ترانه تازه شروین حاجی‌پور: برای گوش‌های معترض

شروین حاجی‌پور، خواننده‌ی ۲۶ ساله‌ ایرانی در هفته‌ای که گذشت پس از مدت‌ها سکوت با انتشار آهنگ «آشغال» بار دیگر شنوندگان ایرانی را به وجد آورد. این ترانه فقط ۲۴ ساعت بعد از انتشار تنها در صفحه حاجی‌پور در اینستاگرام بیش از ۳۰ میلیون بار دیده شده و سایر کاربران هم از روی آن انواع ریلزها را ساخته و در بین مخاطبانشان به اشتراک گذاشته‌اند.

 شروین حاجی پور آهنگ «آشغال» را در واکنش به احضار دوباره‌اش به دادگاه برای آهنگ «برای» منتشر کرده است. او جمعه، ۲۲ دی‌ با انتشار موزیک ویدئوی جدید خود در اینستاگرام نوشت:

نمی‌دانم این چندمین باری‌ست که برای «برای» احضار می‌شوم، نمی‌دانم این ترس و بلاتکلیفی تا کی ادامه دارد.

او سال گذشته پس از انتشار این آهنگ، بازداشت و مدتی تحت بازداشت قرار داشت و ۱۲ مهرماه همان سال به قید وثیقه آزاد شد.

به گفته مجید کاوه، وکیل حاجی‌پور، او در شعبه ۱۱ بازپرسى دادسراى سارى به «فعاليت تبليغی عليه نظام» و «ترغیب و تحریک افراد به اعمال خشونت‌آميز» متهم و دستور منع خروج او از كشور به مدت شش ماه صادر شده است.

این ترانه که در نخستین روزهای پس از قتل حکومتی ژینا – مهسا- امینی در بازداشت گشت ارشاد، با استفاده از توئیت‌های کاربران با هشتگ «برای» در شبکه توئیتر سابق نوشته شده بود، به سرعت به ترانه اعتراضات تبدیل شد و میلیون‌ها نفر آن را در سراسر جهان شنیدند. این ترانه همچنین الهام‌بخش خوانندگان بسیاری شد و نسخه‌های متعددی از آن به زبان‌های مختلف ارائه شد. حاجی‌پور سال گذشته به خاطر همین ترانه جایزه بهترین ترانه در بخش «آهنگ برای تغییرات اجتماعی» شصت و پنجمین دوره جایزه «گرمی» را هم دریافت کرده است.

موسیقی در آهنگ «آشغال» فضای بسیار روشنی دارد و ترانه‌ای احساسی با اجرای مغرور اما مغمومی دارد که باعث می‌شود فضای نیمه روشن بسیار دلنشینی خلق بشود. اجرای خواننده نیز به سبب نزدیکی احساسی خود با ترانه‌اش اجرایی بسیار منحصر به فرد و تاثیر گذار است.

حاجی‌پور جمعه گذشته در صفحه اینستاگرام خود با اشاره به انگیزه‌اش در اجرای ترانه «برای» نوشت که در آن زمان برای او مهم نبوده «که هوای تهران گریبان کدام ریه‌ها را می‌گیرد»، «فقر در جیب هواداران کدام جناح سیاسی می‌نشیند» یا «انقراض پیروز چپ‌ها را به سوگ می‌نشاند یا راست‌ها را.» شروین نوشته بود:

و می‌دانستم که اعتراض لازمه‌ی تکامل است، و تا مشکل را نشان ندهیم حل کردنش هم میسر نیست. می‌دانستم که ما مردم عادی هم حق داریم تا دلمان برای وطن بسوزد و به فکر آبادی‌اش باشیم.حالا اما، احساس می‌کنم که شاید اشتباه می‌کردم. شاید خاک را هم انحصاری کرده‌اند.شاید وطن برای ما مردم عادی نیست. و آدمی بدون وطنش هیچ نیست الا زباله‌ای دور انداختنی. شاید خاک را هم انحصاری کرده‌اند، شاید وطن برای ما مردم عادی نیست.

