هر رویداد یا اعتراض اردوی رنج و کار به وضعیت کنونی، برآیند مجموعه‌ی درهم تنیده‌ی استثمار، تبعیض، ستم و سرکوب است که با تحمیل بی‌حقوقی و فقر استخوان‌سوز، جامعه را به مرز استیصال سوق داده است. اعتراض به شرایط موجود، در جایی که حاکمان تمام معیارهای حقوقی، اخلاقی و انسانی را زیرپاگذاشته‌اند، تلاش برای درهم شکستن سامانه سرکوب و بهره‌کشی است. گزارش زیر مروری بر مهم‌ترین رویدادها و مبارزه‌های کارگری هفته اخیر است. گزارش‌های مربوط به هفته‌های پیشین را اینجا و اینجا و اینجا و اینجا و اینجا و اینجا و اینجا و اینجا بخوانید.
در هفته منتهی به ۲۴ شهریور، صنعت نفت شاهد دستکم سه اعتصاب کارگری بود. اعتصاب کارگران پروژه‌ای مخازن سبز پالایشگاه پیشگامان سیراف ادامه یافت. کارگران پیمانکاری جهان پارس شاغل در سایت یک پتروشیمی بوشهر و کارگران پالایشگاه آدیش جنوبی در کنگان اعتصاب کردند. کارگران شرکت ملی حفاری به تصمیم وزارت اقتصاد مبنی بر واگذاری شرکت به بخش خصوصی اعتراض کردند.
کارگران قراردادی مجتمع فولاد گیلان با خواست افزایش دستمزد، قرارداد دائم کار و امنیت شغلی اعتصاب کردند. مجتمع فولاد گیلان حدود ۱۳۰۰ کارگر را به صورت قراردادی به کار گرفته است.
کارگران قراردادی راه آهن خواستار بیمه درمانی کارآمد شدند.
کارگران کارخانه قند ممسنی به ادامه بلاتکلیفی شغلی اعتراض کرده و خواستار بازگشایی کارخانه شدند. رانندگان استیجاری شرکت توزیع برق گیلان خواستار رفع تبعیض در پرداخت مزد و مزایا، افزایش دستمزد و امنیت شغلی شدند. پرستاران شرکتی مشهد خواستار حذف شرکت‌های پیمانکاری و قرارداد مستقیم با وزارت بهداشت و درمان شدند.
در مشهد پاکبانان دست از کار کشیدند و در خیابان تجمع کردند. کارگران شهرداری رودبار به عدم پرداخت مطالباتشان از سوی پیمانکار اعتراض کردند. کارگران اخراجی شهرداری جیرفت مقابل دادستانی و فرمانداری کرمان تجمع کردند. کارگران شهرداری سی سخت به فشار کاری بالا، کمی دستمزد، تبعیض و تعویق در پرداخت مطالبات اعتراض کردند. و کارگران شهرداری رودبار خواستار پایان دادن به بلاتکلیفی و قرارداد دائم با شهرداری شدند.
گروهی از کارکنان سابق روزنامه ایران، ارگان رسمی دولت، از عدم تمدید قرارداد خود و اخراج دسته جمعی خود از روزنامه ایران خبر دادند گزارش خبرگزاری ایلنا درباره کارکنان اخراجی ایرنا حاکی است حتی روزنامه نگارانی که سال‌ها در بیان مواضع رسمی دولت قلم زده‌اند، با مسائلی مانند کمی حقوق، نپرداختن حق سنوات و سایر مطالبات مواجه بوده‌اند. برخی از اخراج شدگان روزنامه ایران بیش از ۲۰ سال سابقه کار دارند. برخی افزوده‌اند توان پرداخت هزینه‌های درمانی خود را نیز ندارند.
کارکنان دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر اعلام کردند در اثر بی توجهی مسئولان استان به مطالباتشان، برای تجمع به تهران سفر خواهند کرد. چند روز پس از آن که کارکنان دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر تهدید کردند برای پاسخگو کردن مسئولان به رسیدگی به مطالباتشان به تهران سفر کرده و مقابل مجلس تجمع خواهند کرد، دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر بخشی از مطالبات آنها را پرداخت کرد.
