ششمین ماه تقویم میلادی در حالی به پایان رسید که کانادا در گذر بهار، شاهد رکوردشکنی در آتش‌سوزی در منابع طبیعی و جنگل‌هایش بود. از غرب قاره آمریکا تا شرق قاره، کانادا شاهد گستره‌ای از آتش‌سوزی‌هاست که پایانی برای تمامی آنان تا رسیدن زمستان نمی‌توان متصور شد. هم‌اکنون حدود هفت ساعت پرواز از شرق کانادا تا غرب کانادا است، یا انگار بگویی از لندن تا مسکو جنگل‌ها می‌سوزند.
در شش ماه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی، معادل سه درصد جنگل‌های شمالی کانادا (Boreal forest) یا به زبانی ساده، هشت میلیون هکتار یا ۷۶ هزار کیلومتر مربع از منابع طبیعی در آتش سوخته است. این رکورد تاریخی، بیشتر از هر مقدار زمین‌های سوخته در آتش‌سوزی‌های کاناداست و تازه تابستان شروع شده است.
به گفته مرکز هماهنگی‌های آتش‌نشانی جنگلی کانادا (The Canadian Interagency Forest Fire Centre) این مقدار زمین سوخته برابر کل آتش‌سوزی‌های سال‌های ۲۰۱۶، ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۲ میلادی در این کشور است.
دود آتش‌سوزی‌های کانادا که پیش‌تر مناطق مرکزی و شرقی قاره آمریکا را دربر می‌گرفت، واشینگتن دی‌سی، پایتخت آمریکا را برای چندین روز به آلوده‌ترین شهر در زمین تبدیل کرد. این دود در پایان ششمین ماه تقویم میلادی، قاره اروپا را طی کرده و به اوکراین رسید.
دور باطل فروپاشی اقلیمی
اگر جو زمین شبیه به یک گلخانه رفتار نمی‌کرد، انسان وجود نداشت چون سیاره خاکی یخ‌زده باقی می‌ماند. در دوره‌های تاریخی، زمین شاهد افزایش و کاهش گازهای گلخانه‌ای بود و این به‌معنای دوره‌هایی است که دمای میانگین زمین بالا رفته و دوره‌هایی که این دما کاهش یافته است.
پیش‌تر، فعالیت گسترده آتش‌فشان‌ها می‌توانست منبعی برای افزایش گازهای گلخانه‌ای در جو زمین باشد. در دو قرن اخیر، شاهد فعالیت گسترده آتش‌فشان‌ها نیستیم اما فعالیت‌های صنعتی و سبک زندگی بشر، متمرکز بر استخراج سوخت‌های فسیلی (زغال‌سنگ، نفت و گاز) و سوزاندن آن‌ها، به افزایش لجام‌گسیخته گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر زمین منجر شده است.
تا بدانجا که ناسا می‌گوید آدمی سبب شده که بیشتر از هر زمانی در ۸۰۰ هزار سال اخیر، گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر زمین انباشت شود. افزایش این گازها به‌معنای افزایش دمای میانگین زمین است. این افزایش دما، به رویدادهای شدید آب‌وهوایی دامن می‌زند. مثال آن وضعیت ال نینو که هم‌اکنون بر زمین حاکم است و از ایران تا کانادا، تغییرات آب و هوایی گسترده‌ای را خلق کرده است.
دور باطل فروپاشی اقلیمی در این است که در مثال جنگل‌سوزی‌های کانادا، این آتش‌سوزی‌ها میلیون‌ها تن گازهای گلخانه‌ای بیشتر به اتمسفر زمین می‌فرستند و این به گرمایش زمین دامن می‌زند.
در روزهای پایانی ماه ژوئن، خدمات دیده‌بانی جوی کوپرنیک در اتحادیه اروپا (the EU’s Copernicus Atmospheric Monitoring Service) اعلام کرد در شش ماه نخست سال، در حدود ۶۰۰ میلیون تن دی‌اکسید کربن از طریق این جنگل‌سوزی‌ها به اتمسفر زمین ارسال شده است.
این معادل ۸۸ درصد کل گازهای گلخانه‌ای است که در ۲۰۲۱ میلادی از کانادا به اتمسفر زمین رسیدند. این ۲۱ برابر میانگین سالانه گازهای گلخانه‌ای جنگل‌سوزی‌های این کشور است. رکورد پیشین متعلق به سال ۲۰۱۴ میلادی بود که جنگل‌سوزی‌های کانادا ۱۴۰ میلیون تن گازهای گلخانه‌ای به اتمسفر زمین فرستاد.
در کوتاه‌مدت، دود این آتش‌سوزی‌ها می‌تواند برای حیات از جمله آدمی از قاره آمریکا تا اروپا خطرآفرین باشد. وقتی جنگل و منابع طبیعی می‌سوزد، حرارت تنها درختان و بوته‌ها را نمی‌سوزاند بلکه هرچه سر راهش باشد، سازه‌ها، جاده‌ها و… را می‌سوزاند. دود این آتش‌سوزی‌ها، از یک سو حاوی گازهای خطرناک ناشی از این سوختن‌هاست و از آن سو، حاوی ریزگردهایی است که می‌توانند ریه‌های هر انسانی را ویران کند.
در درازمدت، گازهای گلخانه‌ای این آتش‌سوزی‌ها، به گرمایش زمین دامن می‌زنند. افزایش دمای میانگین زمین، به رویدادهای شدید آب‌وهوایی منجر می‌شود. در مثال کانادا، این بدین معناست که به‌تدریج، فصل جنگل‌سوزی طولانی و طولانی‌تر، گسترده‌تر، قدرتمندتر و مخرب‌تر می‌شود.
دور باطل ادامه پیدا می‌کند: گازهای گلخانه‌ای بیشتری به اتمسفر زمین ارسال می‌شود و همزمان جنگل‌ها و منابع طبیعی بیشتری می‌سوزند.
در جنگل‌های شمالی کانادا، در حدود ۲۰۰ بیلیون (۲۰۰ هزار میلیارد) تن کربن ذخیره شده است. در دو ماه پیش رو، شاهد اوج آتش‌سوزی‌های کانادا خواهیم بود. کانادا در شش ماه نخست سال، شاهد سه هزار آتش‌سوزی بود. در حدود ۲۵۰ آتش‌سوزی هم‌اکنون غیرقابل‌کنترل اعلام شده‌اند.