فیلسوف بزرگ ارسطو یک بار گفت: «مرد عاقل می‌داند که چیزی نمی‌داند.» در واقع، خرد یک ساختار پیچیده و چند وجهی است که در رشته‌های مختلف از جمله روانشناسی مورد مطالعه قرار گرفته است. این ساختار معمایی با توانایی درک اطلاعات پیچیده، انعکاس تجربیات و احساسات، تنظیم احساسات، همدلی با دیگران، عمل به شیوه‌هایی که به نفع جامعه است، و در نظر گرفتن تأثیر اعمال خود بر دیگران و محیط مشخص می‌شود.
خرد برای سلامت کلی بسیار مهم است، زیرا افراد را قادر می‌کند تا درست قضاوت کنند، مشکلات را حل کنند، استرس را مدیریت کنند، روابط مثبت ایجاد کنند، به آینده‌ای پایدار کمک کنند و توسعه شخصی و حرفه‌ای را تقویت کنند. تحقیقات روان‌شناختی مؤلفه‌های متعددی را شناسایی کرده که حکمت را مشخص می‌کند. این مولفه‌ها با هماهنگی کار می‌کنند تا درک عمیقی از جهان و جایگاه فرد در آن ایجاد کنند.
ابعاد حکمت
بعد شناختی خرد، شامل درک اطلاعات پیچیده و حل مسائلی است که افراد را قادر می‌کند تا اطلاعات را تجزیه و تحلیل و ترکیب کنند و بر اساس دانش و تجربه خود قضاوت صحیحی داشته باشند. محققان دریافته‌اند که افراد مسن‌تر نسبت به بزرگسالان جوان که معتقدند استراتژی‌های شناختی در ارتقای خرد ضروری هستند و تجربه نقش مهمی در توسعه این مهارت‌ها ایفا می‌کند، احتمالاً بیشتر از راهبردهای شناختی مانند جست‌وجوی اطلاعات و ارزیابی جایگزین‌ها برای حل مشکلات استفاده می‌کنند.
بعد بازتابی خرد، شامل تأمل در تجربیات و احساسات خود است. این مؤلفه افراد را قادر می‌کند تا خود را بهتر درک کنند، در مورد رفتار و ارزش‌های خود اطلاعاتی کسب کنند و حس خودآگاهی را در خود پرورش دهند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۰ نشان داد که افرادی که در خرد انعکاسی امتیاز بیشتری کسب کرده‌اند، بیشتر درگیر بازتاب خود هستند و در تنظیم احساسات خود بهتر عمل می‌کنند، که نشان می‌دهد دانش متفکرانه یک مؤلفه مهم در ارتقای رفاه عاطفی و رشد شخصی است.
بعد عاطفی خرد شامل تنظیم عاطفی و همدلی است که افراد را قادر می‌کند تا احساسات را تنظیم کنند، استرس را مدیریت کنند و با دیگران همدلی کنند. محققان دریافتند افرادی که در خرد عاطفی نمره بالاتری می‌گیرند، به احتمال بیشتری احساسات خود را به طور مؤثر تنظیم می‌کنند و سطوح بالاتری از همدلی، ارتقای ارتباط اجتماعی و رفاه عاطفی دارند.
بعد اجتماعی خرد متضمن احساس مسئولیت اجتماعی و نوع دوستی است. این عنصر افراد را قادر می‌کند تا نیازهای دیگران را در نظر بگیرند و به گونه‌ای عمل کنند که به نفع جامعه باشد. مطالعه‌ای توسط آردلت (۲۰۰۳) نشان داد که افرادی که در خرد اجتماعی نمرات بالاتری کسب کرده‌اند، بیشتر درگیر رفتارهای اجتماعی هستند، مانند داوطلب شدن و کمک به دیگران که مؤلفه های اساسی مسئولیت اجتماعی هستند.
