی افراد می‌شود؟
باقری در واکنش به محاسبات کالری خانواده کارگری وزارت بهداشت گفت یک کارگر روزانه به دو هزار و ۸۰۰ کالری نیاز دارد که این میزان کالری در مشاغل سخت‌تر به پنج هزار کالری در روز می‌رسد.
سبد کم‌کالری دولت برای خانوار کارگری ۳,۳ با استناد به قیمت‌های تورمی بهمن‌ماه ۱۴۰۲، رقم ۹ میلیون و ۱۵۹ هزار تومان است.
بر اساس قانون کار، دولت هر سال باید حداقل دستمزد را با شرکت نمایندگان کارگری در مذاکرات کمیته دستمزد شورای عالی کار بنا به میزان تورم و سبد معیشت افزایش دهد. اما دولت و سیاست‌گذاران اقتصادی‌اش افزایش حداقل دستمزد را عامل تشدید تورم معرفی می‌کنند و برای اینکه زیر قانون بزنند، می‌خواهند حتی خوانش اجرایی‌شان از متن قانون را تغییر دهند.
احمد غریوی یوسف‌آباد، مدیرکل روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بدعت‌گذاری کرده و در کار تفسیر قانون کار رفته و صریح گفته است که تفسیر قانون کار بر این بنا که افزایش حداقل دستمزد باید منطبق با نرخ تورم باشد، درست نیست:
این برداشت که حداقل دستمزد باید بر اساس و منطبق با نرخ تورم بوده باشد تعبیر و تفسیر نادرستی از متن مقرر قانونی (ماده ۴۱ قانون کار) است… طبق این ماده قانونی، اشاره به تعیین حداقل دستمزد با توجه به درصد تورم شده است و این برداشت که حداقل دستمزد باید براساس و منطبق با نرخ تورم باشد تعبیر و تفسیر نادرستی از متن مقرره قانونی است.
کارگران امسال برای بیان وضعیت دشوارشان در مذاکرات کمیته دستمزد در سایت کارزار دادخواستی با عنوان «مطالبه حداقل دستمزد ۱۵ میلیون تومانی برای سال ۱۴۰۳» ثبت کرده‌اند و امضا جمع می‌کنند. این کارزار را علیرضا میرغفاری، کارگر پالایشگاه دهم مجتمع گاز پارس جنوبی از روز ۲۵ اسفند آغاز کرده و تا لحظه تنظیم این گزارش، این کارزار نزدیک به ۸۶ هزار امضا جمع کرده است.
در حالی که نمایندگان تشکل‌های کارگری مورد قبول جمهوری اسلامی برای حداقل دستمزد سال ۱۴۰۳ در حال چانه‌زنی هستند، تشکل‌های مستقل به اعتراضات در آخرین روزهای سال ۱۴۰۲ ادامه دادند. در هفته‌ای که گذشت بازنشستگان و کارگران بیش از ۱۰ تجمع اعتراضی برگزار کردند.
رانندگان بی‌آرتی تبریز اعتصاب کردند
یکشنبه ۲۷ اسفند ۱۴۰۲، رانندگان خطوط اتوبوسرانی مسیر بی‌آرتی تبریز در اعتراض به معوقه‌های پرداختی دستمزد، پرداخت نشدن عیدی و موضوع عدم شمول ذیل کارهای سخت و زیان‌آور، دست از کار کشیدند. روابط عمومی شهرداری تبریز اعلام کرد که اتوبوس‌های بخش خصوصی برای جابه‌جایی مسافران به صورت موقت استخدام شده‌اند.
نمایندگان کارگری خطوط اتوبوسرانی بی‌آرتی، ماه‌هاست که از مسئولان استانی، شهرداری، و وزارت کار درخواست دارند که به لیست مشاغل سخت و زیان‌آور اضافه شوند. اما شمول قانونی آنها را به زیر پرسش برده‌اند و از جمله می‌گویند که کار آنها زیر کولر است. تا کنون چند بار درخواست رانندگان اتوبوس‌های شهر تبریز مبنی بر قرار گرفتن کار آنها در لیست مشاغل سخت و زیان‌آور از سوی شورای حفاظت فنی وزارت کار رد شده است.