یک نماینده خانه کارگر، تشکل کارگری فرمایشی وابسته به وزارت کار، چنبه هایی از بی حقوقی کارگران در استان قزوین را برملا کرد. دبیر اجرایی خانه کارگر استان قزوین گفت بسیاری از کارفرمرمایان واحدهای صنعتی استان نهار و سرویس ایاب و ذهاب کارگران را قطع کرده‌اند و کارگران که که توان پرداخت این هزینه‌ها را ندارند از کار در کارخانه منصرف شده و به مشاغل خدماتی روی آورده‌اند. به گفته‌ی او کارفرمایان حضور تشکل‌های کارگری وابسته به وزارت کار در کارخانه‌ها را نیر برنمی تابند و در استان قزوین، با بیش از سه هزار واحد صنعتی، تنها ۳۰ شورای اسلامی، ۳۰ انجمن و ۳۰ تا ۶۰ نماینده فعالیت دارند و در بخش اعظم واحدهای صنعتی هیچگونه تشکل کارگری وجود ندارد.
در هفته‌ی منتهی به ۲۴ شهریور، تجمعات هفتگی بازنشستگان تامین اجتماعی، بازنشستگان صنعت فولاد، بازنشستگان شرکت مخابرات و بازنشستگان کشوری ادامه یافت. رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی مازندران در این هفته اعلام کرد، ۷۰ درصد بازنشستگان تامین اجتماعی تنها ماهی ۷ میلیون تومان مستمری می‌گیرند و صورت خود را با سیلی سرخ نگاه داشته‌اند. او از مسئولان خواست پاسخ دهند که یک بازنشسته تامین اجتماعی با خانواده چهارنفره، چگونه باید معیشت خود را تامین کند؟
رانندگان استیجاریِ شرکتِ توزیع برق گیلان از شرایط جدید پیمانکار برای عقد قرارداد خبر دادند. به گفته‌ی کارگران، در قراردادهای جدید بخشی از ملحقات دستمزد حذف شده، به پیمانکار اجازه داده شده طی ۴۸ ساعت قرارداد را به صورت یکطرفه فسخ کند بدون آن که راننده حق اعتراض داشته باشد. تعداد رانندگان استیجاری شرکت توزیع برق گیلان ۱۸۰ تن اعلام شده است. دستمزد آنها به اضافه کاری حدود ۱۱ میلیون تومان است.
دوشنبه ۲۰ شهریور، بازنشستگان صدا و سیما نیز به تعویق مطالبات و مشکلات معیشتی اعتراض کردند. گروهی از بازنشستگان صدا و سیمای حکومت اسلامی با خواست‌های مطالباتی در محوطه صدا و سیما در تهران تجمع کردند.
مطالبات انباشت شده کارگران پیمانی شهرداری‌ها
تقریبا در تمام شهرداری‌ها، تمامی یا بخش اعظم کارگران به واسطه پیمانکاران با مزد پائین کار می‌کنند. کارگران پیمانی شهرداری‌ها از حداقل امانات بهداشتی و امنیت کار بی بهره‌اند و برغم سال‌ها کار امنیت شغلی ندارند. از آن جا که کارگران پیمانی شهرداری‌ها قادر نشده‌اند خود را به شکل مستقل متشکل کنند و در ارتباط با شهرداری سایر شهرها مبارزه مشترکی را پیش ببرند، استثمار بیرحمانه آنها ادامه یافته است. چند مورد اعتراض کارگران شهرداری در هفته ی منتهی به ۲۴ شهریور.
