رسیدگی به پرونده «نسل‌کشی» اسرائیل در غزه پنج‌شنبه ۲۱ دی / ۱۱ ژانویه در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه آغاز شد.
قضات دیوان بین‌المللی دادگستری دو روز به بحث حقوقی در مورد پرونده‌ای که از سوی آفریقای جنوبی ارائه شده و اسرائیل را متهم به «نسل‌کشی» می‌کند، خواهند پرداخت. اسرائیل اما ادعای «نسل‌کشی» را رد می‌کند.
وکلای آفریقای جنوبی از قضات خواسته‌اند تا دستورات مقدماتی الزام‌آور از جمله توقف فوری عملیات نظامی اسرائیل در غزه را صادر کنند. این در حالی است که وزارت دادگستری اسرائیل گفته است در این دادگاه تنها از اسرائیل خواسته خواهد شد که به ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه اجازه دهد و کمیته حقیقت‌یاب بی‌طرف تشکیل بدهد یا به آوارگان اجازه بازگشت به شمال غزه را بدهد.
مسئول تیم حقوقی آفریقای جنوبی جان دوگارد، گزارشگر ویژه سابق سازمان ملل در امور حقوق بشر سرزمین‌های اشغالی فلسطین است. دیگر اعضای برجسته این تیم حقوقی عبارتند از ادیلا حسیم، وکیل ارشد، تمبکا نگکوکایتوبی، وکیل دادگستری از ژوهانسبورگ و مکس دو پلسی، وکیل بین‌المللی.
همچنین این تیم را وکلای آفریقایی دیگر تشیدیسو راموگال، سارا پادیفین و لِراتو زیکالالا و وکلای خارجی بلینی نی گرالی از ایرلند و ون لو از بریتانیا همراهی می‌کنند.
جوآن دونوگهو، رئیس این دادگاه عالی سازمان ملل دادرسی را با سخنانی آغاز کرد. او گفت آفریقای جنوبی استدلال می‌کند که اقدامات اسرائیل پس از حملات ۷ اکتبر حماس «نسل‌کشی است» و اسرائیل «نتوانسته از نسل‌کشی جلوگیری کند و مرتکب نسل‌کشی می‌شود». او گفت آفریقای جنوبی همچنین مدعی است که اسرائیل «سایر تعهدات اساسی به کنوانسیون نسل‌کشی (سازمان ملل)» را نقض می‌کند.
قبل از آغاز دادگاه، شمار زیادی از تظاهرکنندگان طرفدار فلسطین در خارج از آن تجمع کرده بودند. آنها با در دست داشتن پرچم‌های فلسطین شعار سرمی‌دادند: «نسل‌کشی را متوقف کنید»، «همه ما فلسطینی هستیم» و «اسرائیل را تحریم کنید». آنها معتقد بودند که اسرائیل تمامی کنوانسیون‌های بین‌المللی را زیر پا گذاشته است و مصونیت این کشور از مجازات باید متوقف شود. طرفداران فلسطین همچنین دولت‌های غربی را شریک وضعیت کنونی در غزه دانستند.
https://www.instagram.com/p/C19ThBigaoJ/
در خارج از دادگاه همچنین صدها طرفدار اسرائیل نیز با اشاره به گروگان‌هایی که همچنان در دست حماس هستند، با بنرهایی با مضمون «آنها را به خانه بیاورید» دست به تظاهرات زدند. آنها پرچم‌های اسرائیل و هلند را در دست داشتند.
همزمان در کیپ تاون، پایتخت آفریقای جنوبی و چند شهر دیگر این کشور نیز تظاهرات در حمایت از مردم فلسطین و شکایت علیه اسرائیل برگزار شد.
کنگره ملی آفریقا، حزب حاکم آفریقای جنوبی که شکایت را تنظیم کرده است، مدت‌هاست که سیاست‌های اسرائیل در غزه و کرانه باختری را با تاریخ خود و رژیم آپارتاید اقلیت سفیدپوست مقایسه می‌کند.
آفریقای جنوبی در شکایت از اسرائیل تنها نیست. ۱۵ گزارشگر ویژه سازمان ملل و ۲۱ عضو گروه‌های کاری سازمان ملل هشدار داده‌اند که آنچه در غزه اتفاق می‌افتد نشان‌دهنده «نسل‌کشی» است.
همچنین کشورهای مختلف جهان از جمله ایران، ترکیه، مالزی، اردن، بلژیک، مالدیو، بنگلادش، نامیبیا، مالزی، پاکستان، اندونزی، بولیوی، ونزوئلا، نیکاراگوئه، برزیل و کلمبیا از شکایت آفریقای جنوبی حمایت کرده‌اند.
