آرزو فاتحی، مدیرکل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته است تماس‌های تلفنی با خط ۱۲۳ (اورژانس اجتماعی) در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ کمتر شده است.

به گفته او ۶۵ هزار و ۸۲۷ تماس مرتبط با اورژانس اجتماعی در این مدت برقرار شده که در مقایسه با سه ماهه ابتدایی سال گذشته، روندی کاهشی داشته است.

با این حال در میان این تماس‌ها، بیشترین موارد به کودک‌آزاری مربوط بوده است.

با وجود موارد قابل توجه کودک‌آزاری در ایران، اغلب این موارد گزارش نمی‌شوند و آمارها و روش برخورد با آنها روشن نیست.

اردیبهشت سال گذشته، احمدرضا حیدرهایی، سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی درباره آمارهای ثبت شده از کودک‌آزاری در سال ۱۴۰۱ گفت همه‌گیری و شیوع ویروس کرونا موجب روند افزایشی در برخی آسیب‌های اجتماعی از جمله کودک‌آزاری و همسرآزاری شده به طوری که این دو آسیب نسبت به سال‌های قبل افزایش داشته‌اند.

او یکی از دلایل افزایش کودک‌آزاری و همسرآزاری‌ را گسترش فعالیت اورژانس اجتماعی و خدمات بهزیستی و به دنبال آن افزایش آگاهی مردم درباره گزارش‌دهی دانست.

پیش از این اما حامد فرمند، فعال حقوق کودک و حقوق بشر در گفت‌وگو با زمانه، واقعیت‌ها درباره آزار کودکان را چنین صورت‌بندی کرد که «والدین بیشترین آزارگران کودکان هستند و این مسأله امری جهانی است».

او چنین تعریفی از کودک‌آزاری ارائه کرد:

طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، سوء رفتار با کودکان یا کودک‌آزاری، تمام شکل‌های بدرفتاری جسمانی، عاطفی، روانی، آزار جنسی و غفلت از کودک را شامل می‌شود که می‌تواند به سلامت، بقا، روند رشد و کرامت انسانی او آسیب بزند.

همچنین بر اساس نظر سازمان بهداشت جهانی، مشکلات اقتصادی والدین، اعتیاد والدین به الکل و مواد مخدر و والدینی که خود در کودکی مورد آزار قرار گرفته‌اند، سه عامل عمده کودک‌آزاری هستند.

نظر به اینکه برخی آمارها نشان می‌دهند کودک‌آزاری و اعمال خشونت نسبت به کودکان در ایران افزایش یافته، فرمند درباره افزایش این آمار به زمانه گفته است:

شخصا معتقدم اگر در آمار شاهد افزایش هستیم باید آن را به فال نیک بگیریم و آن را ناشی از شفافیت بیشتر، کاربردی‌تر شدن اطلاع‌رسانی و اعتماد مردم به مراکز رسیدگی به آزار کودک و همچنین آگاهی افراد از انواع آزارها و لزوم اطلاع رسانی تلقی کرد.

سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی اما درباره یکی دیگر از دلایل افزایش آمار کودک‌آزاری و همسرآزاری چنین گفته است: ‌

شیوع کرونا موجب شد تا بسیاری از مشاغل از دست برود و برخی پدرها شغلشان را از دست بدهند؛ از همین رو حضور دائمی برخی پدران در خانه، آمار خشونت خانگی و هم کودک‌آزاری را افزایش داده است.

حیدرهایی یکی از مصادیق کودک‌آزاری را «غفلت» و «سهل‌انگاری» خواند؛ به این معنا که والدین شاغل به علت مشغله کاری زمان مشخصی از روز کودک را تنها می‌گذارند و به او رسیدگی نمی‌کنند.

او گفت تعداد زیادی از موارد کودک‌آزاری ثبت شده در اورژانس اجتماعی مربوط به غفلت از کودک و سهل‌انگاری است و درباره راهکارهای کاهش آمار «غفلت از کودکان» هم گفت:

مهد کودک موجب افزایش مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی خواهد شد. ضریب نفوذ استفاده از مهدهای کودک در بسیاری از کشورهای پیشرفته بیش از ۹۰ درصد گزارش شده است اما در کشور ما به دلیل برخی مسائل که شاید یکی از دلایل آن مسائل اقتصادی باشد، بسیاری از والدین برای کودک خود از مهدها استفاده نمی‌کنند و اغلب فرزندشان را به بستگان می‌سپارند. اگر هم شخصی برای نگهداری او وجود نداشته باشد، کودک مجبور است تا برگشت والدین در خانه تنها بماند.

در ایران ۲۱ سال است که کودک‌آزاری به‌عنوان «جرم عمومی» شناخته می‌شود و پیگیری آن منوط به شکایت قربانی نیست.

در این رابطه در سال ۱۳۸۱، قانونی با ۹ ماده در دولت محمد خاتمی تصویب شد. در ماده چهار این قانون برای کودک‌آزار سه تا شش ماه زندان یا جزای نقدی تعیین شده که در بسیاری از پرونده‌ها از این مجازات نیز دریغ می‌شود. البته این مجازات تنها برای کودک‌آزاری است؛ یعنی موردی که منافی عفت نباشد.

در پرونده‌های مربوط به انجام اعمال منافی عفت با کودکان، در صورت اثبات جرم، مجازات اعدام تعیین شده است.

مجازات‌هایی که برای کودک‌آزاری در نظر گرفته می‌شود معمولاً متناسب با جرم نیست و بستگان درجه یک، به‌ویژه پدر، حتی در مواردی که آزار منجر به قتل کودک شود، به مجازات سنگینی نمی‌رسند.