کارگران پیمانی شهرداری در هفته منتهی به ۲۴ شهریور در رودبار، مشهد، جیرفت و رودبار با استفاده از اشکال گوناگون اعتراضی از جمله اعتصاب و تجمع، خواستار رسیدگی به مطالبات خود شدند. ۷۰ کارگر پیمانی شهرداری رودبار خواستار دریافت چهار ماه حقوق معوقه مربوط به سال ۱۴۰۰، حق سنوات و اضافه کاری پرداخت نشده خود شدند. کارگران گفتند در ازای ۸ تا ۱۲ ساعت کار روزانه، ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان حقوق می‌گیرند و توان پرداخت هزینه‌های تحصیل فرزندانشان را ندارند.
بیش از ۱۴۰ کارگر اخراجی شهرداری جیرفت ۲۱ شهریور در اعتراض به پایمال شدن حقوق‌شان و شرایط ظالمانه پیمانکار برای بازگشت به کار مقابل دادستانی و فرمانداری کرمان تجمع کرده و خواستار رسیدگی شدند. پیمانکار پس از چهارماه تحمیل بیکاری به کارگران، حدود ۷۰ تن از آنها را برای بازگشت به کار فراخوانده است. شرط بازگشت به کار کارگران چشم پوشی از سوابق شغلی، بیمه، و تعهد به عدم درخواست جابجایی تعیین شده است. کارگران اخراجی سال ۱۴۰۰ با حقوق ماهانه سه میلیون و ۸۰۰ هزار تومان از سوی پیمانکار در شهرداری به کار گرفته شدند. پیمانکار که وعده استخدام کارگران را داده بود، اوال خرداد سال جاری آنها را به طور دسته جمعی اخراج کرد. کارگران پس از برگزاری چند تجمع اعتراضی، همراه با خانواده‌های خود مقابل شهرداری تجمع کردند.
کارگران شهرداری سی سخت واقع در استان کهگیلویه و بویر احمد به فشار کار، تعویق مطالبات و تبعیض در پرداخت دستمزد اعتراض کردند. کارگران گفتند شهرداری با خودداری از استخدام کارگران بیشتر، حجم زیادی از کار را به کارگران موجود تحمیل می‌کند. اعتراض دیگر کارگران به مطالبات معوقه است که در ازای هر کارگر به ۸۰ تا ۹۰ میلیون تومان می‌رسد.
کارگران شرکتی شهرداری رودبار نیز به دستمزد پائین و عدم امنیت شغلی اعتراض کردند. آنها خواستار حذف پیمانکار و عقد قرارداد مستقیم با شهرداری هستند.
جنبش مطالباتی بازنشستگان
در حالی که نهادهای امنیتی در آستانه سالگرد آغاز جنبش زن، زندگی، آزادی فشار بر فعالان جنبش‌های مطالباتی را افزایش دادند تا مانع ادامه اعتراضات خیابانی شوند، بازنشستگان روزهای یکشنبه، دوشنبه، سه شنبه و چهارشنبه در مراکز استان‌ها به خیابان آمدند و مطالبات خود را فریاد زدند.
کاهش مستمر سطح معیشت، عدم برخورداری از بیمه درمانی کامل، عدم تحقق وعده‌ها و اجرا نشدن مصوبات در ارتباط با بازنشستگان سبب شده نه تنها اعتراضات هفتگی بازنشستگان ادامه بیابد بلکه تعداد شرکت کنندگان در تجمعات هفتگی افزایش یابد.
یکشنبه ۱۹ شهریور ماه، بازنشستگان فولاد مقابل ساختمان صندوق بازنشستگی فولاد در اصفهان تجمع کردند. در همانروز بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی، در رشت، کرمانشاه، شوشتر و دزفول تجمع کردند. آنها بار دیگر با سردادن شعار «کشوری، لشکری، تامین اجتماعی اتحاد اتحاد» خواستار وحدت مبارزاتی بازنشستگان صندوق‌های مختلف بازنشستگی شدند.
دوشنبه ۲۰ شهریور، بازنشستگان مخابرات در مراکز استان‌ها به خیابان آمدند و با تجمع مقابل مراکز استانی شرکت مخابرات خواستار پاسخگویی به مطالبات خود شدند.
