همزمان با کشته‌شدن مهسا امینی و خیزش انقلابی «زن، زندگی، آزادی» اعتراض‌های دانشجویی ایران نیز شکل تازه‌ای به خود گرفت و به کانون اعتراض‌های نهادینه شده علیه حکومت جمهوری اسلامی تبدیل شد که در طول دهه‌های گذشته بی‌سابقه بود. اگرچه در یک سال گذشته، سرکوب دانشگاهها از سوی نهادهای حکومت جمهوری اسلامی به‌شکل نظام‌مند ادامه داشته، اما دانشجویان در طول این مدت به اعتراض‌ها و نافرمانی مدنی خود در دانشگاهها و با روش‌های متفاوت ادامه داده‌اند.
جنبش دانشجویی ورای مرزهای مکان و زمان تداوم می‌یابد
اعتراض دانشجویان که با آغاز خیزش انقلابی زن زندگی آزادی و در راستای اعتراض‌های سایر اقشار جامعه در قالب تجمع‌ها و راهپیمایی‌های گسترده آغاز شد و به نقطه اوجی در جنبش دانشجویی رسید به شیوه‌های مختلف ادامه داشته و ضرورت به‌کارگیری شیوه‌های نوین فعالیت دانشجویی و نهادسازی در دانشگاهها و در بین دانشجویان معترض اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
از شیوه‌های تداوم اعتراض‌های دانشجویی علیه حکومت جمهوری اسلامی می‌توان به نصب پوسترهای اعتراضی در دانشگاهها اشاره کرد. برای نمونه:
به گزارش کانال تلگرامی دانشجویان متحد و شورای صنفی دانشجویان، در روزهای گذشته دانشجویان با نصب پوسترهای اعتراضی از عکس‌های آرمیتا گراوند، بر روی دیوارهای دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشکده روانشناسی، دانشکده مدیریت و دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه علم و صنعت یاد او را گرامی داشتند و یادآوری کردند که «جامعه پیگیری وضعیت آرمیتا را فراموش نخواهد کرد.»
آرمیتا گراوند دانش‌آموز ۱۷ سالهای بود که روز ۹ مهرماه هنگام رفتن به مدرسه در مترو تهران «بیهوش» شده و به کُما رفت و شنبه ششم آبان مرگ او در بیمارستان فجر تهران اعلام شد.
همچنین در پوسترهای نصب شده بر روی دیوار دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی به مساله سرکوب زاهدان و حکم ناعادلانه خبرنگاران جنبش زن زندگی آزادی نیز پرداخته شده است.
نامه دانشجویان و اساتید به ریاست دانشگاهها و وزیر علوم در خصوص قطع همکاری با اساتید و دانشجویان دانشگاهها و انتشار بیانیه‌هایی برای محکوم کردن اتهام‌های جدید، احکام ناعادلانه دستگاه قوه قضاییه علیه معترضان، روزنامه‌نگاران و دانشجوهای بازداشتی جنبش انقلابی از دیگر انواع اعتراض‌هایی است که دانشجویان روزانه و مستمر در روش‌های مبارزاتی خود گنجانده‌اند. توفان توییتری در اعتراض به بازداشت و بی‌خبری از وضعیت بازداشتی‌ها، تحصن، خودداری از حضور در کلاس‌های درس و نافرمانی مدنی نیز در اعتراض‌های دانشجویی نقش به‌سزایی ایفا کرده است.
از سال گذشته دانشجویان نسل جدید مطالباتشان را با زبان اعتراضی متفاوتی فریاد زده‌اند. و نگرانی حکومت از اوج‌گیری اعتراض‌ها به‌ویژه اعتراض‌های دانشجویی و استمرار سرکوب دانشگاهها تشدید شده. حراست و نیروهای امنیتی علاوه بر بازداشت دانشجویان و اساتید به روش‌های دیگری نیز برای اعمال خشونت و سرکوب متوسل شده‌اند.
افزایش برخوردهای امنیتی حراست در دانشگاهها و واکنش دانشجویان
هفته گذشته کانال تلگرامی دانشجویان متحد در گزارشی از افزایش برخوردهای حراست دانشگاه بهشتی با دانشجویان خبر داد. در این گزارش آمده که از آغاز ترم جدید و تغییر ریاست این دانشگاه، حراست به شکل متفاوتی دست به سرکوب و ایجاد مزاحمت برای دانشجویان زده است.
دخالت بیشتر در حریم شخصی دانشجویان، گرفتن کیف و وسایل شخصی دانشجویان، ضبط کارت دانشجویی، عکس گرفتن یا یادداشت کردن شماره دانشجویی، تهدید به ممنوع‌ا‌لورود شدن دانشجویان، گشت زنی در محوطه و اقدام به آزار جمع‌های دانشجویی دختران و پسران، اقدام به بستن و محدود‌کردن بوفه‌های دانشکده‌های مختلف، درگیری‌های لفظی و تهدید دانشجویان و اقدام به فیلم‌برداری غیرقانونی از دانشجویان به صورت نامحسوس و حتی فیلم‌برداری و عکس‌برداری از داخل کلاس‌ها از دانشجویان نیز به امری طبیعی تبدیل شده است.
