اواخر آبان امسال، وقتی علیرضا زاکانی و هیات همراه او از سفر ۱۰ روزه‌شان به ۱۳ شهر چین بازگشتند، شهردار تهران گفت: «در سفر به چین سه میلیارد دلار قرارداد تجاری منعقد شد». حالا یکی از این تفاهم‌نامه‌ها که هنوز به قرارداد تبدیل نشده، بین طرف چینی و مقامات شهرداری در تهران امضا شد: هدف سرمایه‌گذاری «چند صدمیلیون دلار» برای ساخت زباله‌سوزی است که بتواند جای کوه زباله نام‌آشنای تهران، آراد کوه را بگیرد.
اگر این پروژه تامین بودجه، اجرا و به پایان برسد، هر شبانه‌روز ۲۴۰۰ مگاوات برق از سوزاندن زباله تولید خواهد کرد. قرار است زباله‌سوز در محدوده کهریزک تهران ساخته شود و خواه دو خط پردازش سه هزار تنی یا سه خط دو هزار تنی خواهد بود تا هر روز بتواند شش هزار تن زباله را بسوزاند. عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران به ایسنا گفت:
روش زباله‌سوزی، مخلوط‌سوز است و نیازی به پردازش ندارد. به طوری که شرکت چینی اعلام کرده که زباله‌ها پس از جمع‌آوری از درب منازل به صورت مستقیم به سیستم منتقل و سوزانده می‌شود.
محمدخانی بدون اشاره به شیوه مهار آلودگی هوای این مرکز زباله‌سوز گفت که دو مدل تولید خاکستر خروجی این زباله‌سوز‌هاست که با یکی از مدل‌ها می‌تواند مصالح ساختمانی تولید کرد. شیرابه تولیدی محل تخلیه زباله هم قرار است به تصفیه‌خانه جنوبی تهران برود و پس از تصفیه، آب مورد نیاز این پروژه را تامین کند.
آراد کوه در سال‌های اخیر توانسته است چند مرتبه نفس پایتخت ایران را با بوی نامطبوع زباله پر کند اما محمدخانی گفت که این شیوه سوزاندن بو نخواهد داشت و گفت از چینی‌ها خواسته‌اند تا «براساس استانداردهای ایران و اروپا» پروژه را بسازند.
در هیچ‌کدام از خبرگزاری‌های داخل ایران هنوز مشخص نشده است که سرمایه‌گذاران چینی چه کسانی از چه شرکت‌هایی هستند. عمدتا آنان را در گزارش‌های خبری، «چینی‌ها» خطاب کرده‌اند.
حدود ۶۵ سال است که عمده زباله‌های شهرهای اقماری تهران به «مجتمع پردازش و بازیافت زباله آرادکوه» برده می‌شوند. در این مرکز بخش عمده این زباله‌ها دفن، کمپوست یا سوزانده می‌شوند. در سال‌های اخیر، آرادکوه بدل به یک مرکز ساخت گاز متان (از خطرناک‌ترین گازهای گلخانه‌ای که به گرمایش زمین شدت می‌بخشد) شده است.
«عملیات ساخت به طور کامل توسط چینی‌ها انجام می‌شود»
سخنگوی شهرداری تهران اعلام کرد کل پروژه زباله‌سوزی توسط چینی‌ها انجام خواهد شد و پس از تکمیل، دیگر زباله‌ای در آرادکوه دفن یا سوزانده نخواهد شد. ظرفیت زباله‌سوزی فعلی تهران، ۲۰۰ تن در روز اعلام شده است، یعنی این پروژه ظرفیت سوزاندن زباله شهر را ۳۰ برابر خواهد کرد. محمدخانی وعده داد:
مشکل دفع زباله و تولید شیرابه در آرادکوه با ساخت کارخانه زباله‌سوز اخیر به طور کامل رفع خواهد شد و مشکلات زباله زنده در شهر وجود نخواهد داشت. استاندارد این دستگاه‌ها به گونه‌ای است که حتی می‌توان در مرکز شهر نیز آنها را راه‌اندازی کرد و هیچ‌گونه مزاحمتی برای محدوده کهریزک نخواهد داشت.