در قانون، زمانی که کارگر روزی شش‌ساعت به‌صورت مداوم یا بیشتر کار کند، کارش ذیل شغل‌های سخت و زیان‌آور قرار می‌گیرد اما شورای حفاظت فنی از جمله موضوع کولر داشتن اتوبوس‌ها را بهانه قرار داده است.
اعتراضات کارگران راه‌آهن
کارگران راه‌آهن کرج روز یکشنبه ۲۷ اسفند برای پرداخت حقوق معوقه و افزایش حقوق نسبت به تورم، اعتصاب و تجمع اعتراضی برگزار کردند. مأموران انتظامی برای پراکنده کردن کارگران به آنها خشونت کردند. این کارگران پیمانی‌اند و با شرکت «تراورس»، فعال در زمینه خدمات مهندسی خط و ابنیه فنی راه آهن قرارداد دارند.
کانال تلگرام کارگران و کارکنان نگهداری خط و ابنیه فنی راه‌آهن اقدام نیروی انتظامی در درگیر شدن با کارگران در کرج را «غیر قانونی» خوانده است.
کارگران امور نگهداری از راه‌آهن در شهر قم در اعتراض به عدم دریافت به موقع دستمزدها، عیدی، و بن‌ها روز ۲۷ اسفند دست از کار کشیدند:
روز ۲۶ اسفند ۱۴۰۲ کارگران راه‌آهن یزد در مقابل استانداری شهر جمع شدند و اعلام اعتصاب کردند. آنها می‌گویند که تحت فشار شرکت گسترش راه‌آهن هستند و از حقوق و مزایا و بیمه خوبی برخوردار نیستند. خواسته‌های کارگران اعتصابی از جمله اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل، پرداخت همه بن‌های مناسبتی سال ۱۴۰۲ پیش از پایان سال، افزایش حقوق بنا به تورم و دادن بیمه تکمیلی به کارگران هستند. آنها همچنین می‌خواهند که شورای کارگری تشکیل دهند و تضمین می‌خواهند که حق امنیت شغلی‌شان برای این کار به خطر نیفتد، مجبور به تعهد دادن نشوند و کسی هم برای درخواست تشکل صنفی اخراج نشود. در این تجمع کارگران راه‌آهن در یزد شعار دادند: «حقوق برابر، حق مسلم ماست».
یک منبع کارگری راه‌آهن به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت که کارگران ابنیه فنی نواحی یزد و قزوین همچنان مطالبات معوقه دارند. کارفرما از جمله مطالبات سنواتی، حقوق و بیمه کارگران ابنیه فنی قزوین (ناحیه شمال دو) را هنوز نپرداخته است و این تأخیر دلیل این اعتراض است.
این کارگر در ادامه گفت:
جدا از مطالبات قدیمی، کارگران چندین سال است مطالبات عرفی و مناسبتی خود را طبق بخشنامه مدیریت راه‌آهن به کارگران این نواحی ریلی دریافت نکرده‌اند. علیرغم درخواست‌های کارگران ابنیه فنی یزد برای تشکیل شورای اسلامی کار برای پیگیری مشکلات کارگران، هنوز این مطالبه‌ی کارگران ابنیه فنی تأمین نشده است.
کارگران و کارکنان نگهداری خط و ابنیه فنی راه‌آهن یزد روز ۲۳ اسفند هم با همین مطالبات اعتصاب کرده بودند.
اعتراضات پرستاران
پرستاران بیمارستان بهشتی یاسوج، زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی این شهر روز چهارشنبه ۲۳ اسفند ۱۴۰۲ دست از کار کشیدند و در محوطه این بیمارستان تجمع اعتراضی برگزار کردند. آنها خواستار افزایش حقوق، پرداخت معوقات، پرداخت کارانه، سنوات، اضافه کار، توزیع عادلانه تعرفهها، پرداخت درصد پرستاران از تعرفهها و پرداخت کامل پاداش‌های مناسبتی هستند.
یکی از پرستاران در گفتوگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) گفت آنها پاداش‌های مناسبتی سال ۱۴۰۲ را دریافت نکرده‌اند.
پرستاران و کارکنان درمانی رفسنجان روز ۲۲ اسفند ۱۴۰۲ مقابل دانشگاه علوم پزشکی این شهر و سپس فرمانداری شهرستان رفسنجان تجمع اعتراضی برگزار کردند. آنها از جمله به اضافه کاری اجباری، معوقات دستمزدی و پاداش‌ها، و پرداختی‌هایی که تعرفه‌گذاری شده و به پرستاران پرداخت نمی‌شود، معترض‌اند.