تجمع‌های این هفته بازنشستگان مخابرات در اصفهان، مشهد، اهواز، شهر کرد، زنجان، زاهدان، شیراز، سنندج، کرمان، رشت، خرم آباد، بندرعباس، همدان و تهران تجمع کردند. آنها از جمله شعار دادند: «تا حق خود نگیریم، هر دوشنبه همینه».
سه شنبه اعتراضی بازنشستگان کشوری ۲۱ شهریور در دستکم مراکز ۱۰ استان از جمله تهران برگزار شد. بازنشستگان کشوری در تجمع تهران خواستار آزادی معلمان زندانی شدند.
تداوم حوادث مرگبار کار، جزئیات حادثه منجر به مرگ شش معدنکار در طزره
دو هفته پس از حادثه منجر به مرگ شش کارگر در معدن طزره (۱۲بعد از ظهر یکشنبه شهریور)، در حالی که که وزیر کار، وزیر کشور، قالیباف رئیس مجلس و سایر مسئولان دولتی با اظهارنظرات کلیشه‌ای و البته پرتناقض تلاش کردند فاجعه مرگ شش معدنکار در معدن طزره را رفع و رجوع کنند، جزئیات بیشتری از درباره کارگران قربانی و علت مرگ آنها منتشر شد. رئییس دادگستری سمنان علت حادثه را انفجار ناشی از تجمع گاز متان اعلام کرد و از تشکیل پرونده قضایی و ارجاع آن به هیات کارشناسی حوادث ناشی از کار خبر داد. هدف بررسی این مساله است که آیا به بازماندگان حادثه غرامتی تعلق می‌گیرد یا نه.
فشرده اطلاعاتی که در رسانه‌های درون ایران درباره فاجعه منجر به مرگ شش کارگر معدن طزره منتشر شده است:
در روز حادثه، «بهروز، راننده لوکوموتیو بود و ابوالفضل کمک‌راننده. قربانعلی، حسین و محمد نیروی استخراج و حمید کارگر بونکر مخزن جمع‌آوری زغال» در شیفت آخر معدن کار می‌کردند. پس از پایان شیفت، از آنها خبری نشد تا این که ساعت ۱۹: ۳۰ صدای انفجاری در معدن شنیده شد. اجساد کارگران صبح روز بعد، ۹ ساعت پس از وقوع حادثه از معدن بیرون کشیده شد.
خانواده تعدادی از کارگران به دادستانی شکایت کرده‌اند. کارگران در بخش دولتی معدن کار می‌کردند و تونلی که حادثه در آن رخ داده، ۵۱ درصد در تملک دولت است و ۴۹ درصد آن در اختیار بخش خصوصی است.
این سومین انفجار در مجموعه معدن طزره در چهار سال اخیر است. در انفجارهای قبلی هم سه کارگر جان خود را از دست داده‌اند. کار در معدن طزره در ۱۵ سال گذشته، جان ۲۰ کارگر را گرفته است.
حقوق معدنچیان ۸ تا ۹ میلیون تومان در ماه و با اضافه کاری ۱۱ میلیون تومان است. از ۱۵۰۰ کارگر، ۳۰۰ تن استخدام و ۱۲۰۰ تن پیمانی هستند و با آن که هریک ۱۵ یا ۱۶ سال سابقه کار دارند، با قرارداد موقت کار می‌کنند.
یک معدنچی طزره که کارگران قربانی را از نزدیک می‌شناخته، گفته است سه تن از قربانیان در آستانه بازنشستگی بودند و حتی برخی حکم بازنشستگی‌شان هم آمده بود. به گفته‌ی این معدنچی، «به‌طور میانگین سالانه یک تا دو نفر به‌دلیل گازگرفتگی فوت می‌کنند و غیر از آن موارد مسمومیت ناشی از گازگرفتگی هم بالاست و هرهفته سه تا چهار مورد گزارش می‌شود. کارگران با وجود این اتفاقات، چاره‌ای جز این ندارند که سریع درمان شوند و به محل کارشان بازگردند، آنها به حقوق‌شان نیاز دارند.»
