جمعه ۳ شهریور در سه شهر سیستان و بلوچستان همزمان تظاهرات اعتراضی برگزار شد.
در چهلوهفتمین جمعه اعتراضی در زاهدان شماری از مردم این شهر پس از نماز جمعه به خیابانها آمده و خواستار آزادی زندانیان سیاسی و بهویژه آزادی فتحی محمد نقشبندی، امام جمعه اهل سنت راسک شدند.
دادگستری استان سیستان و بلوچستان شامگاه یکشنبه ۲۹ مرداد از بازداشت فتحی محمد نقشبندی، خبر داد. نقشبندی که در مسیر چابهار بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شده بود، متهم به «تشویش اذهان عمومی از طریق سخنرانیهای کذب، تهمت و افترا به نظام جمهوری اسلامی ایران و اقدام علیه امنیت ملی و تصرف غیر قانونی اراضی ملی» شده است.
شبکههای اجتماعی که خبرهای سیستان و بلوچستان را پوشش میدهند اعلام کردند که بازداشت امام جمعه راسک همراه با «تحقیر و توهین» و در برابر چشم همراهانش انجام شد.
آذرماه سال گذشته نیز حافظ عبدالغفار نقشبندی، پسر فتحی محمد نقشبندی ناپدید شد. او نخستین روحانی اهل سنت بود که ماجرای تجاوز فرمانده وقت نیروی انتظامی چابهار به یک دختر ۱۵ ساله بلوچ را تأیید کرد و خواهان محاکمه و مجازات این مقام انتظامی شد.
مردم بلوچ در زاهدان روز جمعه شعارهای «زندانی سیاسی آزاد باید گردد» و «نقشبندی با غیرت، حرف تو حرف ملت» و همچنین شعارهایی علیه حکومت و علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی سر داده و اعتراض خود را به وضعیت موجود نشان دادند. «مرگ بر دیکتاور» و «برادر عزیزم خونت رو پس میگیرم» از دیگر شعارهای معترضان بلوچ در زاهدان بود.
روز جمعه در شبکههای اجتماعی گزارش شد که در اعتراضات زاهدان «یک عامل نفوذی وابسته به دستگاههای امنیتی» که در پوشش معترض اقدام به فیلمبرداری از معترضان کرده بود توسط مردم و انتظامات شناسایی و دستگیر شد.
همزمان با زاهدان تظاهرات اعتراضی در شهرهای راسک و خاش نیز برگزار شد و مردم معترض خواهان آزادی فتحی محمد نقشبندی شدند.
بنا به گزارشهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی، روز گذشته پنجشنبه ۲ شهریور فعالان سیاسی و حقوق بشری بلوچ فراخوانهایی برای برگزاری تجمع اعتراضی بهدلیل بازداشت امام جمعه راسک منتشر کرده بودند. به همین دلیل روز جمعه شهر راسک شاهد ورود دهها نیرو و خودروی نظامی از ایرانشهر بود و فضای شهر نیز بهشدت امنیتی گزارش شد. با این وجود مردم دست از اعتراض برنداشتند.
این اعتراضات در حالی صورت گرفت که روز جمعه بار دیگر اختلال شدید در اینترنت زاهدان و برخی شهرهای سیستان و بلوچستان گزارش شد. این اختلال بهگونهای بود که کانال تلگرامی رسانک نوشت شهروندان در برقراری تماسهای عادی و ضروری نیز دچار مشکل شدند و سخنرانی عبدالحمید اسماعیلزهی (مولوی عبدالحمید) امام جمعه اهل سنت زاهدان که از صفحه اینستاگرام او بهشکل زنده در حال پخش بود، ناگهان قطع شد.
قطع اینترنت روشی است که جمهوری اسلامی تقریباً هر جمعه برای مقابله با بازتاب اعتراضات مردم بلوچ بهکار میبرد.
روز جمعه همچنین معترضان بلوچ در شهر سرباز مسیر این شهر به ایرانشهر را در اعتراض به بازداشت فتحی محمد نقشبندی مسدود کردند و شعارهای اعتراضی سر دادند. آنها با آتش زدن لاستیک در منطقه سرکور این محور را بستند.
امام جمعه زاهدان: دستگیری جواب نخواهد داد
عبدالحمید اسماعیلزهی (مولوی عبدالحمید) امام جمعه اهل سنت زاهدان در نماز جمعه این هفته از بازداشت روحانیان اهل سنت انتقاد کرد و با بیان اینکه همه زندانیان باید آزاد شوند، خطاب به مسئولان حکومتی گفت: «دستگیری جواب نخواهد داد».
مولوی عبدالحمید گفت:
«وقتی دردی در بدن مریض هست و مینالد، تهدید کردن او به سکوت عاقلانه نیست چون هر چه بزنید و بگیرید، وقتی درد هست، ناله و فریاد خاموش نمیشود.»
او خطاب به مسئولان جمهوری اسلامی گفت: «ما دست روی نبض شما میگذاریم و حرف میزنیم. حرف خیلی زیاد است اما حرف تندی نمیگوییم که نبض شما تیز نشود و تحملش کنید. ما خیلی چیزها را پنهان میکنیم و در این مدت تمامی حرف حق را بیان نکردهایم. حرفها را ملایمشده بیان میکنیم.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان در ارتباط با دستگیری اعضای خانواده کشتهشدگان «خیزشهای اخیر» گفت به جای دستگیری باید به آنها محبت شود. او گفت «دستگیریهای اخیر انسان را رنج میدهد؛ بهویژه بازداشت کسانی که در خیزش اخیر تلفات دادند و عزیزان و فرزندانشان کشته شدند.»
همزمان با نزدیک شدن به نخستین سالگرد کشته شدن ژینا (مهسا) امینی به دست گشت ارشاد جمهوری اسلامی و آغاز اعتراضهای سراسری، نیروهای امنیتی و دستگاه قضایی جمهوری اسلامی فشارها بر خانوادههای دادخواه کشتهشدگان را افزایش داده است.
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران بهتازگی در گزارشی از موج بازداشت، احضار و بازجویی اعضای خانوادههای دادخواه کشتهشدگان جنبش سراسری ۱۴۰۱ خبر داد و اعلام کرد که در یک هفته اخیر نیروهای امنیتی دستکم ۹ تن از اعضای خانوادههای کشتهشدگان اعتراضات سال گذشته را بازداشت یا احضار کرده و مورد بازجویی قرار دادهاند.
مولوی عبدالحمید در بخش دیگری از سخنان خود بار دیگر به رویداد «جمعه خونین زاهدان» اشاره کرد و گفت در این روز مردم بیگناه کشته شدند و تاکنون یک نفر از «قاتلان» به زندان نیفتاده است اما مردم از خود صبر نشان دادهاند. او تأکید کرد که مردم حقشان را نبخشیدهاند و امیدوارند به حق خود برسند.
در «جمعه خونین زاهدان» دستکم ۱۰۰ نفر به ضرب گلوله مأموران حکومتی کشته شدند. یک هیئت ویژه از طرف علی خامنهای برای بررسی موضوع به زاهدان سفر کرد. پس از دیدار این هیئت با برخی از شخصیتهای مذهبی، عبدالحمید اسماعیلزهی گفت که زبان آنها زبان تهدید بوده است نه دلجویی.
اعتراضات روز جمعه ۳ شهریور در شهرهای سیستان و بلوچستان پس از چندین هفته سکوت در روزهای محرم، گستردهترین اعتراضات مردم بلوچ در یک ماه اخیر بود.