همزمان با گسترده‌تر شدن نفرت‌پراکنی علیه مهاجران افغانستانی در ایران، دولت جمهوری اسلامی ایران شمار بیشتری از آنها را به افغانستان باز می‌گرداند. در تازه‌ترین خبر یک مقام مرزبانی گفت طی یک هفته بیش از ۱۳هزار افغانستانی از ایران «بازگردانده شدند.»
مجید شجاع، فرمانده مرزبانی استان خراسان رضوی ۱۸ آذر گفت این گروه از مهاجران ««در راستای برخورد با حضور غیرقانونی اتباع کشورهای خارجی در کشور» شناسایی و اخراج شده‌اند.
ایران در ماه‌های اخیر اخراج مهاجران افغانستانی را شدت داده است.
شجاع در هفته‌های قبل گفته بود که بیش از ۳۰۰هزار افغانستانی در نیمه نخست سال ۱۴۰۲ از مرزهای خراسان رضوی اخراج شدند.
جمهوری اسلامی ایران به تازگی ورود، اشتغال و سکونت مهاجران افغانستانی در ۱۶ استان را ممنوع کرده است. این ممنوعیت به گفته مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی استانداری کرمانشاه، مصوبه شورای عالی امنیت ملی است.
احمد وحیدی، وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران ادعا کرده بود: «این ممنوعیت موضوع جدیدی نیست و در برخی استان‌ها اتباع نباید حضور پیدا کنند.»
اصفهان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، چهارمحال‌وبختیاری، کهگیلویه‌وبویراحمد، گیلان، مازندران، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و همدان استان‌های ممنوعه برای افغانستانی‌ها اعلام شده‌اند.
اعلام ممنوعیت حضور افغانستانی‌ها در ۱۶ استان سه روز پس از کشته‌شدن یک نوجوان در میبد در یک درگیری صورت گرفت. معاون سیاسی و امنیتی استانداری یزد ادعا کرد که «قاتل» نوجوان ۱۷ ساله میبدی از «اتباع خارجی» است و دستگیر شده است.
به دنبال این واقعه در میبد گروهی از شهروندان به محل برگزاری نمازجمعه یورش بردند و خواستار اخراج مهاجران افغانستانی شدند. آنها سپس به سکونتگاه افغانستانی‌ها حمله کردند و بخشی از خانه و وسایل آنها را آتش زدند.
مهمانشهر/ اردوگاه میبد که محل اسکان مهاجران افغانستانی است نیز از حمله میبدی‌ها در امان نماند. شورای تامین شهرستان میبد پس از حملات مهاجرستیزانه در این شهر، ورودی شمالی این اردوگاه را مسدود کرد. شهردار این شهر هم در گفت‌وگو با «فراز» که یکی از رسانه‌های مروج نفرت‌پراکنی علیه افغانستانی‌ها در ایران است، گفت: «اخراج مهاجران مطالبه اصلی مردم است».
در ایران بر اساس روایت مقام‌های دولتی نزدیک به پنج میلیون افغانستانی سکونت دارند که تنها کسر اندکی از آنها «مجوز اقامت» دارند. رسانه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان و برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اما در اظهارنظرهای نفرت‌پراکنانه شمار مهاجران را بیش از هشت میلیون نفر گزارش کرده‌اند. وزیر کشور این آمار را نادرست دانسته است.
جمهوری اسلامی ایران در تمام این سال‌ها از پذیرش افغانستانی‌ها به عنوان «پناهنده» خودداری کرده است و در قوانین و مصوبه‌های مهاجرستیزانه اشتغال، اقامت، تحصیل و برخورداری مهاجران افغانستانی، حتی آن گروهی که در ایران متولد شده‌اند را محدود و در برخی موارد ممنوع کرده است.
از تابستان ۱۴۰۰ که طالبان بار دیگر بر تمامی افغانستان سلطه یافت، شمار گریخته‌گان از این کشور افزایش چشمگیری یافت. جمهوری اسلامی ایران اما از همان آغاز اعلام کرد آواره‌گان را در اردوگاه‌های مرزی تعیین شده اسکان می‌دهد و به سرعت به افغانستان باز می‌گرداند.
وزیر کشور جمهوری اسلامی ۱۷ آذر بار دیگر با تکرار این سخنان، گفت: «امکان ماندگاری و ارایه خدمات به اتباع بیگانه غیرمجاز وجود ندارد» و «مهاجران خارجی غیرمجاز شناسایی و پس از حضور در اردوگاه‌هایی که برای بازگشت در نظر گرفته شده، به موطن خود بازگردانده خواهند شد.»