اگرچه اسرائیل معمولا دادگاه‌های سازمان ملل و بین‌المللی را غیرمنصفانه و مغرضانه می‌داند، اما یک تیم حقوقی قوی را برای دفاع از عملیات نظامی خود به این دادگاه اعزام کرده است.
https://www.instagram.com/p/C12SGGjqB8P
تمبکا نگکوکایتوبی، وکیل آفریقای جنوبی در دادگاه گفت:
رهبران سیاسی، فرماندهان نظامی اسرائیل و افرادی که دارای مناصب رسمی در این کشور هستند، به‌طور سیستماتیک و صریح قصد نسل‌کشی خود را اعلام کرده‌اند.
نگکوکایتوبی سپس به اظهارات بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۳ اشاره کرد که نیروهای زمینی ارتش را برای ورود به غزه چنین ترغیب کرده بود: «به یاد بیاورند که عمالیق با شما چه کرده‌اند».
در تورات از عمالیق به‌عنوان اولین قومی یاد می‌شود که به دشمنی با اسرائیل برخاست.
وکیل آفریقای جنوبی گفت: «این به فرمان کتاب مقدس خدا به شائول (نخستین پادشاه «پادشاهی متحده اسرائیل») برای نابودی تلافی‌جویانه یک گروه کامل از مردم اشاره دارد.»
به‌گفته وکیل آفریقای جنوبی نتانیاهو در نامه‌ای به نیروهای مسلح اسرائیل در تاریخ ۳ نوامبر ۲۰۲۳ این موضوع را تکرار کرد. نگکوکایتوبی گفت استناد نتانیاهو برای توجیه کشتار غیرنظامیان در غزه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سپس نگکوکایتوبی ویدئویی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود به نمایش گذشات که در آن سربازان اسرائیلی شعار سرمی‌دادند: «غزه باید پاک شود».
رونالد لامولا، وزیر دادگستری و نماینده آفریقای جنوبی نیز در این دادگاه گفت: «خشونت و ویرانی در فلسطین و اسرائیل ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز نشد. فلسطینی‌ها در ۷۶ سال گذشته ظلم و خشونت سیستماتیک را تجربه کرده‌اند.»
لامولا افزود: «اسرائیل جنایت‌ها و کشتار جمعی در فلسطین را از سال ۱۹۴۸ تشدید کرده است. ملت فلسطین از سال ۱۹۴۸ تاکنون از حق تعیین سرنوشت خود محروم شده‌اند.»
رونالد لامولا تأکید کرد که «حمله ۷ اکتبر هرگز جنایت‌های ضدبشری را توجیه نمی‌کند و ما باید مانع از کشتار جمعی شویم».
به‌گفته او کشتار اسرائیل همه مناطق غزه را ناامن کرده و فلسطینی‌ها در هیچ مکانی امنیت ندارند حتی مناطقی که تل‌آویو آنها را امن می‌داند. همچنین جسدهای فلسطینی‌های کشته‌شده در گورهای جمعی دفن شده‌اند. اسرائیل دستور تخلیه اجباری بیمارستان‌ها را داده و آب و غذا و سوخت و نیازهای اولیه را قطع کرده است تا فلسطینی‌ها را وادار به خروج کند.
لامولا افزود بیش از ۸۰ درصد از ساکنان غزه از گرسنگی رنج می‌برند. کمک‌های ارسال‌شده به غزه کافی نیست و اسرائیل همچنان مانع از ورود کمک‌ها می‌شود و کاروان‌های امدادرسانی را بمباران می‌کند.
ووسیموزی مادونسلا، یکی از رهبران هیئت آفریقای جنوبی نیز گفت: «اقدامات و نسل‌کشی دولت اسرائیل بخشی از تداوم اقدامات غیرقانونی علیه مردم فلسطین از سال ۱۹۴۸ است؛ زمانی که اسرائیل استقلال خود را اعلام کرد.»
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل چهارشنبه شب با صدور بیانیه‌ای ویدئویی از اقدامات کشورش دفاع کرد و تأکید کرد که این اقدامات هیچ ارتباطی با «نسل‌کشی» ندارد.
نتانیاهو گفت: «اسرائیل قصدی برای اشغال دائم غزه یا آواره کردن غیرنظامیان آن ندارد. اسرائیل با تروریست‌های حماس می‌جنگد نه با مردم فلسطین و ما این کار را با رعایت کامل قوانین بین‌المللی انجام می‌دهیم.»
نخست‌وزیر اسرائیل افزود: «ارتش اسرائیل تمام تلاش خود را می‌کند تا تلفات غیرنظامیان را به حداقل برساند، در حالی که حماس تمام تلاش خود را می‌کند تا با استفاده از غیرنظامیان فلسطینی به‌عنوان سپر انسانی، تلفات را به حداکثر برساند.»
گروهی در غزه هر چقدر کار وحشتناکی کرده باشند، هر چقدر بزرگ باشد خطری که آنها برای شهروندان اسرائیل دارند، اسرائیل حق ندارد بدین گونه حمله کند و دست به نسل‌کشی بزند.
