رویترز برای این گزارش که یکشنبه ۱۸ فوریه/۲۹ بهمن منتشر شد با سه مقام ایرانی، یک مقام ارشد امنیتی عراق، سه سیاستمدار شیعه عراقی، چهار منبع در گروههای مسلح عراقی مورد حمایت ایران و چهار دیپلمات متمرکز در عراق گفتگو کرده است.
این منابع به رویترز گفتهاند که اسماعیل قاآنی در ۲۹ ژانویه، کمتر از ۴۸ ساعت پس از اینکه واشنگتن گروههای مسلح تحت حمایت جمهوری اسلامی در عراق را مسئول کشتن سه سرباز آمریکایی در پایگاه برج ۲۲ اردن اعلام کرد، با نمایندگان این گروهها در فرودگاه بغداد دیدار کرده است.
به گفته ده منبع رویترز، قاآنی به این گروهها گفته که ریختن خون آمریکاییها با واکنش شدید ایالات متحده همراه خواهد بود. او همچنین تأکید کرده که شبهنظامیان باید با شدت کمتری عمل کنند تا از حملات ایالات متحده به فرماندهان ارشد آنها، تخریب زیرساختهای کلید یا حتی تلافی مستقیم علیه ایران جلوگیری شود.
منابع رویترز گفتهاند که یکی از گروهها در ابتدا با درخواست قاآنی موافقت نکرده است اما اکثر گروههای دیگر موافقت کردند.
یک مقام عالی رتبه امنیتی ایران به رویتز گفته «دیدار فرمانده قاآنی موفقیت آمیز بود، اما نه به طور کامل، زیرا همه گروههای عراقی به تنشزدایی رضایت ندادند. یک گروه کوچکتر اما بسیار فعال به نام نُجَباء گفت که به حملات خود ادامه خواهد داد، با این استدلال که نیروهای ایالات متحده فقط با زور آنجا را ترک خواهند کرد».
یک روز بعد از سفر قاآنی کتائب حزب الله اعلام کرد که حملاتش را تعلیق میکند.
ایالات متحده آمریکا روز هفتم فوریه در یک حمله در بغداد ابوباقر السعدی رهبر ارشد کتائب حزب الله را کشت.
در مراسم تشییع جنازه السعدی، عبدالعزیز المحمداوی رئیس سازمان حشد شعبی با وجود تأکید بر پاسخ به این حملات، از اعلام بازگشت به خشونت خودداری کرد. او گفت پاسخ بر اساس اجماع خواهد بود، از جمله با دولت و افزود: «انتقام شهید ابوباقر السعدی به معنای خروج همه نیروهای خارجی از عراق است. ما کمتر از این را نمیپذیریم.»
از چهارم فوریه تاکنون هیچ حملهای به نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه صورت نگرفته است. در دوهفته پیش از سفر قاآنی به عراق همین گروهها بیش از ۲۰ حمله به نیروهای ایالات متحده انجام دادند؛ حملاتی که پس از شروع جنگ در غزه شدت گرفتند.
یکی از فرماندهان ارشد یکی از گروههای مسلح عراقی همسو با ایران گفته: «بدون مداخله مستقیم قاآنی، متقاعد کردن کتائب حزبالله برای توقف عملیات نظامی خود برای کاهش تنش غیرممکن بود.»
سفر قاآنی در رسانه های عراقی ذکر شد، اما به جزئیات این سفر و تاثیر آن بر کاهش حملات اشارهای نشده بود.
این منبع ارشد امنیتی عراق گفت، با آماده شدن ایران برای واکنش آمریکا به حمله اردن، قاآنی به سرعت سفر کرد و فرودگاه را ترک نکرد، «به دلایل امنیتی شدید و ترس از امنیت خود».
قاآنی، سپاه قدس، کتائب حزبالله و کاخ سفید و پنتاگون به گزارش رویترز واکنشی نشان ندادهاند.
مذاکرات بغداد و واشنگتن بر سر خروج ایالات متحده از عراق
نظر به نفوذ جمهوری اسلامی بر گروههای شبهنظامی مسلح در عراق، پنج منبع گفتند که دولت بغداد، در تلاش است تا از تبدیل شدن مجدد عراق به میدان جنگ برای قدرتهای خارجی جلوگیری کند و از ایران خواسته است تا پس از حمله اردن به مهار گروهها کمک کند.
فرهاد علاءالدین، مشاور امور خارجی محمد شیاع السودانی، نخستوزیر عراق هنگامی که از او خواسته شده تا سفر قاآنی و درخواست کمک برای مهار گروههای مسلح را تأیید کند، به رویترز گفته: «نخستوزیر با همه طرفهای مرتبط در داخل و خارج از عراق کار کرده و به آنها هشدار داده است که تشدید تنش عراق و منطقه را بیثبات خواهد کرد.»
یک سیاستمدار شیعه از ائتلاف حاکم هم به رویترز گفت این حمله «به نفع دولت عراق بود» چرا که پس از فروکش کردن حملات، مذاکرات با ایالات متحده در مورد خاتمه حضورش در عراق در ششم فوریه از سر گرفته شد.
دهها حمله به نیروهای ایالات متحده و چندین دور پاسخ ایالات متحده، از جمله کشتن یکی از رهبران ارشد نُجَباء در بغداد در پنجم ژانویه، سودانی را بر آن داشت تا اعلام کند که ائتلاف به آهنربایی برای بیثباتی تبدیل شده و مذاکراتی را برای پایان دادن به آن آغاز کند.
او درها را برای ادامه حضور ایالات متحده در قالبی متفاوت از طریق یک توافق دوجانبه باز نگه داشته است.
مقامات عراقی گفتهاند که امیدوارند سکون فعلی ادامه یابد تا مذاکرات، که انتظار میرود ماهها طول بکشد، بتواند به نتیجه برسد.
طبق گزارشها اکثر گروههای مسلح وابسته به ایران و برخی دیگر از احزاب ترجیح میدهند به جای حمله، با آمریکا برای رفتن از عراق مذاکره کنند. از سوی مقابل واشنگتن تمایلی به مذاکره در مورد تغییر موضع نظامی خود در زیر آتش نشان نداده است.
ایالات متحده در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ سرباز در عراق و ۹۰۰ سرباز در سوریه برای مأموریت مشاوره و کمک دارد. آنها بخشی از یک ائتلاف بین المللیاند که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با داعش، عمدتاً در غرب کشور و شرق سوریه مستقر شدند.
سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا با خودداری از اظهار نظر درباره سفر قاآنی به بغداد به رویترز گفته که حضور ایالات متحده در عراق به«روابط امنیتی دوجانبه پایدار» تبدیل خواهد شد.
ایالات متحده تاکید میکند که ایران کنترل بالایی بر آنچه که گروههای نیابتیاش در منطقه خوانده میشوند، دارد. جمهوری اسلامی این گروهها را متحد خود میخواند و میگوید که به آنها کمک مالی، مشاوره و آموزش میدهد، اما آنها خودشان تصمیم میگیرند که عملیات انجام دهند.
یکی دیگر از مقامهای ایالات متحده اما در گفتوگو با رویترز نقش حکومت ایران در کاهش حملات را به رسمیت شناخته، اما گفته که معلوم نیست آیا این آرامش ادامه خواهد داشت یا خیر.
۹ منبع به رویترز گفتهاند که تهران و بغداد هر دو میخواستند این بار از تشدید تنش مشابه اجتناب کنند. یک منبع ارشد امنیتی عراق در اینرابطه گفته است ایرانیها از حذف قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس درس گرفتند و نمیخواستند این اتفاق تکرار شود.