هاکان فیدان در نخستین سفر خود به عراق پس از انتصابش به سمت وزیر امور خارجه ترکیه در ماه ژوئن، با مقامات رسمی آن کشور از جمله عبداللطیف رشید رئیس جمهوری، محمد السودانی نخستوزیر و فواد حسین وزیر خارجه عراق دیدار کرد. با اینهمه، دیگر دیدارهای فیدان شاید از اهمیت بیشتری برخوردار بودند، از جمله دیدار او برای نخستین بار با بازوهای شبهنظامی ایران در عراق.
وزیر خارجه ترکیه در جریان سفر سهروزه خود به عراق که پنجشنبه ۲۴ اوت / دوم شهریور به پایان رسید، با فالح الفیاض، رئیس سازمان شبهنظامی و سیاسی حشد الشعبی، نوری المالکی، نخستوزیر سابق عراق، هادی العامری، رئیس «ائتلاف فتح» (ائتلاف سیاسی مورد حمایت جمهوری اسلامی) و قیس الخزعلی، رهبر گروه شبهنظامی بنیادگرای شیعی به نام «عصائب الاهل الحق»، دیدار و گفتوگو کرد.
بیلگه دومان، هماهنگکننده برنامه مطالعات عراق در اندیشکده اورسام در آنکارا در گفتوگو با «میدلایست آی» با اشاره به اینکه «در ۱۸ سال گذشته، مقامات ترکیه سفری چنین جامع و فشرده به عراق نداشتهاند»، گفت: «مقامات و فعالان سیاسی عراقی فیدان را به دلیل پیشینهاش به عنوان مقام ارشد امنیتی بسیار جدی میگیرند. او همه فعالان سیاسی عراق را میشناسد.»
مبارزه با پکک
فیدان در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای عراقیاش، فواد حسین رسماً از بغداد خواست تا حزب کارگران کردستان (پکک) را یک سازمان تروریستی اعلام کند.
پکک یک گروه سیاسی-نظامی کُرد است که از دهه ۱۹۸۰ با دولت ترکیه در جنگ بوده است. ترکیه، ایالات متحده و اتحادیه اروپا پکک را یک سازمان تروریستی میدانند. این گروه دههها در شمال عراق نیز فعالیت میکرد و اخیراً حضور پررنگتری در شنگال (سنجار) و سلیمانیه در اقلیم کردستان عراق داشته است.
سال گذشته ترکیه به بهانه افزایش فعالیتهای پکک در سلیمانیه مرزهای هواییاش را به روی پروازهای با مبدأ یا مقصد سلیمانیه بست. مقامات عراقی نیز سالهاست از این شکایت دارند که حملات هوایی ترکیه علیه اعضای پکک ناقض حاکمیت عراق است.
فواد حسین در این کنفرانس مطبوعاتی به استراتژی بغداد در رابطه با پکک هیچ اشارهای نکرد و تنها بر لزوم احترام به حاکمیت عراق تأکید کرد.
با اینهمه، عراق در ماههای اخیر اقداماتش علیه پکک را افزایش داده است. از جمله این اقدامات محاصرهکردن اردوگاه این سازمان در منطقه مخمور در خارج از شهر اربیل، استخدام مرزبانان بیشتر در نقاط مرزی با ایران و ترکیه و کنترل شدیدتر بر گروههای وابسته به پکک در شهر شنگال (سنجار) بودهاند.
امنیت آب
فیدان چهارشنبه ۲۳ اوت / یکم شهریور با اشاره به اینکه طی سفرش مسئله آب «به طور جامع» مورد بحث و بررسی قرار گرفته اعلام کرد که دو کشور بر سر تشکیل یک کمیته دائمی مشترک برای حل مسائل آب به توافق رسیدهاند.
بغداد آنکارا را متهم میکند که با ساخت سد بر رودهای دجله و فرات جریان آب به داخل عراق را محدود کرده است. آنکارا نیز عراق را به سوءمدیریت آب متهم میکند.
سطح آب در این رودها در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته است. وزیر منابع آب عراق هشدار داده که برای جلوگیری از خشکشدن این دو رود تا سال ۲۰۴۰ اقدامات فوری لازم است.
با اینهمه، بیلگه دومان معتقد است نفوذ جمهوری اسلامی در عراق میتواند در همکاریهای بغداد و آنکارا در مبارزه با پکک و حل بحران آب خلل ایجاد کند. برای نمونه، در ابتدای این هفته ایران جریان رود زاب کوچک (الزاب الاسفل) به عراق را متوقف کرد که نگرانی شدید مقامات عراقی را به دنبال داشت.