غلام افروز برادر یکی از کارگران قربانی گفته است: «پزشکی قانونی علت مرگ را خفگی اعلام کرده و حالا باید منتظر نتیجه بررسی‌ها ماند. در این میان «کمیته حقیقت‌یابی هم تشکیل شده تا موضوع را بررسی کند.» او می‌گوید بهروز، برادرش یک دختر ۱۶ساله و یک پسر ۷ساله دارد و با بیش‌از ۲۰سال سابقه کار به‌عنوان کارگر زغال‌سنگ، جوان‌ترین قربانی حادثه است.
شش کارگر قربانی در شهرک گلستان دامغان که محل زندگی بسیاری از کارگران معدن است سکونت داشتند. همه متاهل بودند و به جز قربانعلی کمال، پدر یک یا چند فرزند بودند. هر شش کارگر در بخش دولتی معدن شاغل بودند. همگی در آستانه بازنشستگی بودند.
اسامی و مشخصات قربانیان
قربانعلی کمال: ۴۳ ساله با ۱۹ سال سابقه کار، کارگر استخراج
بهروز افروز: ۴۱ ساله با ۲۰ سال سابقه کار، راننده لوکوموتیو، پدر یک دختر ۱۶ ساله و یک پسر ۷ ساله
حمید ایزدی: ۴۸ ساله، کارگر بونکر، پدر دو فرند
حسین غزاییان: ۵۱ ساله با ۲۵ سال سابقه کار، کارگر استخراج، پدر سه فرزند، ۲۵، ۲۲ و ۱۰ ساله
ابوالفضل غنایی: ۵۱ ساله با ۲۵ سال سابقه کارُ کمک راننده لوکوموتیو، پدر دو فرزند
محمد نعیمی صفت: ۴۸ ساله با ۲۲ سال سابقه کار در معدن، کارگر استخراج، پدر دو دختر ۱۸ و ۱۵ ساله
در همین حال، این هفته حوادث کار در بخش‌های مختلف اقتصاد از صنعت نفت گرفته تا کشاورزی، بخش ساخت و ساز، و تولید مواد غذایی جان تعدادی کارگر را گرفت. ده‌ها کارگر نیز مصدوم شدند. سهم کارگران افغانستانی در حوادث کشنده کار بارز بود. کولبران و سوختبران هم که برای لقمه‌ای نان جان خود را در مشت گرفته و در مناطق مرزی تردد می‌کنند در اثر شلیک مستقیم ماموران و یا تصادف دچار حادثه شدند.
در این هفته، ۱۴ معدنچی شاغل در معدن یزدانشهر زرند در اثر تصادف سرویس حمل و نقل کارگران با یک خورو مصدوم شدند.
در حادثه تصادف دو تریلی در جاده لار به بندرعباس یک کارگر کشته و سه تن مصدوم شدند. آتش سوزی در یک کارگاه شالیکوبی در پیربازار شهر رشت جان یک کارگر جوان ۲۴ ساله را گرفت. شش کارگر ۲۰ تا ۵۶ ساله هم با سوختگی شدید در بیمارستان بستری شدند. در یک تصادف جاده‌ای دیگر، ۲۶ کارگر تربت حیدریه، ۲۶ کارگر مصدوم شدند که خال دو تن از آنان وخیم اعلام شده است. در یک حادثه جاده‌ای دیگر در دماوند فیروزکوه، در نتیجه واژگونی مینی بوس حامل کارگران، ۱۴ کارگر افغانستانی مصدوم شدند و یک کارگر افغانستانی جان باخت. مصدوم و در بیمارستان بستری شدند.
سه کارگر ساختمانی افغانستانی حین حفر چاه در بلوار شکوفه در تهران در اثر گازگرفتگی جان باختند. آنها ۲۵ تا ۳۰ ساله بودند. چهار کارگر ساختمانی در کرمانشاه در اثر پاره شدن کابل و سقوط ناگهانی آسانسور دچار حادثه شدند. یکی از کارگران جان باخت و سه تن دیگر به شدت مصدوم شدند.