آیا او برای خروج از ایران از سمت نهادهای امنیتی تحت فشار قرار گرفته؟ معلوم نیست. گوهر عشقی، فعال سیاسی و مادر ستار بهشتی،  شنبه ۲۳ دی در توئیتی نوشت:

پسرم شروین، تو به حق پسر ایرانی! این وطن برای شماست، ایران برای فرزندان ایران هست، شما باید باشید، آنهایی که باید بروند این جلادان و ستمگران هستند که باید دست از سر کشورمون بردارند.

تلفیقی از راک و هیپ‌هاپ

شروین حاجی‌پور در تازه‌ترین ساخته‌ی خود با همکاری با اشکان کاگان یکی از آهنگسازان شناخته شده‌ی نسل جدید موسیقی هیپ هاپ ایران اثری دلنشین از خود به جا گذاشته است. این آهنگ را که می‌توان در دسته‌بندی سبک آر اَند بی (r&b) قرار داد تا حدی فضای نزدیک به موزیک‌های راک و سافت راک دارد که با دراملاین هیپ هاپ ترکیب شده و نتیجه‌ی کار نزدیک به آثار پُست مالون (post malone) شده است.

ترانه و موسیقی آن نوشته‌ی شروین است و میکس و مسترینگ آن را اشکان کاگان انجام داده، همچنین اجزای ساز درامز را نیز کاگان به موسیقی افزوده است.

موسیقی آشغال، به صورت طعنه‌آمیزی در تضاد با عنوان خودش است و فضایی گوش‌نواز و مطبوع دارد.

آهنگ با ریتم گیتار گوش‌آشنایی شروع می‌شود که ممکن است مخاطب را به یاد آهنگ‌هایی از آویچی (تیم برگلینگ، موسیقیدان فقید سوئدی) بیندازد که در آن‌ها ریتم گیتار اصلی بسیار به موسیقی شکل می‌دهد. صدای شروین به ریتم گیتار اضافه می‌شود و رفته رفته پیانو به موسیقی اضافه می‌شود و هارمونی موسیقی را تقویت می‌کند. گیتار حضور پررنگ‌تری از پیانو دارد و پیانو در موسیقی نقشی مکمل دارد و به کامل شدن هارمونی موسیقی کمک می‌کند.

موسیقی سه قطعه‌ی اصلی دارد. در قطعه‌ی اول موسیقی قسمت اول ترانه را می‌شنویم با همراهی پیانو و گیتار، درامز و زیر صدای خواننده هم در پایان این قطعه‌ی ابتدایی موسیقی حضور کوتاهی دارند.

در قسمت دوم خواننده با موسیقی همراه می‌شود و شنونده با یک فضای احساسی روبرو می‌شود، خواننده در همراهی با موسیقی نجوایی ملودیک سر می‌دهد، نجوایی پیوسته که به فضای موسیقی عمق بیشتری می‌دهد و در قطعه‌ی پایانی این موسیقی ساز درامز به موسیقی اضافه می‌شود و با اضافه شدن صدای یک ساز آرشه‌ای دیگر به اوج خود می‌رسد.

موسیقی فضای بسیار روشنی دارد و ترانه‌ای احساسی با اجرای مغرور اما مغمومی دارد که باعث می‌شود فضای نیمه روشن بسیار دلنشینی خلق بشود.

اجرای خواننده نیز به سبب نزدیکی احساسی خود با ترانه‌اش اجرایی بسیار منحصر به فرد و تاثیر گذار است.

مملکت مال حزب‌اللهی‌هاست؟

شروین با صدای خود حس غرور، غم و دلخوری‌اش را بروز می‌دهد و به شنونده‌ی خود نیز احساساتش را انتقال می‌دهد و این انتقال احساسات که هر خواننده‌ای آشکارا به دنبال آن است، هدفی است که شروین در دو آهنگ آخر خود یعنی «برای» و «آشغال» به آن دست یافته است، این نکته نشان دهنده‌ی توانایی او در اجرای آثارش است.