در اول آذر که این تفاهم‌نامه امضا شد، علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست در حاشیه جلسه هیات دولت در موضوع «حل مشکل بوی بد تهران» گفت:
منشا بوی بد تهران پساب‌هایی است که صنایع رها کرده‌اند و یک رودخانه پساب وجود دارد که وزارت صنعت پای کار آمده و تسویه‌خانه راه‌اندازی می شود و ما هم مرتب در حال پیگیری هستیم . از سویی شهرداری تهران با چینی‌ها در مورد آرادکوه قراداد بسته است و ما هم به نمایندگی مردم به عنوان دستگاه ناظر در حال پیگیری هستیم تا این بو مرتفع شود.
ورود گسترده چین به زیرساخت‌های تهران
زاکانی، شهردار تهران همزمان با امضای این تفاهم‌نامه گفت که «سهم شهرداری تهران در راه‌اندازی این پروژه ۳۰ درصد» است و ۷۰ درصد باقیمانده با «مشارکت طرف چینی» ساخته خواهد شد. او وعده داد در گذر سه سال این پروژه به بهره‌برداری خواهد رسید و افزود:
مقرر شد ظرف سه ماه آینده با نهایی شدن تمام جزئیات فنی و مالی، قرارداد نهایی منعقد شود؛ برای تأمین ۳۰ درصدی سهم ایران در این پروژه نیز، بانک مرکزی ظرفیت ارزی را فراهم خواهد کرد.
شهردار تهران همچنین گفت این کارخانه زباله‌سوزی می‌تواند ۵۰ سال کار کند و «در ۱۵ سال ابتدایی، نگهداشت آن توسط طرف چینی انجام خواهد شد». او ارزش سرمایه‌گذاری چینی‌ها را حدود نیم میلیارد دلار (احتمالا ۴۵۰ میلیون دلار) اعلام کرد و گفت به جز این، سه میلیارد دلار دیگر قرارداد و تفاهم‌نامه در چین آماده کرده است و اشاره کرد که «هفته آینده شاهد سفر یک هیات دیگر چینی برای پیگیری موضوعات خواهیم بود».
تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای حمل‌ونقل تهران با طرف‌های چینی
خبرگزاری تسنیم در گزارش «چرا سفر زاکانی به چین ۱۰ روز زمان برد؟» نوشت که بین طرف‌های ایرانی و چینی، «حدود ۱۵ تفاهم‌نامه و قرارداد» امضا شده است.
شهرداری تهران پیش‌تر – هفت سال پیش – قرارداد ۶۳۰ واگن مترو را با طرف چینی امضا کرده بود. جعفر تشکری هاشمی، رئیسی کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران به تسنیم گفت:
اکنون و طی این سفر، ۱۵ درصد پیش‌پرداخت قراردادها عملیاتی شد و ضمن قرارداد با طرف چینی قرار شد تعداد واگن‌ها به ۷۹۱ عدد افزایش یابد.
تشکری هاشمی همچنین گفت برای ساخت ۲۵۹ واگن دیگر، «با دو سازنده متفاوت» قرارداد امضا شده تا تعداد واگن‌هایی که از چین به تهران خواهند آمد، به ۱۰۵۰ عدد برسد. قرار است نخستین سری واگن‌ها ۱۲ تا ۱۶ ماه آینده و آخرین واگن‌ها چهار سال دیگر وارد شوند. او وعده داد نیمی از این واگن‌ها در ایران و با انتقال تکنولوژی ساخته شوند.
در این سفر همچنین قرارداد خرید یک هزار اتوبوس تک کابین برقی و هزار اتوبوس دو کابین گازسو بررسی شده است که تشکری هاشمی گفت «امیدواریم این موارد به مرحله قرارداد برسد». او افزود:
۶۰ الی ۸۰ درصد از منابع آلاینده تهران خودروها هستند و در همین راستا برای حل مشکل آلایندگی هوای تهران توافقات خوبی در حوزه خرید تاکسی برقی، خرید ۱۰۰ هزار موتور برقی و ۱۰ هزار ون برقی صورت گرفته است که آثار آن به‌زودی دیده خواهد شد.
تشکری هاشمی همچنین اشاره کرد برای ساخت خطوط ۸ و ۱۱ متروی تهران نیز در چین گفتگوهایی صورت گرفته است.
پروژه خوبی هست . هم مسیله دفن زباله را حل می کند و مشکلات زیست محیطی را رفع می نماید هم تولید انرژی می کند و هم تا حدی تکنولوژی آن را وارد کشور می کند .
حسین / 23 November 2023