کارگران نفت، گاز و پتروشیمی
کانال تلگرامی افکار نفت، رسانه اطلاع‌رسانی مطالبات کارکنان رسمی صنعت نفت ایران نوشت کارگران عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری در دو روز ۲۳ و ۲۷ اسفند ۱۴۰۲ تجمع اعتراضی برگزار کردند. خواسته‌های آنها از جمله برکناری مسئولان نالایق، حذف سقف حقوق، اصلاح کف حقوق، حذف محدودیت حق سنوات بازنشستگی، اجرای کامل ماده ۱۰ قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت و پرداخت معوقات ماده ۱۰ است.
به گزارش شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت، هم‌زمان با اعتراضات کارگران رسمی وزارت نفت، کارگران پیمانی و ارکان ثالث که برای پیمانکاران شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری کار می‌کنند، در اعتراض به تبعیض در پرداخت «نفت کارت» و خلف وعده‌های مدیریت تجمع کردند. کارگران پیمانی در این شرکت از جمله خواهان حذف کامل شرکت‌های پیمانکاری، اصلاح و اجرای کامل طرح طبقه‌بندی مشاغل، افزایش بدون تبعیض مزد و مزایا و بهره‌مندی از رفاه برابر با کارگران رسمی وزارت نفت هستند.
کارگران عملیاتی شرکت فلات‌قاره (از شرکت‌های وزارت نفت) در لاوان هم تجمعی مشابه در ۲۵ اسفند برگزار کردند و به جز مطالبه‌هایی که کارگران شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری مطرح کردند آنها به عدم تفکیک مشاغل در مناطق عملیاتی و دست‌درازی به صندوق بازنشستگی نفت هم معترض شدند.
کارگران شرکت فلات قاره در خارک در روز ۲۹ اسفند و هم‌زمان با روز ملی شدن نفت در ایران تجمع برگزار کردند و به‌جز خواسته‌هایی که در بالا از سوی دیگر همکاران آنها مطرح شد، به تفکیک نادرست مشاغل در مناطق عملیاتی و وضعیت باز پس ندادن کسورات مازاد مالیاتی هم معترض شدند.
از ۲۰ تا ۲۴ اسفند ۱۴۰۲، کارگران پتروشیمی پترونادآسیا در اعتراض به اخراج دست‌کم ۳۱ تن از همکارانشان دست از کار کشیدند. آنها از جمله نسبت به عدم وجود امنیت شغلی در این مجموعه و وعده‌های عملی نشده کارفرما درباره تمدید قراردادهای شغلی معترض هستند.
دیگر کارگران و بازنشستگان
به گزارش اتحادیه آزاد کارگران، روز ۲۷ اسفند ۱۴۰۲، کارگران فضای سبز شهری منطقه آزاد چابهار در مقابل سازمان این منطقه به دلیل عدم پرداخت دستمزد آخر سال و عیدانه، با اعلام اعتصاب تجمع اعتراضی برگزار کردند.
همچنین کارگران فولاد زرند ایرانیان (زیسکو) در شهر زرند استان کرمان، شامگاه شنبه ۲۶ اسفند به دلیل اینکه دستمزدهای اسفند ۱۴۰۲ قبل از عید پرداخت نشده است، شبانه اعتراض کردند. این کارگران بیش از یک سال است که با کارفرما بر سر پرداخت به موقع حقوق خود درگیر هستند. شرکت زیسکو بیشتر دستمزدها با تأخیر پرداخت می‌کند.
اتحادیه آزاد کارگران همچنین گزارش داد که رانندگان خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین در سیستان و بلوچستان، در اعتراض به کاهش سهمیه سوخت روز ۲۶ اسفند مقابل فرمانداری‌های شهرهای زاهدان، ایرانشهر و زابل تجمع کردند. سهمیه سوخت خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین را در سیستان و بلوچستان از چهار هزار لیتر به دو هزار لیتر کاهش داده‌اند.
