هر رویداد یا اعتراض اردوی رنج و کار به وضعیت کنونی، منتج از مجموعه‌ی درهم تنیده‌ی تبعیض، استثمار و ستم و سرکوب است که با تحمیل بی حقوقی و فقر استخوان‌سوز، جامعه را به مرز استیصال سوق می‌دهد. اعتراض به شرایط موجود، در جایی که حاکمان تمام معیارهای حقوقی، اخلاقی و انسانی را زیرپاگذاشته‌اند، تلاش برای درهم شکستن سامانه سرکوب و بهره کشی است.
گزارش زیر مروری بر مهم‌ترین رویدادها و مبارزه‌های کارگری هفته اخیر است. گزارش‌های مربوط به هفته‌های پیشین را اینجا و اینجا بخوانید.
در هفته منتهی به ۲۸ تیر، بازنشستگان تامین اجتماعی، بازنشستگان مخابرات، بازنشستگان فولاد اصفهان، بازنشستگان کشوری، فرهنگیان شاغل و بازنشسته به خیابان آمدند. بازنشستگان کشوری شعار اتحاد همه بازنشستگان را سردادند.
معلمان شاغل و بازنشسته فارس در شیراز خواستار آزادی معلمان زندانی و تمامی زندانیان سیاسی شدند. بازنشستگان در همه شهرها شعار دادند: «تا حق خود نگیریم، از پا نمی‌نشینیم.»
کارگران پروژه‌ی پتروشیمی دهلران در ادامه اعتراض خود به تعطیلی شرکت و بیکاری، مسیر ورودی پتروشیمی را بستند.
کارگران شرکت پویا پلیمر سنندج در اعتراض به تعویق حقوق دست به اعتصاب طدند. کارفرما در واکنش به اعتصاب، چهار کارگر شرکت را به اتهام «برهم زدن نظم عمومی سالن و تحریک به اعتصاب» اخراج کرد.
سه شنبه ۲۷ تیر، گروهی از کارگران نیشکر هفت‌تپه برای رساندن صدای اعتراض خود به عدم اجرای کامل طرح طبقه بندی مشاغل به اهواز رفتند و مقابل ساختمان مرکزی شرکت طرح توسعه نیشکر و صنایع جانبی در اهواز تجمع کردند.
کارگران شرکت آبفای شهرستان بستک واقع در استان هرمزگان سه شنبه ۲۷ تیر، به عدم پرداخت سه ماه حقوق اعتراض کردند. کارگران، که برخی بیش از ۱۰ سال سابقه کار دارند، توسط پیمانکار با قراردادهای موقت در شرکت آب به کار گرفته شده‌اند. پیمانکار از فروردین تا کنون حقوق کارگران را نپرداخته است.
گروهی از کارکنان بخش درمان موسوم به «طرحی» که در ایام پاندمی کرونا به کار گرفته شده بودند دوشنبه ۲۴ تیر مقابل وزارت بهداشت و درمان در تهران تجمع کردند و خواستار تبدیل وضعیت شغلی بدون برگزاری آزمون ورودی شدند.
۱۲۰ کارگر کارخانه «تراورس جنوب شرق زاهدان» تولید تراورس بتنی در زاهدان، که با تعطیلی کارخانه در آستانه بیکاری دسته جمعی قرار گرفته‌اند نسبت به عدم امنیت شغلی اعتراض کردند.
این هفته باز خبر خودکشی یک کارگر منتشر شد. کارگر ۲۴ ساله در زاهدان ۲۶ تیر، به دلیل فقر خودکشی کرد. این جوان ۲۴ ساله که نامش اعلام نشده، کارگر ساختمانی و پدر یک کودک چهار ساله بود.
اعتصاب چند روزه کارکنان شرکتی دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر
کارکنان شرکتی دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر در اعتراض به چهار ماه تعویق حقوق اعتصاب چند روزهای را سازمان دادند.
اعتصاب کنندگان در بیمارستان‌های خاتم و ایران ایرانشهر و نیز شهرستان‌های چابهار، کنارک، سرباز، راسک، فنوج به کار اشتغال دارند و چهار ماه است حقوق و حق بیمه‌شان پرداخت نشده است.
این هفته باز خبر خودکشی یک کارگر منتشر شد. کارگر ۲۴ ساله در زاهدان ۲۶ تیر، به دلیل فقر خودکشی کرد. این جوان ۲۴ ساله که نامش اعلام نشده، کارگر ساختمانی و پدر یک کودک چهار ساله بود.