ترانه‌ی این اثر کاملا در خدمت احساسات این هنرمند است، شروین با این آهنگ نه تنها شرایط خود را شرح می‌دهد بلکه به تبعیض‌های اجتماعی‌ در ایران هم می‌پردازد که زمینه‌ساز طرد برخی هنرمندان است. سوءاستفاده از آهنگ‌های شناخته شده و پخش آن‌ها بدون اجازه هنرمندان از صدا و سیمای جمهوری اسلامی و همینطور مصادره برخی آهنگ‌ها و تغییر محتوای آن‌ها بخشی از این تبعیض‌ها و حق‌کشی‌هاست. در جریان قیام «ژینا»، آهنگ «برای» شروین را مصادره کردند و شعر آن را تغییر دادند، برای «زن و آزائی» را به «برای شهدا» تبدیل کردند و از رادیو پخش کردند.

با این‌حال در شبکه‌های اجتماعی آهنگ تازه شروین حاجی‌پور با انتقاداتی هم مواجه شده. برخی کاربران این سطرها را به مرکزگرایی و «وطن‌پرستی» تعبیر کرده‌اند:

ازم نخواه برم از این خاک
هرجا برم دلم همین‌جاست
من سر قولم هستم
پای حرفشه پسر ایران

باید توجه داشت که تاکنون چندین بار از صدا و سیمای جمهوری اسلامی از مخالفان حکومت خواسته شده که ایران را ترک کنند.

در آذر ۱۴۰۲ ویدیویی از یک مناظره منتشر شد بین سعید آجرلو (از جریان نزدیک به قالیباف) و شخصی به نام محمد الیاس قنبری درباره جنجال بر سر «مملکت مال حزب اللهی‌هاست». قنبری گفته بود اینکه گفته شده «هرکه نمی‌تواند جمع کند و برود» نه یک رویکرد آمرانه، بلکه یک رویکرد دلسوزانه است تا مردمی که نمی‌توانند تحمل کنند، اذیت نشوند. چون اوضاع قرار نیست تغییر کند.

ترانه «آشغال» با جریانی مقابله می‌کند که ایران را برای «حزب‌اللهی‌ها» می‌خواهد. همچنین باید گفت این ترانه به مسئولیت‌پذیری در قبال زادگاه و سرزمین مادری و مفاهیمی مانند آزادی و عدالت هم اشاره دارد و با این‌حال یکی از علت‌های انتقاد از حاجی‌پور را باید در دادخواهی «مرکزگرا» جست.  

قبل از آن هم زینب ابوطالبی در شبکه افق گفته بود «اگر مثل ما نیستید از ایران بروید.»

و یا بازیگری به نام محسن افشانی هم در تیر سال جاری گفته بود: «یا قوانین کشور را بپذیرید یا از ایران بروید.»

خطاب حاجی‌پور در این فراز از ترانه که فراز مهمی هم هست احتمالاً چنین بحث‌هایی‌ست. باید توجه داشت که کیهان شریعتمداری، رسانه ولی فقیه منتقدان این فکر را که در پی حذف همه مخالفان، خالص‌سازی و یکدست‌سازی حاکمیت و خاموش کردن هر صدای مخالفی هستند «اوباش» نامیده بود.

همچنین باید گفت این ترانه به مسئولیت‌پذیری در قبال زادگاه و سرزمین مادری و مفاهیمی مانند آزادی و عدالت هم اشاره دارد و با این‌حال این نکته را هم نباید فراموش کرد که معمولاً ملت‌های تحت ستم در ایران درک بهتری از وضعیت یکدیگر دارند تا دیگرانی که هرگز تبعیض‌های اتنیکی را تجربه نکرده‌اند. در ترانه «برای» حاجی‌پور، تبعیض‌های قومی و ملی جایی نداشت. یکی از علت‌های انتقاد از او را باید در دادخواهی «مرکزگرا» در آن ترانه جست.