سه کارگر شامل دو کارگر افغانستانی حین کار در عمق ۱۰ متری چاه در بلوار ابوذر شیراز دچار گازگرفتگی شده و جان خود را از دست دادند. دو کارگر افغانستانی ۲۵ و ۳۰ ساله بودند.
یک کارگر ساختمانی به نام محمد رحیمی حین کار در بانه پس از سقوط از بلندی به شدت مصدوم شد و پس از یک شبانه روز جان باخت. یک کارگر ۲۵ ساله ساختمانی نیز در شهرک فرهنگیان بوکان براثر ریزش دیواره بتونی زیر آوار ماند و در دم جان داد. یک کارگر مقنی افغانستانی حین کار در چاه یک انبار نگهداری لوازم پلاستیکی در خاوران تهران در عمق ۳۵ متری چاه در اثر گازگرفتگی مصدوم و به بیمارستان اعزام شد.
یک کارگر ۴۱ ساله کشاورزی حین گردوچینی در حاشیه مشهد از درخت سقوط کرد و جان باخت. یک دامدار نیز در منطقه قلعه گنج در استان کرمان بر اثر حمله خرس مصدوم و به بیمارستان منتقل شد.
سه کارگر شاغل در پالایشگاه دوم مجتمع گاز پارس جنوبی حین تعمیرات اساسی پالایشگاه دچار حادثه کار شدند. یکی از کارگران به نام فرزاد نیک روش جان خود را از دست داد و دو کارگر مصدوم و در بیمارستان بستری شدند. کارگران بامداد ۱۹ شهریور در اثر نشت گاز نیتروژن در قسمت رآکتور پالایشگاه دوم فاز ۲ و ۳ مجتمع گاز پارس جنوبی عسلویه مصدوم شدند. دردناگ این که، ابتدا فرزاد نیک روش که برای انجام اورهال به درون محفظه رفته بود دچار گازگرفتگی شده و فوت کرد. دو کارگر مصدوم نیز همکاران او هستند که برای نجات او وارد محفظه شده بودند.
حادثه کار دیگری در صنعت نفت نیز به مرگ یک کارگر پروژه‌ای جوشکار انجامید. به نوشته‌ی ایلنا، حسن برونی کارگر پروژه‌ای جوشکار شاغل در پتروشیمی بوشهر ۱۹ شهریور، حین کار از ارتفاع مخزن سقوط کرد و جان خود را از دست داد.
آتش‌سوزی که این هفته در کارخانه صنایع غذایی «طراوت» واقع در شهرک صنعتی یزد رخ داد، گرچه بنا بر خبرها تلفات جانی دربر نداشت اما چنان گسترده بود که پنج ساعت طول کشید تا ۱۴ ماشین آتش نشانی که برای اطفای حریق به محل اعزام شده بودند، آتش را خاموش کنند. کارگران کارخانه عجالتا تا راه اندازی مجدد کارخانه بلاتکلیف‌اند.
در هفته‌ی منتهی به ۲۵ شهریور نیز تعدادی کولبر و سوخت بر در اثر شلیک ماموران، سقوط از کوه و یا تصادف جاده‌ای مصدوم شدند.
از جمله، یک کولبر ۲۴ ساله به نام احمد‌عثمان محمدیان در مرز هورامان هدف شلیک نیروهای هنگ‌مرزی قرار گرفت و مصدوم شد.
یک کولبر ۴۱ ساله به نام اسماعیل اهل روستای قالوی از توابع بوکان در اثر شلیک ماموران هنگ‌مرزی در مرز هنگه‌ژال بانه مصدوم شد.
یک سوختبر بلوچ در اثر واژگونی خودرو در مسیر زاهدان به خاش، و دو سوختبر در اثر واژگونی خودرو در مسیر نهبندان به بیرجند مصدوم شدند.