ون لو، وکیل بریتانیایی
در جلسه افتتاحیه لاهه، آفریقای جنوبی از دادگاه خواست تا دستور موقت برای توقف فوری اقدامات نظامی اسرائیل را صادر کند. تصمیم‌گیری احتمالاً هفته‌ها طول خواهد کشید.
به‌گفته وزارت بهداشت غزه، حملات اسرائیل بیش از ۲۳ هزار و ۲۰۰ فلسطینی را در غزه کشته است. مقامات بهداشتی غزه می‌گویند حدود دو سوم کشته‌ها زنان و کودکان هستند.
ادیلا حسیم، وکیل آفریقای جنوبی گفت:
مادر، پدر، بچه، خواهر و برادر، پدربزرگ و مادربزرگ، خاله‌ها، عمه‌ها و پسرعموها اغلب با هم کشته می‌شوند. این کشتار چیزی جز نابودی زندگی فلسطینی‌ها نیست. عمداً تحمیل شده است. هیچ‌کس در امان نیست. حتی نوزادان تازه متولدشده.
حسیم افزود: «هیچ چیز نمی‌تواند این رنج را متوقف کند مگر دستوری از سوی این دادگاه. بدون اشاره به اقدامات موقت، جنایت‌ها با در نظر گرفتن این‌که اسرائیل قصد دارد حداقل یک سال حملات خود را دنبال کند، ادامه خواهد یافت.»
یافتن غذا، آب، دارو و حمام و کار برای فلسطینی‌های ساکن غزه به یک مبارزه روزمره تبدیل شده است. هفته گذشته، رئیس امور بشردوستانه سازمان ملل غزه را «غیرقابل سکونت» خواند و گفت:
مردم با بالاترین سطح ناامنی غذایی که تاکنون ثبت‌شده مواجه هستند.
بلینی نی گرالی، وکیل ایرلندی و مشاور تیم حقوقی آفریقای جنوبی نیز در سخنانی در نشست بعدازظهر دادگاه به حمله‌های اسرائیل به تأسیسات بهداشتی و کشتار پزشکان اشاره کرد و دو تصویر زیر را از بیمارستانی در شمال غزه نشان داد:
در تصویر پزشکی روی یک صفحه‌ی وایت‌برد نوشته است:
هر کس تا پایان بماند، داستان را خواهد گفت. ما هر چه از دست‌مان برمی‌آمد انجام دادیم. ما را به خاطر داشته باشید
سپس ون لو به پشت تریبون رفت. او هم با اشاره به اظهارنظرها در راستای نسل‌کشی در غزه گفت که گفتار قصد نسل‌کشی در اسرائیل «عادی‌سازی» شده است.
این وکیل بریتانیایی افزود:
گروهی در غزه هر چقدر کار وحشتناکی کرده باشند، هر چقدر بزرگ باشد خطری که آنها برای شهروندان اسرائیل دارند، اسرائیل حق ندارد بدین گونه حمله کند و دست به نسل‌کشی بزند.
پس از حمله‌ی اسرائیل به بیمارستان وایت‌برد تخریب شد (تصویر دوم) و پزشکی هم که آن را نوشته بود، کشته شد.
با این حال، ایالات متحده به حمایت‌اش از اسرائیل ادامه می‌دهد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، روز سه‌شنبه در جریان بازدید از تل‌آویو پرونده دیوان بین‌المللی دادگستری را «بی‌ارزش» خواند و گفت این موضوع «به‌ویژه با توجه به این‌که کسانی که به اسرائیل حمله می‌کنند – حماس، حزب‌الله، حوثی‌ها، و همچنین حامی آنها ایران – به نابودی اسرائیل و کشتار جمعی یهودیان ادامه می‌دهند، بسیار تلخ است».
دیوان بین‌المللی دادگستری که در فاصله چند کیلومتری شهر لاهه هلند قرار دارد، افراد را به‌دلیل جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی تحت پیگرد قانونی قرار می‌دهد و تاکنون کشوری را مسئول نسل‌کشی ندانسته است. تنها مورد نزدیک در سال ۲۰۰۷ بود که دادگاه لاهه صربستان را در قتل‌عام بیش از هشت هزار مسلمان در ژوئیه ۱۹۹۵ در منطقه سربرنیتسا متهم کرد که «تعهد به جلوگیری از نسل‌کشی» را نقض کرده است.
پرونده کنونی در مورد اسرائیل به کنوانسیون نسل‌کشی مربوط می‌شود که در سال ۱۹۴۸ پس از جنگ جهانی دوم و کشتار شش میلیون یهودی در هولوکاست تنظیم شد. اسرائیل و آفریقای جنوبی هر دو از امضاکنندگان آن هستند.