روز گذشته جمعه ۷ مهرماه، یک روز مانده به سالگرد کشتار «جمعه خونین زاهدان»، مردم این شهر و چند شهر دیگر استان سیستان و بلوچستان به‌شکل مسالمت‌آمیز دست به تظاهرات اعتراضی زدند اما این اعتراضات با تیراندازی نیروهای امنیتی و نظامی به سوی آن‌ها به خشونت کشیده شد و ده‌ها نفر زخمی و بازداشت شدند.
به‌گزارش رسانه‌هایی که خبرهای سیستان و بلوچستان را پوشش می‌دهند، در این تیراندازی‌ها دست‌کم ۲۹ نفر از جمله هشت کودک هدف گلوله‌های ساچمه‌ای و گلوله‌های گاز اشک‌آور قرار گرفتند و مجروح شدند.
شامگاه جمعه نیروهای امنیتی در خیابان‌های مختلف از جمله خیابان سعدی، منطقه بازار مشترک، شیرآباد، بعثت و چندین محله دیگر زاهدان به مردم معترض حمله کردند و دست به بازداشت‌های گسترده شهروندان بلوچ زدند.
در شهرهای راسک، سوران، خاش و تفتان نیز اعتراضات مشابهی گزارش شد.
احراز هویت گروهی از بازداشت‌شدگان
براساس گزارش‌های منتشرشده در شبکههای اجتماعی تاکنون بازداشت دست‌کم ۵۱ نفر محرز شده است. حال‌وش، هویت ۳۱ نفر از شهروندان بازداشتی بلوچ در زاهدان، خاش و میرجاوه را به این شرح اعلام کرد: زبیر نوتیزهی، سلمان نوتیزهی، شهاب نوتیزهی، رامین شه‌بخش، اسماعیل براهویی، ادریس گمشادزهی، غفور گرگیج، حارث بلوچ، علی لجه‌ای، یاسر ظفر نارویی، رحمت‌الله کبدانی، احمد میربلوچزهی، ابراهیم کبدانی، محمد عالیزهی، حنیف رخشانی، احمد نارویی، سعید نارویی، گمشادزهی (نام نامشخص)، گمشادزهی (نام نامشخص ـ با این نام خانوادگی دو نفر ثبت شده است)، حامد براهویی، یعقوب گمشادزهی، امیرحمزه علی‌زهی، عبدالمتین اربابی، مسعود حسین‌بر، یاسر ریگی، محمدامین شهنوازی، زکریا نصرویی ریگی، علی‌زهی شه‌بخش (نام نامشخص)، دانیال ملازهی، بنیامین ملازهی و عمر بلوچ.
تمامی این افراد نوجوان و جوان هستند و از ۱۴ تا ۲۸ سال سن دارند. از هویت سایر افراد بازداشت‌شده هنوز گزارشی منتشر نشده است. برخی از بازداشت‌شدگان به مکان‌های نامعلومی منتقل شده‌اند.
«اتفاق خاصی رخ نداده است»
سرکوب اعتراضات مردم بلوچ در حالی رخ داده است که مهدی شمس‌آبادی، دادستان مرکز استان سیستان و بلوچستان روز گذشته (جمعه) برگزاری تجمع در زاهدان را تکذیب کرد و مدعی شد: «از صبح امروز تردد در شهر شرایط عادی را دارد و تیراندازی رخ نداده است.»
شمس‌آبادی گفت: «برخلاف فراخوان‌هایی که از روزهای قبل برای ایجاد تجمع در استان منتشر شده بود، مردم به خوبی شرایط را مدیریت کردند، در فراخوان‌ها شرکت نکردند و اتفاق خاصی هم رخ نداده است.»
دادستان زاهدان با بیان این‌که «نمازگزاران در مسجد مکی حاضر و بعد از اقامه نماز مسجد را ترک کردند»، افزود: «تصاویر منتشرشده در فضای مجازی مبنی بر زخمی شدن عده‌ای اطراف مسجد مکی جدید نیست و هیچ اتفاقی رخ نداده است.»
خبرگزاری فارس نیز شامگاه جمعه تصویری هوایی از زاهدان را در آرامش منتشر کرد و نوشت: «طبق آخرین بررسی میدانی عبور و مرور و فعالیت کسبه به‌صورت عادی در مناطق مختلف شهر زاهدان از جمله بازار مشترک برقرار است.»
در حالی این اظهارات و خبرهای دروغ منتشر شد که «تسنیم»، خبرگزاری نزدیک به سپاه روز گذشته تیراندازی مأموران و شلیک گاز اشک‌آور را تأیید کرده و نوشته بود: «پس از اتمام نماز جمعه اهل سنت زاهدان، عده‌ای اقدام به تجمع و سنگ‌اندازی به سمت نیروهای امنیتی کردند که مأموران امنیتی نیز با تیراندازی هوایی و پرتاب گاز اشک‌آور صحنه را مدیریت کردند و این عده نیز بعد از دقایقی پراکنده شدند.»
آغاز اعتراضات در روز سالگرد «جمعه خونین زاهدان»
براساس آخرین گزارش‌های منتشرشده در شبکههای اجتماعی، بامداد امروز شنبه ۸ مهرماه جوانان بلوچ در سالگرد «جمعه خونین زاهدان» محور عبور و مرور سربازـ چابهار را با آتش زدن لاستیک خودرو مسدود کردند.
همچنین گزارش‌ها حاکی از آن است که کسبه و بازاریان شهر چابهار، زاهدان و برخی دیگر از شهرها در سالگرد «جمعه خونین زاهدان» امروز شنبه ۸ مهرماه دست به اعتصاب زدند و مغازه‌ها خود را باز نکردند.
هشتم مهرماه ۱۴۰۱، در جریان جنبش سراسری مردم ایران و به‌دنبال افشای خبر تجاوز فرمانده نیروی انتظامی شهرستان چابهار به یک دختر ۱۵ ساله به نام «ماهو بلوچ»، مأموران امنیتی در زاهدان به مردم معترض این شهر حمله کردند. در این حمله بیش از ۱۰۰ نفر کشته و ۳۰۰ نفر زخمی شدند. مقام‌های حکومتی کشته شدن فقط ۱۹ نفر را تأیید کردند. فعالان حقوق بشر این روز را «جمعه خونین زاهدان» نامیدند.