چند گروه کوئیر در خاورمیانه کمپینی تازه خطاب به شرکت متا (صاحب سرویسهای اینستاگرام، فیسبوک، واتساپ و…) را شروع کردند که در این جمله خلاصه میشود:
همهچیز با شفافیت شروع میشود
شعار اصلی کمپین این است:
«شبکههای اجتماعی ما را امن کنید»
(به عربی «نحو منصّات آمنه» و با هشتگ SecureOurSocials#).
در میان گروههای حاضر در این کمپین میتوان به سازمان دیدهبان حقوق بشر، سازمان حقوق بشری تونس با نام دامج و سازمان الجیبیتیکیو پلاس لبنانی با اسم حِلِم اشاره کرد. این کمپین یک نامه تنظیم کرده است تا توسط افراد مختلف به شرکت متا ارسال شود.
در صفحه نخست این کمپین نوشته شده:
ما از فیسبوک و اینستاگرام میخواهیم تا برای امنتر کردن شبکههای اجتماعی برای کاربران الجیبیتی اقدامات بیشتری انجام دهند. کاربرانی که در فضای مجازی هدف قرار میگیرند و این میتواند عواقب شدید آفلاین مانند بازداشت و شکنجه برایشان به همراه بیاورد.
این کمپین که در ژانویه ۲۰۲۴ شروع شد، از شرکت متا میخواهد شفافیت بیشتری نسبت به سیاستگذاریهای مدیریت محتوا ارائه دهد. همچنین از متا خواسته شده تا به افراد اجازه بدهد تا کنترل بیشتری بر محتوای خود در شبکههای اجتماعی داشته باشند، از جمله اینکه بتوانند فالورهایشان را پنهان از دید همگان نگه دارند و اگر لازم شد، بتوانند تمامی محتوای خود در شبکههای اجتماعی را بهسادگی پاک کنند.
این کمپین همچنین امیدوار است که متا به کاربران اجازه دهد تا پروفایلهایشان را اگر لازم شد، قفل کنند و از دید همگان پنهان نگه دارند.
راشا یونس، معاون مدیر بخش حقوق الجیبیتی سازمان دیدهبان حقوق بشر در بیانیه مطبوعاتی این سازمان برای کمپین «شبکههای اجتماعی ما را امن کنید» گفت:
وقتی افراد الجیبیتی که همینالان در فضای آفلاین امنیت ندارند، از فیسبوک و اینستاگرام برای ارتباط و سازماندهی استفاده میکنند، شایسته این تضمین هستند که متا هرچه بتواند انجام میدهد تا امنیت آنان را تضمین کند.
«عواقب شدید آفلاین مانند بازداشت و شکنجه»
اینترنت بههمراه خود آزادی نسبی برای افراد جامعه کوئیر، در کنار دیگر بخشهای به حاشیه رانده شده جوامع خاورمیانه آورد تا بتوانند از حق آزادی بیان خود کمی استفاده کنند.
بسته به کشور محل زندگی، افراد تشخیص میدهند که چقدر هویت واقعی خود را نشان دهند، اما همراه با رشد استفاده از اینترنت دولتهای محلی و سازمانهای امنیتی هم یاد گرفتهاند تا با کمک همین ابزار آزادی، افراد جامعه الجیبیتیو پلاس بخصوص افراد ترنس و افراد همجنسگرای مرد را به دام بیاندازند.
وقتی افراد الجیبیتیکیو پلاس به دام میافتند، از هویت آنان علیه خودشان و آشناهایشان استفاده میشود. آنها اغلب شاهد شکنجه، از جمله آزار جنسی و تجاوز هستند. در سالگرد جنبش ژینا، سازمان ششرنگ گزارش «جنگ علیه جسم و جان« گزارشی از سرکوب معترضان الجیتیبی+ در گذر جنبش ژینا» را منتشر کرد.