بازنشستگان تأمین اجتماعی سه شهر شوش، کرخه و هفت‌تپه (باهم) مقابل فرمانداری شهرستان شوش جمع شدند و بازنشستگان در اراک و اهواز هم دست به تجمع زدند. در شوش بازنشستگان شعار دادند: «یخچال بازنشسته، خالی‌تر از گذشته» و خطاب به رئیس دولت گفتند: «شش کلاسه بی‌عرضه، برگرد برو تو حوزه». در اهواز، بازنشستگان شعار دادند: «تا حقمان نگیریم، هر روز همین بساطه»؛ «دشمن ما همین‌جاست، دروغ میگن آمریکاست». معترضان بازنشسته در اراک شعار دادند: «شش کلاسه بی‌سواد، گُه زدی به اقتصاد»، «دروغ و دزدی کارشون، حسین، حسین شعارشون».
بازنشستگان صنایع فولاد در شهرهای تهران، اهواز و اصفهان نیز اعتراضاتی برگزار کردند. در تهران، بازنشستگان مقابل صندوق بازنشستگی فولاد کشور جمع شدند و شعار دادند: «فولادی، معدنی، اتحاد، اتحاد». در اصفهان شعار دادند: «بازنشسته داد بزن، حقتو فریاد بزن»، «یک اختلاس رو کم کن، مشکل ما رو حل کن» و «کشور پُردرآمد، چه بر سر تو آمد؟»
مجموع پلاکاردهای بازنشستگان صنایع فولاد مربوط به قول‌های عملی نشده در مورد اجرای کامل همسان‌سازی بود. بازنشستگان فولاد یکشنبه‌ها تجمع برگزار می‌کنند و با نزدیک‌تر شدن به آخر سال جاری، آنها همچنین این را مطرح کرده‌اند که مستمری بازنشستگی‌شان در سال جاری باید بالاتر از خط فقر و بر مبنای نرخ تورم باشد.
به غیر از موضوع مستمری بازنشستگان، روی پلاکاردهایی که این معترضان با خود حمل می‌کردند، مجموعه‌ای از خواسته‌هایشان را نوشته بودند از جمله: «اجرای بند یک صورت جلسه ۱۵ مهرماه هیئت مدیره»، «اجرای طرح تکمیلی همسان‌سازی»، «دریافت مطالبات معوقه»، «تضمین اجرای تعهدات درمانی مطابق با آیین‌نامه فولاد» و «اجرای آیین‌نامه و قوانین خاص فولادی و احیای جایگاه آن».
بازنشستگان مخابرات در شهرهای ارومیه، اردبیل، اراک، اهواز، اصفهان. بندرعباس، بروجرد، بیجار، تبریز، تهران، خرم‌آباد، سنندج مریوان، کرمانشاه، زنجان، شهرکرد، ساری، رشت هم روز دوشنبه ۲۲ اسفند مقابل شرکت مخابرات تجمع کردند.
روند اخراج کارگران کمرگ در استان کرمانشاه ادامه دارد
کارگران گذرگاه مرزی پرویزخان در قصرشیرین ویدئویی در شبکه‌ها منتشر کرده و خبر داده‌اند که شمار اخراجی‌های آنها بیشتر شده است. آنها می‌گویند کارگران به دلیل اعتراض به ساعات طولانی کار و درخواست دستمزد همخوان با نرخ تورم با وجود کار سخت و پر مشقت در گرمایی سوزان و گرد و غبار، اخراج شده‌اند.
در چهارم اسفند ۱۴۰۲، بولتن‌نیوز نوشت که روند اخراج کارکنان گمرک مرزی که از استان کردستان آغاز شده به مرز استان کرمانشاه و گمرک پرویزخان رسیده است. تعدادی از کارکنان یگان حفاظت این گمرک در پایان سال و شب عید نوروز از کار برکنار شده‌اند.
بولتن‌نیوز، نام افراد اخراج شده را یوسف خانی دارانجانی، امیر محمد آزادیان، سید جعفر جاسمی، سجاد عزیزی، محمد جواد پرماه، و داریوش اقبالی‌زاده اعلام کرد و نوشت که این افراد طبق نامه گمرک ایران و معاون اداری و توسعه منابع انسانی گمرک ایران به ناظر استان کرمانشاه برکنار شده‌اند و چهار نیرو جایگزین آنها شده‌اند. به عبارتی شش نفر را اخراج کرده‌اند و برای کار آنها چهار نفر جایگزین استخدام کرده‌اند.