محققان علوم انسانی محیط‌زیست دربارۀ فلسطین: جنگ محیط زیست را می‌کشد

بیش از دویست محقق در حوزه علوم انسانی و محیط زیست از سرتاسر جهان همبستگی خود را با فلسطین ابراز کردند.

این بیانیه که ابتدا در «جدلیه» منتشر شد، پیامد‌های محیط‌زیستیِ حملات اسرائیل به غزه را برجسته می‌سازد: فرسایش خاک ، تلف‌شدن دام‌ها، عدم دسترسی به آب آشامیدنی، خطر ابتلا به وبا، و مصادره زمین‌های کشاورزان در کرانه باختری.

به گفته این محققان، این شکل از بی‌عدالتی محیط‌زیستی «غزه را غیرقابل زیست می‌سازد». آنها همچنین همدلی خود را با مردم اسرائیل ابراز کرده اند و از به حاشیه رفتن صداهای مخالف جنگ و «نقش حیاتی» آنان در آینده فلسطین و اسرائیل سخن گفتند.

متن بیانیه

ما محققان حوزه علوم انسانیِ محیط‌زیست (Environmental Humanities)  دولت اسرائیل و جامعه بین‌الملل را به آتش‌بس فوری فرا می‌خوانیم و خواهان پایان کشتار در غزه ایم. ما همبستگی خود را با فلسطینی‌هایی که در فلسطین/اسرائیل تحت حمله اند و در دیاسپورا با ترس، عزاداری، و با دردِ تبعید زندگی می‌کنند، ابراز می‌کنیم. ما از خانواده‌ها و دوستان کسانی که توسط حماس ربوده یا کشته شده اند حمایت می‌کنیم، از اسرائیلی‌هایی که شجاعانه صدای خود را علیه جنگ بلند کرده اند و مورد تهدید و آزار واقع شده اند. ما در حال حاضر و در آینده خود را متعهد به کنش‌های انضمامی می‌دانیم که صلحی عادلانه را برای همگان در فلسطین/اسرائیل محقق سازد.

تأکید می‌کنیم که جنگ محیط‌زیست را می‌کشد و قابلیت‌های طبیعت را در پایداری و نگهداشت زندگی انسانی در فلسطین‌/اسرائیل و سرتاسر جهان فرسوده می‌کند. پسماند‌های سمّی سلاح‌های اسرائیل، ازجمله فسفر سفید، درکنار آواری که با تخریب بیش از نیمی از ساختمان‌های شمال غزه حاصل شده سال‌های آزگار در خاک باقی خواهد ماند. اسرائیل زیر‌ساخت‌های حیاتی غزه را تخریب کرده و این دسترسی به آب پاک را غیر‌ممکن ساخته است. ساکنین غزه یا باید از تشنگی بمیرند یا باید آب آلوده بیاشامند و خطر وبا و حصبه را به جان بخرند. دام‌ها در غزه دارند از گرسنگی تلف می‌شوند و کشاورزان مجبورند زمین‌های‌شان را رها کنند. حملات اسرائیل دارد غزه را غیرقابل زیست می‌سازد. 

بر این امر واقف ایم که وقتی دیدگان جهان به غزه دوخته شده، شهرک‌نشینان در کرانه باختری در حال اعمال خشونت اند. نباید فراموش کنیم که اکنون فصل برداشت زیتون است، یعنی برهه‌ای از سال که برای اقتصاد فلسطین و زندگی عمومی فلسطینی‌ها اهمیتی حیاتی دارد. با این حال شهرک‌نشینانِ مسلح به کشاورزان فلسطینی حمله می‌کنند، آنان را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند و از دسترسی‌شان به تاکستان‌های زیتون ممانعت به عمل می‌آورند. تا کنون صد‌ها چوپان فلسطینیِ بادیه‌نشین توسط شهرک‌نشین‌ها از زمین‌های‌شان بیرون رانده شده اند. فعالین حقوق بشریِ اسرائیل به درستی هشدار می‌دهند که این وضعیت بیانگر نوعی «الحاق آرام و بی‌سروصدا»ی کرانه باختری ست.