همزمان شوراهای صنفی دانشجویان، خبر داده که ۲۳ مهر دست کم ۲۰نفر از دانشجویان دختر دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی هنگام ورود به دانشکده از ماموران حراست نامه‌هایی با هدف تهدید و ارعاب دانشجویان دریافت کرده‌اند که به‌رغم نگارش در سربرگ رسمی دانشگاه علامه طباطبایی، هیچکدام شماره نامه و تاریخ نداشته است.
همچنین جمعی از دانشجویان دانشگاه هنر اصفهان در بیانیه‌ای به استمرار ارعاب و تهدید دانشجویان از سوی ماموران حراست تاکید کرده و گفته‌اند حاکمیت از هیچ تلاشی برای معنازدایی از دانشگاه دریغ نکرده است. از افزایش تعداد دوربین‌ها و ثبت اسکن چهره و اثر انگشت گرفته تا اعمال فشارهای سلیقه‌ای ماموران حراست بر دانشجویان در دانشگاه و خوابگاه، همه در روند پلیسی‌سازی فضاهای دانشجویی بوده است.
دانشجویان این دانشگاه در واکنش به تلاش حراست دانشگاهها برای امنیتی کردن دانشگاهها، در این بیانیه اعلام کرده‌اند: «ما دانشجویان دانشگاه هنر اصفهان، تلاشتان برای سرکوب دانشجو و پادگان کردن دانشگاه را پوچ می‌کنیم. چرا که خم نمی‌شوند تن‌هایی که شوریدن برای آزادی را دیده‌اند. جنبش دانشجویی ورای مرزهای مکان و زمان تداوم می‌یابد. در برابر دانشجویان متحد، دانشگاه به پادگان دیگری میان پادگان‌های رو به افولتان بدل نخواهد شد.»
پیشتر نیز، دانشجویان برخی دانشگاهها از جمله امیرکبیر از بررسی پوشش دانشجویان هنگام ورود به دانشگاهها و ممنوعیت ورود بسیاری از دانشجویان به دانشگاهها به بهانه عدم رعایت حجاب اجباری خبر دادند.
همچنین ضرب و شتم و توهین یک دانشجو توسط حراست به بهانه حجاب اجباری در دانشگاه خواجه نصیر از دیگر موارد برخورد خشونت‌آمیز حراست دانشگاهها با دانشجویان بوده است.
ادامه بازداشت دانشجویان و پرونده‌سازی جدید علیه آن‌ها
در حالی که هنوز از شناسایی و مجازات عاملان و مسببان مسمومیت‌های سریالی مدارس دخترانه اطلاعی در دست نیست، در روزهای گذشته هستی امیری و ضیاء نبوی دانشجویان معترض به مسمومیت‌های سریالی به یک سال حبس تعزیری در دادگاه تجدیدنظر محکوم شدند.
همچنین به گزارش شوراهای صنفی دانشجویان، سحر صالحیان، دانشجوی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی سنندج، از یک مهرماه با حمله ماموران به خانه‌اش در سقز بازداشت شده و هنوز از وضعیتش اطلاعی در دست نیست.
آرمیتا پاویر، دانشجوی رشته زیست سلولی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بیش از یک ماه پیش در ارتباط با پرونده‌ای شخصی بازداشت شده است. او از فعالان دانشجویی بازداشت شده در اعتراض‌های سال گذشته بود که طی تماس تلفنی به خانواده خود اعلام کرده از طرف نهادهای امنیتی و دادستانی برای ابراز ندامت در مورد پرونده سال گذشته خود تحت فشار قرار دارد.
لیلا حسین‌زاده، دانشجوی رشته انسان‌شناسی دانشگاه تهران نیز در اکانت اینستاگرام خود از تشکیل پرونده قضایی جدید علیه خود به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» در دادسرای اوین خبر داده. گزارش شده که این اقدام در پی پرونده‌سازی رسانه‌های وابسته به حکومت جمهوری اسلامی به بهانه انتشار خبر و ویدئو جلسه دفاع پایان‌نامه کارشناسی ارشد لیلا حسین‌زاده صورت گرفته است.
نوید بادامی، دانشجوی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی دانشگاه بهشتی در دادگاه بدوی به یک سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده که ۷ ماه از حبس او به حالت تعلیق درآمده است.
ارژنگ مرتضوی، دانشجوی علوم کامپیوتر دانشگاه خوارزمی، ۱۵ مهر توسط نیروهای امنیتی در منزل خود در کرج بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شده. او پیشتر نیز در تاریخ ٢۶ آذر، مقابل درب دانشگاه توسط نیروهای امنیتی بازداشت و همچنین توسط کمیته مرکزی وزارت علوم به ۴ نیمسال منع موقت از تحصیل و انتقال از دانشگاه خوارزمی به دانشگاه دامغان محکوم شده بود.
