فوکوشیما: آغاز رهاسازی آب‌های آلوده اما تصفیه شده

ژاپن از روز پنجشنبه ۲ شهریور برابر با ۲۴ اوت ۲۰۲۳، آب‌های باقیمانده از فاجعه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما را پس از تصفیه، در آب‌های اقیانوس آرام رها می‌کند.

به‌رغم همراهی سازمان جهانی انرژی اتمی با این اقدام ژاپن، فعالان محیط‌ زیست و همچنین برخی حکومت‌ها مانند چین، با آن مخالفت کردند. با شروع رهاسازی نزدیک به یک میلیون تن آب آلوده به مواد رادیواکتیو، چین واردات و مصرف محصولات دریایی از ژاپن را ممنوع کرد.

این اقدام چین با احتمال کاهش مصرف محصول‌های دریایی در داخل ژاپن، نگرانی برای صنعت ماهیگیری این کشور را به‌همراه داشته است. چین، ژاپن را متهم می‌کند که از اقیانوس به‌عنوان «فاضلاب خصوصی» خود استفاده می‌کند و تصمیم سازمان جهانی انرژی اتمی را «یک‌سویه» خوانده است.

فاجعه هسته‌ای فوکوشیما و انباشت آب‌های آلوده

در ۱۱ مارس ۲۰۱۱ میلادی، در پی زلزله‌ای ۹ ریشتری در سواحل شمال شرقی هانشو (جزیره اصلی ژاپن)، سونامی سواحل این کشور را درنوردید. در شمال شرقی ژاپن و در سواحل اقیانوس آرام، این سونامی ضربه‌ای مهلک به نیروگاه اتمی دیاچی در فوکوشیما وارد کرد.

در زمان رسیدن سونامی به این نیروگاه، از چهار راکتور این نیروگاه راکتورهای یک، دو و سه دچار حرارت مضاعف شدند و سپس ذوب گشتند. دولت ژاپن در آن زمان پرواز در محدوده ۳۰ کیلومتری این نیروگاه را ممنوع کرد و مردم را از محدوده ۲۰ کیلومتری آن (معادل ۶۰۰ کیلومتر مربع) تخلیه کرد.

مجموعه‌ای از انفجارها تا چند روز پس از فاجعه فوکوشیما امتداد یافت و منطقه ممنوعه بر زمین و آسمان فوکوشیما نیز گسترش یافت. برای خاموشی این راکتورها آب اقیانوس مصرف شد. در آن زمان آب‌های اطراف فوکوشیما را آلوده به مواد رادیواکتیو یافتند. در حالی که داوطلبان جان‌شان را فدای خاموشی این راکتورها می‌کردند، تا سال‌ها بعد نگرانی نسبت به نشت مواد رادیواکتیو به اقیانوس آرام ادامه داشت.

اقیانوس آرام بزرگ‌ترین اقیانوس زمین با مجموعه‌ای از جریان‌های آبی است که می‌تواند آب آلوده به رادیواکتیو را از کانادا تا استرالیا تا مالزی تا شیلی به گستره‌ای از کشورهای جهان برساند. در سال‌های پس از این فاجعه آلودگی رادیواکتیو در عمده آبزیان محلی اما نه تمامی آن‌ها کاهش یافت.

آنچه از آب‌های مصرف شده برای کاهش حرارت راکتورهای فوکوشیما باقی مانده اما در گذر فاجعه هسته‌ای به اقیانوس نریخته بود در حدود یک هزار تانکر ذخیره شدند. بااین‌حال دولت ژاپن نیازمند تخلیه زمین‌های انبار این تانکرهاست تا بتواند زیرساخت‌هایی را بسازد تا نیروگاه‌ فوکوشیما را به سازه‌ای کم‌خطر تبدیل کند.

تصویه آب‌های آلوده پیش از رهاسازی به اقیانوس آرام

ژاپن برای تصویه در حدود یک میلیون تن آب آلوده به مواد رادیواکتیو، از سیستم پیشرفته پردازش مایع (Advanced Liquid Processing System or ALPS) استفاده می‌کند و به جز کربن۱۴ و تریتیوم که به‌سختی می‌توان آن‌ها را از آب جدا ساخت، بقیه مواد رادیواکتیو به استانداردهای مرسوم جهانی کاهش پیدا می‌کنند.

در جهان نیروگاه‌های هسته‌ای برای خنک شدن راکتورها و عدم انفجار آن‌ها از آب استفاده می‌کنند. برای همین این نیروگاه‌ها مانند نیروگاه هسته‌ای بوشهر بایستی در کنار آب دریاها، خلیج‌ها و اقیانوس‌ها ساخته شوند با ‌وجود این اگر فاجعه‌ای هسته‌ای مانند فوکوشیما روی دهد، آلودگی و مصائب آن نصیب تمامی جانداران کره خاکی می‌شود.

ژاپن می‌گوید آب تصفیه شده ضرر چندانی برای جانداران نخواهد داشت. پس از آنکه آب آلوده از این فرآیند تصفیه خارج شود، در یک تونل یک کیلومتری با آب شور دریا مخلوط می‌شود و پس از کاهش مقدار مواد باقی‌مانده رادیواکتیو به سطح مناسب به آب اقیانوس وارد می‌شود.

بدین‌شکل ژاپن می‌گوید آب دیگر آلودگی غیرمجاز ندارد و مناسب برای خروج از فوکوشیما است. منتقدان در مقابل خواستار صبر دولت ژاپن هستند تا فن‌آوری‌های تازه‌تری عرضه شود و باامنیت بالاتری آب از فوکوشیما خارج شود.

پیش از این چند مرتبه آب از این تانکرها به اقیانوس آرام نشت کرده بود و ژاپن نگران این است که فاجعه‌ای طبیعی، مانند زلزله یا سونامی دیگری، این آب‌های آلوده را تصفیه نشده به اقیانوس وارد کند.