از رشتو تا آسمانی آبی: در گذر از توییتر به کجا برویم؟

اگر از بلای فیلترینگ جان سالم به در برده‌اید، احتمالا خبر دارید که حال توییتر خوب نیست. به بیماری مرد سفیدپوست میلیاردر دچار شده است که فکر می‌کند همه‌چیز را خودش بهتر از همه بلد است. او همان اول هزاران کارمند توییتر را اخراج کرد، بدون آنکه بداند کار و فایده‌شان چیست؟ حالا ایلان ماسک مانده و حوض توییتر که مکرر به بن‌بست می‌رسد.

تازه‌ترین بن‌بست برای توییتر هوش‌های مصنوعی است که در کلاس‌های آموزشی‌شان سراغ محتوای توییتر رفته‌اند و برخلاف مخاطب انسانی، نیازی به این ندارند تا هر توییت را بخوانند و جلو بروند. بلکه می‌توانند کل محتوا را هم‌زمان بررسی کنند. سرورهای توییتر نمی‌توانند این مقدار حضور مخاطب مجازی را تحمل کنند. نتیجه اینکه اگر از شبکه اجتماعی توییتر استفاده می‌کنید، تعداد محدودی توییت را در هر روز می‌توانید ببینید.

چگونه پول ندهیم و اکانت امن توییتر داشته باشیم

بیماری دیگر توییتر مشکل پول است. ماسک با شعار حفظ آزادی بیان توییتر را خرید، اما عملکردش در این مدت نشان داده که گویا این آزادی بیان را فقط برای افرادی که می‌توانند هزینه اشتراک‌های توییتر را پرداخت کنند در نظر داشته است. اشتراک‌هایی که ابتدا برای تیک آبی شروع شدند و سپس به دیگر ابزارهای توییتر مانند توییت‌دک راه یافتند.

همزمان دیگر شرکت‌ها از این ضعف مدیریت توییتر سود می‌برند تا پروژه‌های تازه را عرضه کنند. آن هم وقتی تیک‌تاک در معرض اعتراض‌های دولت‌های غربی از جمله دولت آمریکاست و هنوز بازار شبکه‌های اجتماعی فضا برای نسخه‌های تازه دارد.

بیایید به برخی از این تولیدات تازه نگاه کنیم. ابتدا گزینه‌های لیگ برتر و سپس تازه‌واردهایی که منتظر نظر مخاطب هستند:

یک. رشتو، تولید تازه متا Meta Threads

در نخستین هفته ماه ژوئیه/ میانه تیرماه شرکت متا، صاحب شبکه‌های اجتماعی فیسبوک و اینستاگرام در کنار واتس‌اپ، تازه‌ترین محصول خود را در رقابت با توییتر وارد بازار کرد: «رشتو محصولی از اینستاگرام» یا «تردز» (Threads, an Instagram app). این محصول قرار است ساختاری شبیه به توییتر داشته باشد و در آن مخاطب متمرکز رشتوهایی باشد که نوشته، عکس و ویدیو در اختیارش می‌گذارد. در نسخه اولیه وبسایتی تردز که روز پنج ژوئیه برای چند ساعت تست شد، امکان‌های لایک، کامنت و بازنشر وجود داشت.

ویژگی متفاوت تردز در شناور بودن آن در فضای مجازی است: شما لازم نیست تا الزاما عضو تردز باشید تا بتوانید از آن استفاده کنید. اگر مشترک اینستاگرام یا ماستادون باشید هم می‌توانید با این شبکه اجتماعی تعامل کنید. به‌عنوان مثال اگر شما بخواهید با مارک زاکربرگ، رئیس متا در تعامل باشید به این آدرس ارجاع می‌دهید:

@[email protected]

در استفاده از این محصول متا مانند دیگر محصولات آن محتاط باشید. تجربه نشان داده که شبکه‌های اجتماعی متا در تلاش هستند تا می‌توانند اطلاعات خصوصی شما را جمع‌آوری کنند و سپس به بهترین خریدار بفروشند.

دو. ماستادون یا شبکه اجتماعی دورهمی Mastodon

مقدم بر همه‌چیز، ماستادون (Mastodon) یک شرکت غیرانتفاعی است. یعنی برخلاف شرکت‌هایی مانند متا، هدف اصلی آن سودآوری نیست. ماستادون همچنین از یک شبکه متمرکز سرور استفاده نمی‌کند بلکه سرورهای مختلف با آدرس‌های مختلف که البته در همه آن‌ها کلمه ماستادون استفاده شده است. این سرویس اینچنین فضایی برای تعامل مخاطبان با همدیگر در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.

