ارقام منتشرشده در ماه گذشته نشان میدهد که بیش از دو میلیون نفر در بورکینافاسو، کشوری در غرب آفریقا، آواره هستند که اکثریت آنها زن و کودکاند. این رویداد به یک بحران انسانی وخیم دامن زده است. درگیری و تنش میان گروههای اسلامگرا مردم را از خانهها و مزارعشان رانده و آنها مجبور شدهاند در کمپهای اسکان موقت در حاشیه شهرهای بزرگ ساکن شوند.
انصار الاسلام، متحد القاعده، و گروه «دولت اسلامی» (داعش) در صحرای بزرگ آفریقا، از جمله گروههای جهادی فعال در این کشور هستند.
گروههای کمک رسان و دولت با کمبود بودجه و رشد فزاینده درخواستهای کمک اضطراری مواجهند ولی میگویند به تلاششان ادامه میدهند. فعلا از هر چهار بورکینافاسویی یک نفر به کمک نیاز دارد و دهها هزار نفر با سطوح فاجعهبار گرسنگی روبرو هستند. به گفته سازمان ملل، با این حال، حتی نیمی از بودجه ۸۰۰ میلیون دلاری که سال گذشته گروههای امدادی درخواست داده بودند، تأمین نشد.
یکی از اعضای ارشد گروه حمایت از پناهندگان بینالمللی به آسوشیتد پرس گفت:
طیف عواقب (برای مردم) گسترده است، اما در هر نقطهای که نگاه کنید وضعیت تلخی وجود دارد. بسیاری از مردم ممکن است بمیرند و میمیرند زیرا نمیتوانند به غذا و خدمات بهداشتی دسترسی داشته باشند. از آنها به درستی محافظت نمیشود و کمکهای بشردوستانه و اقدامات دولت کافی نیست.
این خشونتها ملتی را که زمانی در صلح و آرامش در کنار هم میزیستند از هم جدا کرده است. اختلافات در این کشور به حدی گسترش یافته که منجر به دو کودتا در سال گذشته شد. رهبران نظامی قول دادند که ناامنی را متوقف کنند، اما از زمانی که ابراهیم ترائوره قدرت را در سپتامبر به دست گرفت، حملات جهادی گسترش یافته است.
به گفته تحلیلگران، دولت کنترل کمتر از ۵۰ درصد از کشور، عمدتاً در مناطق روستایی را در دست دارد. ریدا لیاموری، کارشناس ارشد مرکز سیاست برای جنوب جدید، یک اندیشکده مستقر در مراکش، گفت که القاعده و گروههای وابسته به دولت اسلامی (داعش) مناطق وسیعی را کنترل یا تهدید میکنند.
او گفت: «نیروهای امنیتی دولتی منابع (انسان و تجهیزات) برای مبارزه با هر دو گروه را در همه جبههها ندارند.»
راهبرد جهادیها برای محاصره شهرها، جلوگیری از تردد آزادانه مردم و ورود کالاها به داخل شهرها، بحران آوارگی را تشدید کرده است. گروههای امدادی می گویند حدود ۸۰۰ هزار نفر در بیش از ۲۰ شهر تحت محاصره هستند.
یکی از رهبران محلی که سال گذشته با جعفر دیکو، از جنگجویان و رهبران جهادی و رهبر انصار الاسلام در بورکینافاسو ملاقات کرد، گفت که گروه دیکو شهرهایی را که قوانین اسلامی را نمیپذیرند، مانند ممنوعیت الکل و الزام زنان به حجاب، محاصره میکنند.
در ماه ژانویه، سازمان ملل استفاده از هلیکوپترهای سنگین شینوک را برای انتقال مواد غذایی به مناطق غیرقابل دسترس آغاز کرد – رویکردی بسیار پرهزینه. سه شینوک در ماه مه به یکی کاهش یافت و دسترسی به گروه بزرگی از افراد را سختتر کرد.
در حالی که وضعیت بشردوستانه رو به وخامت است، توانایی گروههای امدادی برای فعالیت نیز بدتر شده است.
بر اساس دادههایی که آسوشیتدپرس در اختیار دارد، از زمان آغاز تسلط نظامیان بر دولت بورکینافاسو در ژانویه ۲۰۲۲، حمله به سازمانهای امدادی که توسط نیروهای امنیتی انجام میشود از یک مورد در سال ۲۰۲۱ به ۱۱ مورد در سال گذشته افزایش یافته است. این حوادث شامل دستگیری، بازداشت و ضرب و شتم بود.
نیروهای امنیتی در ماه نوامبر یک کارمند شاغل در یک سازمان امدادرسانی بورکینافاسو را در منطقه ساحل کشتند.
گروههای حقوقی، تحلیلگران و غیرنظامیان می گویند که ترائوره، رهبر حکومت نظامی، تنها بر حصول دستاوردهای نظامی متمرکز است و اهمیت چندانی به حقوق بشر، آزادی بیان یا پاسخگویی افراد به قتلهای بی رویه افراد مظنون به حمایت از ستیزهجویان نمیدهد.
به گفته ساکنان محلی روستای کارما، جایی که بیشتر خشونتها در آن رخ داد، نیروهای امنیتی بورکینافاسو در ماه آوریل حداقل ۱۵۰ غیرنظامی را در شمال این منطقه کشتند. دادستانها گفتند که تحقیقاتی را در مورد این قتلها آغاز کردهاند.
اوایل سال جاری، تحقیقات آسوشیتدپرس در مورد ویدئویی که در رسانههای اجتماعی منتشر شد، مشخص کرد که نیروهای امنیتی بورکینافاسو کودکانی را در یک پایگاه نظامی در شمال این کشور کشتهاند.
در حالی که دولت و گروههای اسلامگرا به جنگ دامن میزنند، غیرنظامیان بار سنگین آن را تحمل میکنند و امیدشان به پایان این تباهی از دست میرود.