مسئولان درمان استان علت تعویق حقوق کارکنان شرکتی را طلبکاری از بیمه عنوان کرده و افزوده‌اند حقوق شما زمانی پرداخت می‌شود که بیمه بدهی خود را بپردازد.
اعتصاب تا دوشنبه ۲۶ تیر ادامه یافت. به نوشته‌ی حال وش، مسیولان اعتصاب کنندگان را تحت فشار گذاشته‌اند تا با دریافت یک ماه حقوق معوقه، به سرکار بازگردند و آن‌ها را به اخراج تهدید کرده‌اند.
اعتصاب تا چهارشنبه ۲۸ تیر ادامه داشت. یکی از اعتصاب کنندگان گفته است نیروهای شرکتی این دانشگاه حدود ۱۷۰۰ تن هستندو هنگام پاندمی کرونا در صف مقدم خدمت رسانی به بیماران بودند. او افزوده است: «مسئولین دانشگاه جهت پایان اعتصاب مقداری از معوقات را پرداخت کردند اما این نیروها اعلام کردند تا زمانی که حقوق دو ماه به طور کامل پرداخت نشود به اعتصاب ادامه خواهند داد.
چه خبر از هپکوی اراک؟
شرکت هپکو، از نمادهای اجرای سیاست‌های نولیبرالی با نسخه اقتصاددانان اسلامی است. این شرکت در اواخر دهه ۸۰ به «بخش خصوصی» واگذار شد، تولید کارخانه با بحران روبرو و سپس راکد شد. با بدهی نجومی با بانک‌ها، از سوی دولت پس گرفته شد. در نهایت سال ۱۴۰۰ بخش عمده سهام آن در ازای بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی، به این سازمان واگذار شد.
تازه‌ترین خبر درباره کارخانه ماشین سازی هپکو این که مشکل نقدینگی کماکان پابرجاست. هر چند عجالتا حقوق کارگران پرداخت می‌شود اما تا مشکل نقدینگی برطرف نشود قادر به خرید مواد اولیه و تولید ماشین آلات و درآمدزایی نیست.
حال، ایلنا به نقل از یک «فعال صنفی کارگران هپکو» نوشته است که حقوق کارگران پرداخت می‌شود اما «در این سال‌ها هیچ زمان سازمان تامین اجتماعی نقدینگی مورد نیاز ما را فراهم نکرده»، شرکت فاقد نقدینگی در گردش است و قادر به خرید مواد اولیه و تولید برای فروش نیست، «بلکه باید منتظر مشتری بمانیم تا بیاید سفارش بدهد و با پیش پرداخت مشتری شروع به ساخت کنیم.»
اخراج چهار کارگر در سنندج به جرم «تحریک به اعتصاب»
در پی اعتراض کارگران به شرایط کار و سه ماه نپرداختن حقوق، مدیر شرکت پویا پلیمر سنندج در این هفته چهار کارگر را به جرم اعتراض به شرایط کار و تعویق پرداخت سه ماه مزد اخراج کرد. اسامی کارگران اخراج شده، رضا محمدی، رزگار صمدی، شیلان عبدی و نوشین قاسمی روز شنبه ۲۴ اخراج شدند.
حدود ۱۰۰ تن در شرکت پویا پلیمر سنندج به کار اشتغال دارند. آن‌ها عمدتا فاقد بیمه هستند و در دو شیفت ۱۲ ساعته کار می‌کنند.
مدیریت شرکت سه ماه است حقوق کارگران را پرداخت نکرده و در پاسخ به اعتراض کارگران، چهار تن را اخراج کرد. علت اخراج «برهم‌زدن نظم عمومی سالن تولید برای تحریک کارگران برای اعتصاب» عنوان شده است.
ادامه اعتراض در پتروشیمی دهلران
کارگران پیمانی پتروشیمی دهلران در ادامه اعتراض به بسته شدن شرکت و عدم امنیت شغلی، پنجشنبه ۲۹ تیرماه ۱۴۰۲، راه ورودی شرکت را مسدود کردند.
این اقدام، ادامه کشاکش کارگران با مدیریت شرکت و مقامات استانی بر سر ادامه کار پتروشیمی است. در هفته‌های اخیر کارگران به اشکال مختلف از جمله تجمع مقابل استانداری ایلام خواستار ادامه کاری شرکت و امنیت شغلی خود شدند. استاندار ایلام هفته گذشته گرچه تعطیلی پتروشیمی را تکذیب کرد اما افزود: «چنانچه در مقطعی پروژه تعدیل نیرو کند باید حقوق کارگران پرداخت شود.»
