آکادمی سلطنتی علوم سوئد در استکهلم چهارشنبه ۱۲ مهر / ۴ اکتبر اعلام کرد که مونگی باوندی، لوئیس بروس و الکسی اکیموف برای کشف و توسعه نقاط کوانتومی جایزه نوبل شیمی امسال را دریافت کردند.
این پژوهشگران که در ایالات متحده آمریکا کار میکنند در دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ پایههای مهمی را در این زمینه از فنآوری نانو پایهگذاری کردند.
نقاط کوانتومی به نانوبلورهای نیمههادی (در حدود ۱۰-۱ نانومتر) گفته میشود که از جمله در صفحههای نمایش پیشرفته، دیودهای نشردهنده نور، لیزرها، لامپهای الایدی، سلولهای خورشیدی و همچنین در تصویربرداری از بدن موجودات زنده و جراحی تومور استفاده میشود. این نقاط بهعنوان اتمهای مصنوعی نیز شناخته میشوند، بسیار ریز هستند و خواص فیزیکی منحصر به فردی دارند.
اسامی برندگان جایزه نوبل شیمی امسال ساعاتی پیش از اعلام رسمی لو رفته بود. با این حال، سخنگوی آکادمی علوم سوئد اطمینان داد که برندگان هنوز اعلام نشدهاند.
جایزه نوبل با ۱۱ میلیون کرون سوئدی (حدود ۹۵۰ هزار یورو) یکی از مهم ترین جوایز علمی جهان محسوب میشود.
فصل اهدای جوایز نوبل امسال از روز دوشنبه ۱۰ مهر / ۲ اکتبر با اعلام برندگان نوبل پزشکی آغاز شد. کاتالین کاریکو و درو وایسمن بهخاطر کشفشان در مورد تغییرات پایه نوکلئوزیدی نوبل پزشکی را دریافت کردند. این کشف امکان ساخت واکسنهای «آرانای پیامرسان»(mRNA) مؤثر علیه کووید۱۹ را فراهم کرد.
نوبل فیزیک نیز روز گذشته، سهشنبه ۱۱ مهر / ۳ اکتبر به سه دانشمند به نامهای پیر آگوستینی، فِرِنک کراوس و آن لویییر به دلیل ارائه «روشهای تجربی برای تولید پالسهای نوری اتوثانیه برای مطالعه دینامیک الکترون در ماده» اهدا شد.
جایزه نوبل ادبیات فردا (پنجشنبه)، جایزه نوبل صلح روز جمعه و جایزه نوبل اقتصاد در روز دوشنبه هفته آینده اهدا خواهند شد.
جایزه نوبل شیمی سال گذشته به کارولین آر برتوزی، استاد دانشگاه استنفورد آمریکا؛ مورتن ملدال، استاد دانشگاه کپنهاگ دانمارک و کارل بری شارپلس، از مؤسسه تحقیقاتی اسکریپس آمریکا به پاس تلاشهایشان برای توسعه ساختار عملکردی شیمی (شیمی کلیک) و شیمی بیواورتوگونال اهدا شد. بری شارپلس در سال ۲۰۰۱ نیز برنده جایزه نوبل شیمی شده بود.