چین روز دوشنبه ۱۶ اکتبر/ ۲۴ مهر شروع به استقبال از نمایندگان ۱۳۰ کشور برای کنفرانس «مجمع ابتکار کمربند-جاده» کرد. برنامه رسمی این مجمع در روزهای ۱۷ و ۱۸ اکتبر برگزار میشود. بهانه برگزاری این اجلاس دو روزه، بررسی راه پیمودهشده کشورها ۱۰ سال پس از معرفی این ابتکار چینی است.
در صدر فهرست دعوت به مجمع ابتکار کمربند و جاده، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه قرار دارد. این اولین سفر پوتین برای دیدار از پایتخت یک قدرت بزرگ جهانی از زمان تهاجم به اوکراین است.
رهبران دیگر کشورها نیز روز دوشنبه به تدریج به پکن وارد خواهند شد. ابتکار کمربند و جاده، پروژه کلیدی شی جین پینگ، رئیسجمهوری این کشور برای گسترش دامنه نفوذ جهانی چین است.
در حالی که چین امیدوار است این مجمع به ارتقای جایگاه بینالمللیاش کمک کند، جنگ اسرائیل با حماس همچنان در صدر اخبار خواهد ماند.
اسرائیل پس از آنکه در روز ۷ اکتبر شاهد یک حمله غافلگیرانه حماس بود که ۱۴۰۰ نفر را در سرزمینش کشت، بمباران غزه را آغاز کرد و به حماس اعلان جنگ داد.
بیش از یک میلیون نفر در نتیجه بمبارانهای بیامان اسرائیل به نوار غزه آواره شدهاند و دستکم ۲۶۷۰ نفر جانشان را از دست دادهاند. از جمله ۱۱ روزنامهنگار فلسطینی که اخبار را از داخل غزه به گوش جهان میرساندند.
در نتیجه بمباران اسرائیل عمدتاً غیرنظامیان کشته شدهاند و اغلب محلههای نوار غزه از جبالیا تا خان یونس با خاک یکسان شده است.
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین روز گذشته اقدامات اسرائیل را به دلیل فراتر رفتن از محدوده دفاع از خود محکوم کرد و خواستار توقف مجازات دسته جمعی مردم غزه شد.
وانگ روز یکشنبه در قویترین واکنش چین به درگیریها تاکنون گفت:
(اسرائیل) باید با جدیت به درخواستهای جامعه بین المللی گوش دهد… و مجازات دسته جمعی مردم غزه را متوقف کند.
مقامات غربی از پکن به دلیل عدم نام بردن از حماس در بیانیههای مربوط به مناقشه اسرائیل و غزه انتقاد کردهاند.
وانگ روز یکشنبه با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا هم گفتوگو کرد. بلینکن از چین خواست از «نفوذش» در خاورمیانه برای ایجاد آرامش استفاده کند.
چین روابط گرمی هم با ایران دارد، جایی که مقامهای حکومتی از حماس و حزب الله، گروه شبهنظامی لبنانی که میتواند جبهه دومی را علیه اسرائیل باز کند، حمایت میکنند.
شبکه تلویزیونی دولتی CCTV چین روز یکشنبه اعلام کرد، ژای جون، فرستاده ویژه پکن این هفته به خاورمیانه سفر خواهد کرد تا برای آتش بس و مذاکرات صلح تلاش کند.
نیوا یاو، یکی از اعضای غیرمقیم مرکز جهانی چین در اندیشکده شورای آتلانتیک، گفت که نشست ابتکار کمربند و جاده به پکن این امکان را میدهد که کشورهای دیگر را با موضع خود در رابطه با جنگ حماس و اسرائیل هماهنگ کند.
او گفت:
هر رئیس دولتی که در این اجلاس شرکت کند، تقریباً به نظر میرسد که با مواضع پکن در مورد این مسائل جهانی موافق است.
وابستگی استراتژیک
سران چندین کشور در مجمع دو روزهای که از سه شنبه آغاز میشود، در پکن حضور خواهند داشت. از جمله نخست وزیران مجارستان، اتیوپی و کامبوج و روسای جمهور کنیا، شیلی و اندونزی.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه روز دوشنبه وارد پکن شد و بلافاصله با همتای چینی خود گفتوگو کرد.
بر اساس گزارشی از مسکو، لاوروف از چین برای دعوت از پوتین به عنوان «مهمان عالی» اجلاس تشکر کرد.
لاوروف به وانگ یی گفت که روابط بین چین و روسیه «در حال گسترش است» و افزود که رهبران دو کشور «در صورت ملاقات در مورد آینده روابطشان به طور کامل گفتوگو خواهند کرد».
وانگ به نوبه خود گفت که چین از حمایت روسیه از طرح کمربند و جاده «قدردانی» میکند.
دیپلمات ارشد چینی همچنین در مورد مناقشه اسرائیل و حماس با همتایش گفتوگو کرد و وانگ تاکید کرد که پکن «تمام اقداماتی را که به غیرنظامیان آسیب میرساند و به هرشکلی ناقض قوانین بینالمللی است، محکوم میکند».
او افزود:
لازم است شورای امنیت سازمان ملل متحد وارد عمل شود و کشورهای بزرگ باید نقش فعالی داشته باشند.
انتظار میرود پوتین شامگاه دوشنبه وارد پکن شود.
تجارت بین چین و روسیه در سال جاری به شکل بیسابقهای افزایش یافته است. این بالاترین سطح تجارت دو کشور از زمان آغاز جنگ در اوکراین است. صادرات نفت روسیه به چین هماکنون مجرای حیاتی اقتصاد مسکو در پی اعمال تحریمهای بینالمللی است.
چین از محکوم کردن جنگ اوکراین در تلاش برای حفظ موضع خود بهعنوان کشور بی طرف خودداری کرده است، در حالی که به مسکو کمک دیپلماتیک و مالی حیاتی ارائه میدهد.
شی و پوتین که یکدیگر را بهعنوان «دوستان عزیز» توصیف کردهاند، هر کدام برای کمک به مقابله با سلطه غرب به یکدیگر متکی هستند.
پوتین در مصاحبهای با شبکه دولتی CGTN پیش از سفرش از روابط با پکن استقبال کرد و از ابتکارات «بسیار درست و مهم» شی تمجید کرد.