بیشترین شمار محله‌های «کم‌برخوردار» ــ لفظی حکومتی برای اشاره به محله‌های حاشیه‌نشین، زاغه‌نشین و فرودست ــ در استان تهران قرار دارند. علی آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) آمار مربوط به محله‌های کم‌برخوردار را چنین اعلام کرد: «استان تهران با ۲۶۰ محله بالاترین رتبه را در این لیست به خود اختصاص داده است بعد از آن استان‌های خوزستان با ۱۰۷ محله، سیستان و بلوچستان با ۱۰۳ محله، اصفهان با ۸۵ محله، مازندران با ۴۵ محله و… قرار دارند. البته ممکن است در یک استان تعداد محلات کم‌برخوردار که دارای یکی از دو ویژگی بافت فرسوده و حاشیه‌نشین هستند، کم باشد اما جمعیتی که در این محلات زندگی می‌کنند زیاد باشد.» به گفته آقامحمدی، در مجموع دو هزار و ۲۰ محله حاشیه‌نشین و دارای بافت فرسوده (زاغه‌نشین) در سرتاسر ایران شناسایی شده و حکومت قصد کمک‌رسانی به ساکنان آنها را دارد. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام وعده داد که شهروندان مهاجر به ویژه افغانستانی‌ها در این محله‌ها دارای «شناسه» خواهند شد. در هفته‌های اخیر، همزمان با موج نژادپرستانه‌ی افغانستان‌ستیزی در ایران، وزارت کشور جمهوری اسلامی هم اخراج شهروندان افغانستانی را شدت بخشیده است. آمار روشنی از جمعیت حاشیه‌نشین و زاغه‌نشین در ایران وجود ندارد. بر اساس آماری که مایک دیویس در پژوهش خود جمع‌آوری کرده است، در ۲۰۰۳ میلادی ۴۴,۲ درصد جمعیت شهرنشین ایران، یعنی ۲۰,۴ میلیون تن در زاغه‌ها زندگی می‌کردند. بر اساس رده‌بندی دیگری از سوی بانک جهانی در ۲۰۰۵، ۳۰,۳ درصد جمعیت شهرنشین ایران در زاغه‌ها زندگی می‌کردند. بنا به آمار رسمی از خود ایران که گاه و بیگاه اعلام می‌شود، دست کم یک سوم جمعیت شهرنشین زاغه‌نشین هستند.
28 October 2023