طرح ۵۷ روزه توسعه؛ فاجعه‌ای که «سلطان فولاد» برای کارگران رقم زد
یکشنبه ۲۵ تیر، کارگران خشمگین فولاد گیلان (خزر) در محوطه شرکت تجمع کردند و به مدیریت شرکت هشدار دادند چنانچه به این وضعیت اسفناک رسیدگی نشود، از محل کارخانه به سمت استانداری گیلان در رشت راهپیمایی می‌کنند. کارگران عازم لشت نشا بودند تا همراه با مردم شهر، در مراسم خاکسپاری یکی از همکارانشان شرکت کنند.
مجتمع فولاد گیلان (خزر) خصوصی است. مالک مجتمع کسی نیست جز رسول دانیال‌زاده ملقب به «سلطان فولاد»، و «ابربدهکار بانکی». او هم‌پرونده حسین فریدون برادر حسن روحانی و اکبر طبری معاون سابق قوه قضاییه است که بابت فساد و رشوه خواری دستگیر و محاکمه شد و دیوان عالی کشور حکم ۱۲ سال زندان برای او را تایید کرده است.
رحمان قربانزاده تکنیسین با تجربه شرکت روز قبل حین کار به طرز فیجعی جان باخته بود. مهدی رحمتی تکنیسین دیگر شرکت در این حادثه به شدت مصدوم شده و در بیمارستانی در رشت بستری شد. وضعیت او وخیم اعلام شده است. کارگران گفتند کارفرما آن‌ها را برای اجرای سریع طرح توسعه کارخانه تحت فشار قرار داده و عامل حادثه کار رخ داده برای همکارانشان است.
شنبه ۲۴ تیرماه ۱۴۰۲، رحمان قربانزاده و مهدی رحمتی دو کارگر شاغل در بخش عمران کارخانه فولاد گیلان حین کار دچار حادثه شدند. ریزش بتون بر سر کارگران آن‌ها را به درون مخزن روعن با شش متر عمق پرتاب کرد.
رحمان قربانزاده در دم جان باخت و مهدی رحمتی به بیمارستان پورسینا در رشت منتقل شد. سه هفته پیش از ین رویداد تلخ، خط تولید مجتمع برای بازسازی متوقف شده بود. مدیریت شرکت قصد توسعه و بازسازی کارخانه را داشت و جهت راه‌اندازی سریع کارخانه کارگران را زیر فشار گذاشته بود در دو شیفت ۱۲ ساعته در شبانه روز کار کنند و طی ۵۷ روز پروژه توسعه را به پایان برسانند.
چهار روز پس از آن حادثه مرگبار، مدیرکل کار استان گیلان وادار به واکنش شد. او اعلام کرد: «طبق اعلام کارشناسان، هیچگونه نکات ایمنی در عملیات تجهیز و نوسازی خط تولید کارخانه فولاد گیلان رعایت نشده است.» سیاوش آقاجانی اذعان کرد پیش از این نیر حوادث کار منجر به مرگ کارگران در این مجتمع رخ داده است.
مجتمع فولاد گیلان (خزر) خصوصی است. مالک مجتمع کسی نیست جز رسول دانیال‌زاده ملقب به «سلطان فولاد»، و «ابربدهکار بانکی». او هم‌پرونده حسین فریدون برادر حسن روحانی و اکبر طبری معاون سابق قوه قضاییه است که بابت فساد و رشوه خواری دستگیر و محاکمه شد و دیوان عالی کشور حکم ۱۲ سال زندان برای او را تایید کرده است.
مجتمع فولاد گیلان بیش از ۱۳۰۰ کارگر دارد. تولید و فروش شرکت بسیار بالاست. اما بخش اعظم کارگران دستمزدی معادل حداقل حقوق دریافت می‌کنند. شرکت، حق اضافه کاری، پاداش تولید و سایر ملحقات مزد کارگران را هم به بهانه‌های مختلف نمی‌پردازد. مدیریت شرکت از اجرای طرح طبقه بندی مشاغل سر باز می‌زند و «کاهش هزینه تولید» را به جایی رسانده که از سال قبل سرویس رفت‌و‌آمد کارگرانی که در شهرهای لاهیجان، آستانه اشرفیه و کوچصفهان زندگی می‌کنند را حذف کرده است.
