دیده‌بان حقوق بشر در بیانیه‌ای که شامگاه سه‌شنبه ۲۸ نوامبر/ ۷ آذر منتشر کرد از «تخلف گسترده» مقام‌های پاکستان علیه افغانستانی‌های مقیم این کشور و «آزار و اذیت گسترده» آنها با هدف مجبور کردنشان به بازگشت به افغانستان سخن گفت.
در این گزارش آمده است که پلیس و سایر مقام‌های پاکستان، اقدام به بازداشت‌های دسته‌جمعی کرده‌اند، اموال و احشام افغانستانیها را ضبط کرده‌اند و اسناد هویتی و اقامتی آنها را از بین برده‌اند تا هزاران پناهجوی افغانستانی را مجبور به بازگشت به کشورشان کنند.
از اواسط سپتامبر ۲۰۲۳، مقام‌های پاکستانی به بیش از ۳۷۵ هزار افغانستانی اخطار داده‌اند که باید پاکستان را ترک کنند و حدود ۲۰ هزار نفر از آنها را اخراج کرده‌اند.
الین پیرسون، مدیر آسیایی دیده‌بان حقوق بشر گفت:
مقام‌های پاکستانی فشار بر مهاجران افغانستانی را به شدت افزایش داده‌اند تا آنها را وادار به بازگشت به شرایط خطرناک در افغانستان کنند.
او گفت که مقام‌های پاکستانی باید فوراً به این وضعیت خاتمه دهند و به افغانستانیهایی که در معرض اخراج هستند این فرصت را بدهند تا در پاکستان بمانند.
در میان کسانی که اخراج یا مجبور به ترک می‌شوند، افغانستانیهایی هستند که در پاکستان متولد شده‌اند و هرگز در افغانستان زندگی نکرده‌اند، و افغانستانیهایی که در افغانستان در معرض آزار و اذیت قرار دارند، از جمله زنان و دختران، مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و کارمندان سابق دولت که پس از تسلط طالبان در اوت ۲۰۲۱ فرار کرده‌اند.
فعالان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران گزارش دادند که این بدرفتاری بخشی از یک کارزار وسیع برای وادار کردن افغان‌ها به ترک کشور است.
این اقدامات شامل حملات شبانه است که طی آن پلیس افغانستانیها را مورد ضرب و شتم، تهدید و بازداشت قرار داده است.
سازمان ملل متحد و سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) گزارش دادند که ۹۲ درصد از افغان‌هایی که از پاکستان خارج می‌شوند گفته‌اند که از بازداشت و زندانی‌شدن در پاکستان بیم داشته‌اند.
پلیس پاکستان همچنین تقاضای رشوه می‌کند و جواهرات، احشام و سایر اموال را مصادره می‌کند و خانه‌های مهاجران افغانستانی را با بولدوزر تخریب کرده است.
زنان افغانستانی به دیده‌بان حقوق بشر گفتند که پلیس پاکستان گاهی برخی از زنان و دختران افغان را مورد آزار و اذیت جنسی قرار داده و آنها را تهدید به تجاوز جنسی کرده است.
مقام‌های پاکستانی، افغانستانیها را مسئول افزایش اخیر حملات گروه‌های شبه‌نظامی مانند جماعت تحریک طالبان پاکستان می‌دانند و این حملات را به «مهاجران غیرقانونی» مرتبط می‌دانند.
بنا بر گزارش‌ها، مقام‌های پاکستانی همچنین افغانستانیهایی که در انتظار اسکان مجدد در ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و سایر کشورها هستند و نتوانسته‌اند ویزا دریافت کنند یا در بسیاری از موارد، ویزا را تمدید کنند، ملزم کرده‌اند که هزینه خروج ۸۳۰ دلار آمریکا را بپردازند.
این هزینه فقط برای کسانی که به افغانستان نمی‌روند اعمال می‌شود.
در روز ۱۷ نوامبر، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) گفت که ورود صدها هزار افغان به افغانستان «نمی‌توانست در زمان بدتری رخ دهد»، زیرا زمستان در راه است و افغانستان با وضعیت اقتصادی وخیمی مواجه است. بحرانی که دو‌سوم جمعیت را نیازمند کمک‌های بشردوستانه کرده است.
اما اخراج اجباری تنها یک روی ماجرا است. از آنجایی که مقام‌های پاکستانی، افغانستانیها را از همراه داشتن بیش از ۵۰هزار روپیه پاکستانی برای هر نفر (۱۷۵ دلار آمریکا) به خارج از کشور منع کرده‌اند، بسیاری از آنها مال و اموالشان را پشت سر گذاشته و تقریباً فقیر به افغانستان می‌رسند.
نهادهای بشردوستانه می‌گویند برای نورسیدگان و اخراج‌شدگان چادر و سایر خدمات اولیه به اندازه کافی وجود ندارد. زمستان با سختی‌هایش در راه است و بروز فاجعه‌ای بزرگ در کشوری که طالبان بر آن تسلط یافته دور از انتظار نیست.