چهارشنبه چهارم مرداد، همزمان با برگزاری مراسم مذهبی در هیئتهای عزاداری و پوشش وسیع رسانهای آن در رادیو و تلویزیون حکومتی، یک کارگر اخراجشده از پتروشیمی ایلام خود را حلقآویز کرد. منابع نزدیک به تشکلهای کارگری مستقل در ایران هویت او را حیدر حسینی، متاهل و دارای دو فرزند گزارش کردند و نوشتند: به دنبال اخراج از کار توسط حراست مجتمع پتروشیمی ایلام با خودکشی به زندگی خود پایان داد.
اگر در ایران هستید و به خودکشی فکر میکنید، پیش از هر اقدامی با یکی از شمارههای زیر تماس بگیرید: اورژانس اجتماعی: ۱۲۳، اورژانس شهری: ۱۱۵، صدای مشاور: ۱۴۸۰، اورژانس روانپزشکی تهران: ۴۴۵۰۸۲۰۰.
حیدر حسینی چهارمین کارگر اخراج شده پتروشیمی ایلام است که در فاصله یک سال به زندگی خود پایان میدهد. زمستان ۱۴۰۱ آرش تبرک، کارگر این مجتمع پس از اینکه کارفرما ورود او به محل کار را ممنوع کرد، به زندگی خود پایان داد. پیش از آن در مرداد ۱۴۰۱ هم دو کارگر به نامهای علیمحمد کریمی و محمد منصوری به همین دلیل خودکشی کردند.
مدیران مجتمع پتروشیمی ایلام پس از انتشار خبر خودکشی این کارگران در سخنانی تکراری مدعی شدند که خودکشی آنها ارتباطی با تصمیمات آنها ندارد، بلکه به دلیل «مشکلات شخصی» چنین سرنوشتی را برای خود رقم زدهاند.
علیاکبر بسطامی، نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی اما در واکنش به خبر خودکشی چهارمین کارگر پتروشیمی طی ۱۲ ماه اخیر گفت: «خودکشی های سریالی کارگران شاغل در شرکت های نفتی استان مخصوصا شاغلین در پتروشیمی ایلام رنگ خطری برای وقوع اتفاقات ناگوار دیگر است».
او «ناکارآمدی برخی مدیران اجرایی، اقدامات تحریک آمیز مدیران ارشد و میانی شرکت های حوزه نفت و گاز در سطح استان و تصمیمات ناعادلانه و تحریک آمیز برخی مسئولین پتروشیمی ایلام» را باعث انباشت نارضایتی شاغلین و اتفاقات ناگوار شده عنوان کرد و گفت قراردادهای ۱۵ روزه باعث افزایش آسیبهای اجتماعی شده است.
این نماینده مجلس ادعا کرد وزیر نفت را به دلیل این وضعیت به مجلس خواهد کشاند. او در حالی وزیر نفت را تهدید کرد تا خود را حامی کارگران نشان دهد که مجلس شورای اسلامی طرح تبدیل وضعیت کارگران پیمانی را تصویب نمیکند و به قوانین ضد کارگری رای مثبت میدهد.
قرارداد موقت کارگران را میکُشد
پتروشیمی ایلام در سالهای اخیر بارها کارگران را اخراج کرده است. مدیران این مجتمع میگویند برای دو هزار نفر اشتغالزایی کردهاند. اسفند ۱۳۹۹ رسانههای داخلی بدون اینکه شمار دقیق کارگران اخراج شده را اعلام کنند، از تشکیل جلسه کمیسیون کارگری استان ایلام برای بازگشت به کار کارگران اخراجی خبر دادند.
این جلسه پس از آن تشکیل شد که ایرنا، ارگان خبری دولت جمهوری اسلامی در بهمن ماه گزارش کرد «به تازگی مجتمع پتروشیمی ایلام اقدام به اخراج شمار زیادی از کارگران بومی این استان کرده است».
کارگران اخراج شده در زمستان ۱۳۹۹ برای روزهای طولانی تجمع و تحصن کردند.
در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ هم به تناوب خبرهایی مبنی بر اخراج کارگران پیمانی پتروشیمی ایلام در رسانهها منتشر شد. اردیبهشت ۱۴۰۲، همزمان با روز جهانی کارگر منابع نزدیک به کارگران از ممنوعیت ورود ۲۰۰ کارگر پیمانی معترض به اجرا نشدن طبقهبندی مشاغل به محل کار خبر دادند.
قراردادهای موقت با پیمانکاران مختلف، مانند دیگر محیطهای کارگری، اخراج کارگران پتروشیمی ایلام را تسهیل کرده است. پیمانکاران نیروی انسانی قرارداد سه ماه با کارگران امضاء میکنند و پیش از تسویه کامل از آنها برای شکایت نکردن پس از اخراج ضمانت میگیرند.
ایلام: فقر و عصیان
پاییز ۱۴۰۱ همزمان با خیزش ژن، ژیان، ئازادی در سراسر ایران، گستردگی اعتراض و مقاومت در شهرهای مختلف استان ایلام بسیاری را شگفتزده کرد. استقبال مردمی از بازداشت شدگان اعتراضات، تحصن جمعی در برابر دادگستری و بازداشتگاه و اعتصاب برای آزاد کردن بازداشت شدگان نمونههایی از مقاومت و همبستگی مردم در ایلام فقرزده بودند.
مرکز آمار جمهوری اسلامی نرخ بیکاری بهار ۱۴۰۲ در استان ایلام را ۶٬۸ درصد اعلام کرده است. این شاخص اما هنگامی که در کنار نرخ مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال قرار میگیرد وضعیت اسفناک اشتغال در این استان را نشان میدهد. شاخص مشارکت اقتصادی این استان ۳۲٬۸ درصد و نسبت اشتغال در آن ۳۰٬۸ است که به معنای بیکاری ۶۱٬۲ درصد جمعیت ایلام در بهار ۱۴۰۲ است.
واقعیت این است که مرکز آمار ایران با تغییر تعریف بیکاری تمامی افرادی که در هفته منتهی به آمارگیری حداقل یک ساعت کار کردهاند، کارگران بدون مزد مشاغل خانگی، سربازان و کارآموزان را هم شاغل محسوب میکند تا نرخ واقعی بیکاری را پنهان کند.
بیکاری گسترده چهره فقر را در استان ایلام عریانتر و خشنتر کرده است. در سال ۱۳۹۷ استاندار وقت ایلام گفته بود از جمعیت ۶۰۰ هزار نفری استان، ۱۰۰ هزار نفر تحت پوشش یا در صف دریافت خدمات کمیته امداد، و سازمان بهزیستی هستند.
وضعیتی این چنینی این استان را به یکی از مناطق با نرخ بالای اقدام به خودکشی تبدیل کرده است. نیروی انتظامی نرخ مرگ ناشی از خودکشی طی سالهای ۱۳۹۵-۱۳۹۹ را ۵٬۱ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر اعلام کرد. این شاخص در استان ایلام بیش از دو برابر میانگین کشوری (۱۱٬۵ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر) بود.