در تجمع بین‌المللی آنارشیست‌ها چه گذشت؟

تجمع بین‌المللی آنارشیست‌ها از ۱۹ تا ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۳ در شهر سنت‌ایمیه سوئیس برگزار شد. در این پنج روز و در ۱۲ نقطه شهر ۴۱۲ جلسه با موضوعات متفاوت برپا شدند. آنچه پیش‌رو دارید گزارشی است در مورد این تجمع بین‌المللی که به برخی از این نشست‌های آن مختصراً پرداخته خواهد شد. علاوه بر بحث‌های سیاسی و نظری، در جریان این تجمع، یک نمایشگاه کتاب دائمی با حضور ۱۰۰ میز مختلف برگزار شد. از دیگر فعالیت‌های فرهنگی این تجمع  باید اشاره کرد به اجرای ۴۸ کنسرت موسیقی، ۱۱ نمایش تئاتر، پخش ۳۶ فیلم، ۷ نمایشگاه عکس و …

سازماندهی و بودجه‌بندی

صدوپنجاهمین سالگرد «انترناسیونال ضداقتدار»: از آن چه می‌دانیم؟

قرار بود تجمع سنت‌ایمیه سال ۲۰۲۲ و دقیقاً در صدوپنجاهمین سالگرد انترناسیونال ضداقتدارگرا برگزار شود ولی بحران کووید برگزاری آن را یک سال به عقب انداخت، بنابراین می‌توان گفت که سازماندهی این رخداد بین‌الملی از بیش از دو سال پیش آغاز شد. حدود ۶۰ نفر در گروه سازمانده بود. و البته به جز این گروه دو دسته دیگر مستقلاً سرویس نظم و اداره نمایشگاه کتاب را بر عهده داشتند. این گروه‌ها که ترکیبی بین‌المللی داشتند با توجه به آن چه در تصمیم‌گیری‌های آنارشیست‌ها مرسوم است سازماندهی را با اجماع نظرات انجام دادند و اگر موضوعی بحث‌برانگیز و اختلاف‌آمیز بود، وقت لازم را برای بحث حول آن می‌گذاشتند یا موضوع را از دستور کار خارج می‌کردند. البته در عمل اختلالاتی در گروه‌های سرویس نظم و نمایشگاه کتاب به وجود آمدند که سازوکار هر دو را با مشکلاتی روبه‌رو کردند.

سازماندهندگان تجمع همچنین با مقامات شهر به توافق رسیده بودند که در طی تجمع نیروهای پلیس یونیفورم‌دار مطلقاً در شهر حضور نیابند و از کنترل مدارک شناسایی شرکت‌کنندگان پرهیز کنند. در طی تجمع مشکل خاصی در نظم شهر به وجود نیامد، جز این که از میان چندین هزار نفر شرکت‌کننده، چند فرد که درکی از نظم خودخواسته و مسئولیت‌‌پذیری آنارشیستی ندارند از روی ریل قطار رد شدند که موجب توقف کامل حرکت آن‌ها تا ساعت ده صبح روز دوشنبه  ۲۴ ژوئیه شدند. گفته شد که راه‌آهن سوئیس خواستار جریمه‌ای سنگین برابر با شصت هزار فرانک شده است. سازماندهندگان نیز چند وکیل آنارشیست را  فعال کردند تا با مذاکره مسئله را حل و فصل کنند. 

مکان‌هایی که گروه سازمانده برای بحث‌ها، نمایشگاه کتاب، کنسرت‌ها، سینماها، سالن‌های تئاترو نمایشگاه در اختیار داشت، همگی عمومی و تحت اداره شهرداری سنت‌ایمیه بودند. اما برای همه این مکان‌ها کرایه پرداخت شد و رایگان نبودند.

بودجه کل تجمع ۲۷۶۲۰۰ فرانک سوئیس برآورد شد. از آنجایی که آنارشیست‌ها هرگز کمک‌های دولتی یا منابعی سوای تشکیلات خود را نمی‌پذیرند، چندین تشکل آنارشیست پیشاپیش بخشی از بودجه را تقبل کردند، مثلاً فدراسیون آنارشیست فرانسوی‌زبان (شامل حدود صد گروه در بلژیک، فرانسه و سوئیس) ۱۵۰۰۰ یورو در اختیار تجمع گذاشته بود. بخش دیگر بودجه باید در طی تجمع تأمین می‌شد. هر چند بخش عمده بودجه، یعنی مبلغ ۱۲۰۰۰۰ فرانک سوئیس به خورد و خوراک و رستوران‌های تجمع اختصاص یافته بود، اما در این بخش نیز آنارشیست‌ها از رسم دیگرشان چشم‌پوشی نکردند و در طی تجمع «قیمت آزاد» را در رستوران‌ها به کار بردند. قیمت آزاد بدین معناست که هر فرد هر چقدر در توان دارد، می‌پردازد یا اصلاً پولی نمی‌دهد.