تصدیق می‌کنیم که هرآنچه امروز پیش روی چشمان‌مان دارد اتفاق می‌افتد بخشی از یک فرایند وسیع‌تر و طولانی‌تر است: سلب مالکیت و خلع ید فلسطینی‌ها از زمین، آب، و منابع طبیعی‌شان در ۱۹۴۸. به‌عنوان محققان علوم انسانی می‌دانیم که هنر و ادبیات فلسطین روزنه ویژه‌ای را به این تاریخ بی‌عدالتیِ محیط‌زیستی می‌گشاید. این روزنه همچنین تعهد فلسطینی‌ها را به حفظ فرهنگ‌شان نشان می‌دهد، آن هم در رویارویی با خشونت دائمی، آوارگی، و انکار هستی‌شان.

به فلسطینی‌هایی که زیر بمباران اند می‌گوییم: ما شما را فراموش نکرده ایم. با همکاران‌مان در دانشگاه‌های غزه ابراز همبستگی می‌کنیم، همان کسانی که شاهد بمباران و تخریب این نهاد بوده اند. همچنین حمایت‌مان را اعلام می‌کنیم از دانشجویان و کارمندان دانشگاه‌های کرانه باختری که زندگی‌شان به خاطر تدریس یا یادگیری مورد تهدید دائمی و خشونت مضاعف است. ما عمیقاً همدلی خود را با بستگان و دوستان کسانی که در حملات ویرانگر هفتم اکتبر توسط حماس کشته یا ربوده شده اند ابراز می‌کنیم، کسانی که با صراحت و فصاحت به انتقام دست رد زده اند و در عین حال صدای‌شان در منازعات ملی اسرائیل به حاشیه رفته است. اسرائیلی‌هایی که با جنگ مخالفت می‌ورزند مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند. اما ما صدای‌شان را می‌شنویم و نقش حیاتی‌ای را که آنها در آینده فلسطین و اسرائیل باید بازی کنند، به رسمیت می‌شناسیم.

ما به موارد زیر متعهد می‌شویم و هستیم:

• از تاریخ مردمان فلسطین/اسرائیل، همه کسانی که در این سرزمین زندگی می‌کنند، درس بگیریم و آن را تدریس کنیم. همچنین به یادگیری از و تدریس دربارۀ کشور‌ها و نهاد‌های خودمان در خلق و حفظ بی‌عدالتی‌هایی که در حال حاضر رخ می‌دهند پایبندیم.
• پایبندی به جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل، یعنی شکلی از مقاومت خشونت‌پرهیز که توسط جامعه مدنی فلسطین در ۲۰۰۵ راه انداخته شد. ما هیچ کمک مالی‌ای از دولت اسرائیل یا نهاد‌های آکادمیک، هنری و فرهنگی آن نمی‌پذیریم.
• اعمال فشار بر نهاد‌های آموزشی خودمان درجهت اعطای بورسیه تحصیلی به کارمندان و دانشجویان فلسطینی، ازجمله یافتن اشکالی از همکاری آکادمیک که پیوند‌های بین‌المللی با هنرمندان، محققان، دانشگاه‌ها و نهاد‌های فرهنگی فلسطینی را تقویت کند.
• لابی نماینده‌های دولت‌های مان درجهت آتش‌بس، حمایت از پناهندگان فلسطینی، و کمک‌های بین‌المللی برای بازسازی غزه، ازجمله پایان محاصره. غزه باید بازسازی شود و ساکنین غزه باید به خانه‌های خود برگردند.
• خواندن و به اشتراک گذاشتن ادبیات و هنری که زیبایی و ایستادگیِ زندگی و فرهنگ فلسطینی‌ها، و نه صرفاً رنج‌‌ها‌یشان، را تجلی دهد.

بسیاری از ما فکر و زندگی‌مان با هنر و ادبیات فلسطین غنی شده است. در پاسخ به همه چیزهایی که فلسطینی‌ها ازپیش به ما اعطا کرده اند ما به تعهدات بالا پایبند می‌شویم.

تشکر از موزاییک رومز (Mosaic Rooms) برای اینکه همواره مایه الهام بوده: https://mosaicrooms.org/wp-content/uploads/2021-Call-for-Solidarity.pdf

این بیانیه دوشنبه (چهارم دسامبر ۲۰۲۳، ۱۳ آذر ۱۴۰۲) در وبسایت تحلیلی-گزارشی الجدلیه منتشر شد که به سیاست در خاورمیانه می‌پردازد. برای متن اصلی بیانیه و لیست امضا‌کنندگان به اینجا مراجعه کنید.