اما مدیران شرکت اعتراض را هم بر نمی‌تابند. اوایل آذر سال ۱۴۰۱، کارگران در اعتراض به شرایط کار، پایین بودن حقوق، و عدم اجرای طرح طبقه بندی مشاغل دست به اعتصاب زدند. مدیریت کارخانه هفت تن از کارگران را به عنوان سازمانده اعتصاب تعلیق کرد.
قائم‌مقام مدیرعامل مجتمع فولاد گیلان در باره علت تعلیق کارگران گفت:
این کارگران در روز اعتراض با قفل کردن درهای اتاق کنترل مانع تغییر شیف و جایگزین شدن اپراتور بعدی شدند و در نتیجه‌ی اختلال، خطوط تولیدی کارخانه متوقف شد.
کارگران تعلیقی پنج تا ۱۵ سال سابقه کار در شرکت داشتند. قائم‌مقام مدیرعامل مجتمع فولاد گیلان در پاسخ اعتراض کارگران به تعلیق همکارانشان تاکیدکرد آن‌ها در صورتی به کار باز می‌گردند که دیگر در کارخانه اعتصاب صورت نگیرد.
فریاد اتحاد بازنشستگان در خیابان‌ها: «تا حق خود نگیریم، از پا نمی‌نشینیم»
بازنشستگان تامین اجتماعی، فولاد، مخابرات، و کشوری باز در روزهای یکشنبه ۲۵، دوشنبه ۲۶ و سه شنبه ۲۷ تیر در شهرهای مختلف کشور به خیابان آمدند و به فقر معیشتی، تبعیض، و سرکوب و زندان اعتراض کردند.
بازنشستگان کشوری در تجمع سه‌شنبه ۲۷ تیر کرمانشاه با سردادن شعار خواستار اتحاد همه بازنشستگان شدند. آن‌ها شعار می‌دادند: «کشوری، لشکری، تامین اجتماعی، اتحاد اتحاد».
در شیراز، علاوه بر بازنشستگان کشوری، معلمان شاغل و بازنشسته نیز تجمع کردند و در کنار مطالبات معیشتی، خواستار آزادی معلمان زندانی و همه زندانیان سیاسی شدند.
بازنشستگان کشوری و لشکری استان البرز سه شنبه ۲۷ تیر مقابل صندوق بازنشستگی تجمع کردند.
حوادث مرگبار کار
در هفته منتهی به پنجشنبه ۲۸ تیر، علاوه بر حادثه مجتمع فولاد گیلان و مرگ و مصدومیت دلخراش دو کارگر این شرکت، در نقاط مختلف کشور چندین کارگر حین کار به دلایلی مانند انفجار، نشت گاز، سقوط از بلندی، آتش‌سوزی، ماندن زیر آوار و تصادف سرویس حمل و نقل جان خود را از دست دادند و تعداد بیشتری مصدوم و راهی بیمارستان شدند.
دست‌کم دو سوختبر در اثر آتش گرفتن خودروی حامل سوخت کشته شده و یک کولبر در نتیجه تیراندازی نیروهای مرزی مصدوم شدند.
مدیر کل پزشکی قانونی مازندران از افزایش ۲۸ درصدی مرگ بر اثر حوادث کار در این استان در سه ماهه اول سال ۱۴۰۲ خبر داد.
علی عباسی گفت در سه ماهه اول سال جاری ۳۷ کارگر در مازندران در اثر حوادث کار جان باخته‌اند. آمار جانباختگان به نسبت مدت مشابه سال قبل ۲۸ درصد افزایش داشته است. همه کشته شدگان مرد بوده، ۲۶ تن از آنان متأهل و مابقی مجرد بودند.
مرگ ۱۴ تن از کارگران ناشی از سقوط از بلندی، مرگ ۹ تن ناشی از برخورد با جسم سخت بوده و ۷ کارگر نیز در اثر برق گرفتگی جان باخته‌اند.
مدیر کل پزشکی قانونی مازندران افزود در سه ماهه اول سال ۱۹۳ تن مصدوم (شامل ۱۸۴ مرد و ۹ زن) ناشی از حوادث کار به پزشکی قانونی استان مراجعه کرده‌اند. آمار مصدومان نیز به نسبت سال گذشته افزایش داشته است.