یک چادر کمک‌های اولیه پزشکی، یک مهد کودک، یک کمپینگ ویژه خانواده‌ها، چندین بار موقت در شهر و چندین پارکینگ و یک مرکز اطلاع‌رسانی دائمی از دیگر امکاناتی بود که سازماندهندگان در نظر گرفته بودند.

تعداد شرکت‌کنندگان

برآورد تعداد شرکت‌کنندگان با توجه به پراکندگی مکان‌های بحث و دیگر گردهمایی‌های به خصوص تجمع‌های فرهنگی در پنج روز آسان نیست، به ویژه آن که همگان هر پنج روز در آن حضور نداشتند و رفت‌وآمدهای زیادی جریان داشت. با این حال، از تعداد غذاهای توزیع‌شده در رستوران اصلی می‌توان به طور تقریبی تعداد شرکت‌کنندگان را تخمین زد. دست‌اندرکاران رستوران برای شام جمعه شب بیش از ۴۵۰۰ بشقاب غذا به افراد دادند. البته این عدد هم به اندازه کافی بازنمای تعداد شرکت‌کنندگان نیست، زیرا تصمیم گرفته شده بود که همه وعده‌های غذایی، صبحانه، ناهار و شام، گیاهی یا وگان باشند. بنابراین کسانی که مایل بودند لااقل گاهی غذاهای گوشتی صرف کنند به فروشگاه‌های عادی شهر مراجعه می‌کردند. یکی از دلایلی که تصمیم گرفته شده بود که غذاها فقط گیاهی باشند این بود که غذای گوشتی در وعده‌ها هزینه را سه برابر می‌کرد و از آن جایی که «قیمت آزاد» رایج بود، مخاطره عدم تأمین بودجه را بالا می‌برد. تیم رستوران که حداقل متشکل از صد نفر بود، طبخ نان را خود بر عهده داشت و  هر روز بین ششصد تا هزار کیلو نان فقط برای رستوران پخته می‌شد. می‌توان گفت که در طی پنج روز دست‌کم  ۶۰۰۰ نفر در تجمع شرکت کردند.

گزارشی از چند جلسه این تجمع

یک گروه بین‌المللی آنارشیست به نام Abolish Frontex جلسه‌ای برگزار کرد که با حضور دست‌کم سیصد نفر با استقبال خوبی مواجه شد. این گروه که شامل فعالانی از کشورهای مختلف از جمله بلژیک، لهستان، اسپانیا و غیره است با پخش اسلاید و ارائه اسنادی به افشای جنایات پلیس مرزهای اروپا علیه مهاجران و پناهجویان و نیز توضیح اقدامات خود پرداخت. 

به گفته این گروه، از سال ۱۹۹۳ تاکنون ۵۲۷۶۰ مهاجر و پناهجو جان خود را در مرزهای اروپا یا در دریاها از دست داده‌اند​. اتحادیه اروپا قصد دارد از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۷ بودجه پلیس مرزهایش را به ۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو برساند. مأموران فرونتکس (آژانس حفاظت از مرزهای بیرونی اتحادیه اروپا) اکنون شامل ۱۵۰۰ نفر می‌شوند و قرار است تا سال ۲۰۲۷ بیش از ده هزار نفر دیگر بر آنها افزوده شود.