ماستادون همچنین قدیمی‌ترین رقیب شرکت توییتر است و از ۲۰۱۶ در حال فعالیت است. توییتر از ۲۰۰۶ میلادی در اختیار مخاطبان است. در ماستادون شما می‌توانید به گزینه‌هایی متمرکز شوید که به علایق شخصی‌تان نزدیک‌تر است. عاشق هنر هستید؟ بخش هنری آن را انتخاب کنید و در آنجا دیگر هنرمندان را پیدا کنید به جای اینکه مانند توییتر همه چیز درهم و برهم جلوی دیدتان قرار بگیرد به صرف اینکه الگوریتم می‌خواهد با سود بردن از حضور بیشتر شما در این شبکه اجتماعی،‌ سود بیشتری به جیب افرادی مانند ماسک سرازیر کند.

سه. آسمانی آبی با صف انتظار طولانی

آسمان آبی (بلواسکای یا BlueSky) در ۲۰۱۹ میلادی درون شرکت توییتر متولد شد، اما از ۲۰۲۱ میلادی مسیر خود را از توییتر جدا کرده است. می‌شود گفت آسمان آبی در تضاد با توییتر شکل گرفته است. توییتر کنترل شما را از داده‌هایتان می‌گیرد، در اینجا شما اختیار کنترل داده‌هایتان را دارید. توییتر با کمک هوش مصنوعی‌اش تصمیم می‌گیرد تا شما چه چیزی را ببینید، اما در اینجا شما تنظیم می‌کنید که چه چیزهایی را ببینید. عمده آسمان آبی شبیه به فضای توییتر است هرچند هم‌اکنون امکان گفتگوی مستقیم، پخش زنده را ندارد. در حال حاضر تنها با دعوتنامه می‌توانید عضو این شبکه اجتماعی شوید.

چهار. تازه‌واردهای میدان رقابت با توییتر

در کنار نام‌هایی که مکرر در رسانه‌های جریان اصلی در رقابت با توییتر تکرار می‌شوند، گزینه‌های دیگری هم در اختیار شماست؛ به جز یک مورد که صاحبان آن، مخاطبان از کشورهایی مانند چین یا ایران را به عنوان شهروندان «دولت‌های متخاصم» شناسایی و حذف می‌کند و به آن‌ها اجازه حضور نمی‌دهد، بقیه در دسترس عموم قرار دارد.

• کندو یا هایو از ۲۰۱۹ میلادی در تلاش است تا مخاطب بیشتری را کسب کند. شبیه به توییتر طراحی شده اما امیدوار است تا فعالیت‌های خلاق و هنری را بیشتر جذب خود کند.
• پست می‌خواهد واسطه‌ای مجانی بین مخاطبان و رسانه‌ها باشد. در اینجا نیازی به پرداخت اشتراک، تماشای تبلیغ یا جمع‌‌آوری داده‌هایتان نیست. می‌توانید عضو شوید، علایق‌تان را انتخاب کنید و با رسانه‌های موردنظرتان در تعامل قرار بگیرید.
• اسپیل در دسامبر ۲۰۲۲ عرضه شد و در تلاش است تا مخاطب به حاشیه رانده شده، مانند افراد جامعه ال‌جی‌بی‌تی یا اقلیت‌های قومیتی را جذب خود کند. در اسپیل، مخاطب بیشتر درگیر تصویر است تا متن اما این شبکه اجتماعی بیشتر به‌عنوان رقیب توییتر مطرح شده تا اینکه بخواهد فعلا رقیبی برای اینستاگرام یا تیک‌تاک باشد.
• اگر خارج از ایران، چین، روسیه، پاکستان یا کره شمالی هستید، شبکه اجتماعی غیراجتماعی یا کانترسوشیال در اختیار شماست. در این شبکه اجتماعی، مخاطب قرار است از خبر جعلی، اسپم و ابزارهای هوش مصنوعی (ترول‌ها) دور بماند. برای همین از همان ابتدا سازندگان این شبکه برخی کشورها را متخاصم عنوان کردند و آن‌ها را از محدوده فعالیتشان کنار گذاشتند.

پنج. صبوری تا پایان جدل انسان و هوش مصنوعی

یک راه‌حل دیگر هم در دسترس است: مدتی به سراغ شبکه‌های اجتماعی نروید. به‌جای آن پیش دوست و خانواده وقت بگذرانید و در مورد سلامت روان همدیگر به هم کمک کنیم. در این مدت، جدل انسان و هوش مصنوعی هم شاید به نتیجه برسد. در این مسیر هستیم تا دیگر نتوانیم تولیدات هوش مصنوعی را از تولیدات یک انسان جدا کنیم. دیگر یک شماره تلفن هم نمی‌تواند وجود یک انسان پشت یک اکانت را تایید کند. مشکلات شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر یا رِدایت شاید نشانی از این باشد که به‌جای وقت گذاشتن جلوی یک صفحه لمسی، به انسان‌های واقعی زندگی‌مان بیشتر توجه کنیم.