استمرار حذف و اخراج اساتید معترض و حامی دانشجویان از دانشگاهها
در حالی که علی شریفی زارچی، استاد دانشگاه صنعتی شریف از جذب مخفیانه پانزده هزار عضو هیات علمی همسو با حکومت جمهوری اسلامی خبر داده بود، همزمان موج جدید پاکسازی دانشگاهها از اساتید معترض و همراه با دانشجویان، از دانشگاهها آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
«هنوز نخستین گام‌ها را برای رفتن به کلاس درس برنداشته بودیم، هنوز فرصت افروختن شعله آگاهی و خرد را نیافتیم که دوباره خبر قطع همکاری آمد.» مهشید گوهری، استاد ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، در روزهای گذشته با انتشار این متن در صفحه اینستاگرام خود از قطع همکاری ناگهانی دانشگاه بدون هیچگونه اطلاع رسانی قبلی خبر داد.
محسن برهانی، عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه تهران، آرمان ذاکری، عضو هیئت‌علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت‌مدرس، ندا تولایی، استاد رشته گرافیک دانشگاه الزهرا، علی‌اصغر خدایاری، استادیار دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران، جواد امامی، استاد دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت، یدالله دادگر، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، صمد صباغ دهخوارقانی، استاد جامعه‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تبریز از جمله اساتید معترضی‌اند که تقریبا در یک ماه گذشته از ادامه تدریس و حضور در دانشگاهها منع شده و از عضویت هیات علمی تعلیق شده‌اند.
ممانعت از تحصیل دانشجویان به عنوان روش جدیدی برای سرکوب
ممانعت از تحصیل دانشجویان معترض و جلوگیری از ورود آن‌ها به کلاس‌های درس از جمله دیگر موارد سرکوب اعتراض‌های دانشجویی است که از سال گذشته آغاز شده و به‌طور مستمر ادامه دارد، برخی از دانشجویان همچون ریحانه معروف، دانشجوی جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، ماهان حسین‌زاده صحافی، دانشجوی کارشناسی زبان فرانسه، زهرا رحیمی، دانشجوی شیمی دانشگاه یزد، متین فرامرزپور، دانشجوی ارشد فلسفه غرب دانشگاه فردوسی مشهد، دینا قالیباف، دانشجوی کارشناسی رشته علوم‌سیاسی دانشگاه بهشتی، مهدی احسانی، دانشجوی رشته صنایع دانشگاه خواجه نصیر، سارا شریفی، دانشجوی رشته مواد دانشگاه خواجه نصیر، خشایار نجف‌زاده، فعال دانشجویی پلی‌تکنیک و فارغ‌التحصیل کارشناسی از جمله دانشجویانی هستند که یا به‌طور موقت از تحصیل منع شده‌اند و یا حراست دانشگاهها از ورود این دانشجویان به دانشگاه در ماه‌‌های اخیر ممانعت کرده است.
«قسم به خون یاران، ایستاده‌ایم تا پایان»؛ تشکیل شورای عمومی به منزله استراتژی ضد سرکوب
به‌رغم همه این سرکوب‌ها و تهدیدهای نهادهای امنیتی و حراست دانشگاهها، فعالان صنفی دانشگاه تهران در یادداشتی برای امکان تداوم فعالیت جنبش دانشجویی، نهادسازی را به‌عنوان راهکار ارائه داده و برای این منظور به تشکیل شورای عمومی اشاره کرده‌اند.
آن‌ها شورای عمومی را به دلیل آن که ریشه در فعالیت‌های جاری و روزمره دارد، پایه‌ای استوار برای فعالیت دانشجویی و میانجی‌ای مهم برای نهادسازی درون دانشگاه عنوان کرده‌اند.
همچنین در این یادداشت تاکید شده، یکی از عام‌ترین شیوه‌های سرکوب، اعمال تفکیک بین دانشجویان است. با تفکیک و تجزیه بدن جمعی، مقاومت دانشجویان شکسته می‌شود، چراکه سیستم سرکوب راحت‌تر می‌تواند به «فرد» هجوم آورد. شورای عمومی این امکان را فراهم می‌سازد تا دانشجویان ذیل یک عنوان مشترک تعریف شوند، کنار یکدیگر جمع شوند و یک بدن جمعی را بسازند.
در این یادداشت آمده است، سیستم سرکوب در سالهای گذشته، بارها اقدام به سلب و حذف فضاهای دانشجویی با تفکیک، تغییر کاربری و ساخت بناهای موقت و سپس دائمی‌کردن آن‌ها کرده است. در این شرایط، شوراهای عمومی می‌توانند به منزله استراتژی ضدسرکوب عمل کرده و به بازپس‌گیری فضاهای دانشجویی و تثبیت آن بیانجامد.