بحث مبارزات مردم ایران علیه دیکتاتوری مذهبی-سرمایه‌داری جمهوری اسلامی روز ۲۱ ژوئیه در تئاتر شهر به زبان فرانسوی برگزار شد. سخنران در این جلسه تاریخچه‌ای از ۱۲۰ سال مبارزه مردم ایران در چارچوب انقلاب مشروطیت و انقلاب ۱۳۵۷ و غیره ارائه داد و پیوند ژرف تاریخی شاهان و ملایان را در شکست انقلابات ایران و تداوم استبداد و نابرابری برجسته کرد. اصل بحث بر مبارزات یک سال اخیر و جنبش انقلابی «زن، زندگی، آزادی» و نقش بزرگ زنان و برخی از ملل ساکن جغرافیای ایران به ویژه کردستان و بلوچستان گذاشته شد. سخنران گفت که انقلاب ژینا مهم‌ترین رویداد پس از انقلاب مشروطیت است. جلسه با پرسش و پاسخ و نظردهی برخی از حاضران ادامه یافت. یکی از حاضران فرانسوی معتقد بود که انقلاب ژینا مهم‌ترین مسئله بین‌المللی کنونی و حتی مهم‌تر از تجاوز روسیه به اوکراین است. چند تن از شرکت‌کنندگان بر این موضوع تأکید کردند که منبعی به جز رسانه‌های بزرگ برای دریافت اطلاعات از ایران ندارند و شگفتی خود را از مباحث و اطلاعات مطرح‌شده در ابتدای جلسه اعلام کردند.

سه استاد جغرافیای سه دانشگاه در فرانسه، سوئیس و ایتالیا بحثی بسیار جالبی با عنوان آنارشی و جغرافیا ارائه دادند. مضمون اصلی این جلسه  پیوند میان سرزمین‌ها و فرهنگ‌ها با جامعه بود. هر سه آنها انتقادات خود را از آن چه امروز اکولوژی (écologie) نامیده می‌شود مطرح کردند و گفتند که ترجیح می‌دهند از mésologie یا تأثیر متقابل طبیعت و انسان سخن بگویند. آنان با نقل‌‌قولی از الیزه رکلو (Elisée Reclus) که می‌گفت: «نقشه‌های جغرافیایی دروغ می‌گویند» به سوءاستفاده دولت‌ها از علم جغرافیا برای اهداف شوم سیاسی خود پرداختند و گفتند که اصول آنان همیاری، عدم‌تمرکزگرایی، فدرالیسم و کمونالیسم، جغرافی بدون مرز و نقد نقشه‌های جغرافی دوبعدی است. نام این استادان دانشگاه عبارت بود از: پاتریک مندر از دانشگاه فریبورگ سوئیس، فدریکو فرتی از دانشگاه بولونیای ایتالیا و فیلیپ پلتیه از دانشگاه لیون دوم فرانسه. آنها همچنین اطلاعاتی در مورد تشکل بین‌المللی خود و کنفرانس آینده‌ خود در آرژانتین ارائه کردند.

کارگران آنارکوسندیکالیست حضور فعالی در تجمع سنت‌ایمیه و در نمایشگاه کتاب آن داشتند. عنوان یکی از بحث‌های ارائه شده توسط آنها در ساختمان زاف «سندیکاها و انقلاب» بود. کارگرانی که بحث را ارائه دادند تلاش کردند که به پرسش‌های زیر پاسخ دهند: جایگاه سندیکاها در یک چشم‌انداز انقلابی چیست؟ تناقضات سندیکالیسم کدام هستند؟ چگونه سندیکاها می‌توانند به عنوان مداخله‌کنندگان نهادینه‌شده در تغییر رادیکال نظم کنونی نقش‌آفرینی کنند؟ 

آنارشیست‌ها از کمون پاریس بدین سو به علوم تربیتی به طور کلی و نقش آموزش کودکان اهمیت فراوانی می‌دهند. یک استاد آنارشیست علوم تربیتی در دانشگاه نانتر فرانسه به نام ئوگ لونوار نقش ژول آندریو را یادآوری کرد. او طرفدار نظرات پی‌یز – ژوزف پرودن بود و در کمون پاریس به مسائل مربوط به آموزش کودکان پرداخت.

لونوار گفت که آنارشیست‌ها می‌گویند که پداگوژی [آموزش] و مبارزه طبقاتی جامعه را به تغییرات بنیانی رهنمون می‌کند. او همچنین تأکید کرد که این آموزش است که به طبقه کارگر اجازه می‌دهد دلایل شرایط اسف‌بار خود را بفهمد و سپس برای تغییر جهان اقدام کند. ئوگ لونوار تفاوت پداگوژی اقتدارگرا و پداگوژی لیبرتر (آزادمنش) را اینگونه فرموله کرد: مبنای اولی «باید بود» و  مبنای دومی «می‌توان بود» است.