گزارش سازمان ششرنگ در گفتوگو با ۷۰ فرد کوئیر شکل گرفته است و در آن به استفاده از داروهای روانگردان مانند متافتامین، آمفتامین و مورفین در زندان، لمس اندام تناسلی و عریان کردن افراد برای تشخیص جنس آنها، فحاشی و تجاوز روبرو شدهاند.
از قول عرفان (نام مستعار) در این گزارش نوشته شده است:
به عنوان مثال، هر بار که پس از بازجویی به سلول بازگردانده میشد، او را بازرسی میکردند و سینه و اندام جنسی او را لمس میکردند – روندی غیرعادی برای یک زندانی که از اتاق بازجویی در همان ساختمان در حالی که چشم بسته بود بازمیگشت. او همچنین گفت که این واقعیت که او و دوستش را در آن بند خاص قرار دادند به این معنی است که از گرایش جنسی آنها اطلاع داشتند و میخواستند آنها را به خاطر آن تنبیه کند. نگهبان میگفت «جایی میفرستمت که خوراک شماست».
این در حالی است که در همسایگی ایران، عراق هم پارلمان این کشور قانونی برای ممنونیت افراد ترنس را مد نظر قرار داد. افراد جامعه الجیبیتی در عراق، یا حتی افرادی که پوشش مرسوم سنت و مذهب را کنار بگذارند، تحتنظر قرار گرفته میشوند و بهکمک فضای مجازی و اپیلیکیشنهای دوستیابی، به دام شبهنظامیان سنتی و مسلمان میافتند و بعضا به قتل میرسند.
در اوت ۲۰۲۳ میلادی، مقامهای دولت عراق در «کمیسیون ارتباطات و رسانه» به تمامی رسانهها و شرکتهای فضای مجازی و شبکههای اجتماعی دستور دادند تا دیگر از کلمههایی مانند «همجنسگرا» یا «جنسیت» (gender) استفاده نکنند و بهجای آن بایستی برابر سانسور دولتی بنویسند: «انحرافات جنسی».
«همهاش به خاطر یک عکس»
در فوریه ۲۰۲۳ میلادی، گزارش ۱۳۵ صفحهای دیدهبان حقوق بشر با عنوان «همهاش بهخاطر یک عکس: هدفگیری دیجیتال و عواقب آفلاین آن برای افراد جامعه الجیبیتی در خاورمیانه و شمال آفریقا»، متمرکز بر پنج کشور عربی منتشر شد: مصر، عراق، اردن، لبنان و تونس. عواقب آفلاین که در این گزارش از آن یاد میشود، از ناپدیدی اجباری و بازداشت شروع میشود و به برونآیی اجباری و تجاوز یا سوءاستفاده جنسی ختم میشود.
این گزارش ۴۵ مورد بازداشت خودسرانه را بررسی میکند که تمامیشان با ضبط تلفن همراه فرد شروع میشوند. در برخی موارد، تلفن همراه افراد با خشونت گرفته شده و آنها را مجبور کردهاند تا کد و رمزعبور تلفن را در اختیار بازجوهایشان قرار دهند. سپس از این تلفن برای جمعآوری و یا خلق مدرک علیه این افراد استفاده شده است.
عمار، فرد ۲۷ سالهای که در سپتامبر ۲۰۲۱ در اردن بازداشت شد به دیدهبان حقوق بشر گفت:
پلیس تلفنهایمان را گشت. تلفنم را گرفتن و از آن برای همدیگر پیام میفرستادند، بعد از آن پیامها اسکرینشات میگرفتند و بعد از تصویرهای داخل تلفنم هم اسکرینشات گرفتند. آنها سراغ عکسها و ویدیوهایی رفتند که در آن آرایش دارم یا لباس [زنانه] بر تن دارم و از همینها بهعنوان مدرک علیهام استفاده کردند. بعد سراغ چتهای واتساپم رفتند و جزئیات ارتباط به دوستانم را ثبت کردند تا بعدا بتوانند آنها را هم به تله بیاندازند.