پرورش خرد
برای تقویت خرد، می‌توانیم راهبردهای زیر را تشویق کنیم:
خود اندیشی را تشویق کنید: خود اندیشی شامل بررسی افکار، احساسات و رفتارهای فرد است. تشویق افراد به خوداندیشی می تواند به آنها در درک بهتر خود و دیگران کمک کند. همچنین می‌تواند به آنها کمک کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند که می‌تواند به آنها در تصمیم گیری و حل مشکلات کمک کند.
نگرش باز را تقویت کنید: نگرش باز به معنای پذیرای ایده‌ها و دیدگاه‌های جدید بودن است. تشویق افراد به داشتن ذهنی باز می‌تواند به آنها کمک کند تفکر خود را گسترش دهند و راه‌حل‌های جایگزینی برای مشکلات در نظر بگیرند. همچنین می‌تواند به آنها کمک کند تا تنوع را درک کنند و تعصبات و تعصبات را کاهش دهند.
تشویق به یادگیری مادام‌العمر: یادگیری مادام‌العمر شامل کسب دانش و مهارت‌های جدید در طول زندگی است. تشویق افراد به ادامه تحصیل می‌تواند به آنها کمک کند تا با تغییرات محیطی سازگار شوند و مهارت‌های حل مساله خود را بهبود بخشند. همچنین می تواند پیشرفت شخصی و حرفه ای آنها را افزایش دهد.
همدلی را تشویق کنید: همدلی شامل درک و به اشتراک گذاشتن احساسات دیگران است. تشویق افراد به همدلی می‌تواند به آنها کمک کند با دیگران ارتباط برقرار کنند و روابط مثبت ایجاد کنند. همچنین می‌تواند به آنها در درک دیدگاه‌های مختلف و قدردانی از تجربیات مختلف کمک کند.
تشویق به تنظیم هیجانی: تنظیم عاطفی شامل مدیریت مؤثر احساسات خود است. تشویق افراد به تنظیم احساسات می‌تواند به آنها کمک کند تا با استرس کنار بیایند و مهارت‌های تصمیم گیری خود را بهبود بخشند.
تشویق مسئولیت اجتماعی: مسئولیت اجتماعی شامل در نظر گرفتن تأثیر اعمال خود بر دیگران و محیط است. تشویق افراد به مسئولیت پذیری اجتماعی می‌تواند به آنها کمک کند تا تصمیمات اخلاقی بگیرند و به آینده‌ای پایدار کمک کنند.
نوع دوستی را تشویق کنید: نوع دوستی شامل عمل به نفع دیگران بدون انتظار چیزی است. تشویق افراد به کار نوع دوستانه می‌تواند به آنها کمک کند تا شفقت و همدلی ایجاد کنند.
دیدگاه‌گیری را تشویق کنید: دیدگاه‌گیری شامل در نظر گرفتن این است که دیگران چگونه ممکن است یک موقعیت را ببینند. تشویق افراد به دیدگاه‌های متفاوت می‌تواند به آنها کمک کند تا دیدگاه‌های مختلف را درک کنند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
تشویق به تفکر در مورد ارزش‌ها: تأمل در ارزش‌ها شامل در نظر گرفتن باورها و اصول فرد است. تشویق افراد به تفکر در مورد ارزش‌های خود می‌تواند به آنها کمک کند تا اهداف و اولویت های خود را روشن کنند.
تشویق مربیگری: مربیگری شامل جست‌وجوی راهنمایی و حمایت از افراد با تجربه است. تشویق افراد به جست‌وجوی مربیان می تواند به آنها کمک کند تا بینش‌ها و دیدگاه‌های ارزشمندی به دست آورند.
اجتناب از مسیر تلخ
همانطور که می کوشیم خرد خود را توسعه دهیم، می‌توانیم از سخنان حکیمانه کنفوسیوس الهام بگیریم: «با سه روش می‌توانیم حکمت را بیاموزیم: اول، با تأمل، که اصیل‌ترین است، دوم، با تقلید، که آسان‌ترین است، و سوم، با تجربه که تلخ ترین است.» با درک و توسعه مولفه‌های لازم خرد، می‌توانیم احساس خودآگاهی، مسئولیت اجتماعی، همدلی و مهارت‌های تفکر انتقادی را در خود پرورش دهیم.
این مهارت‌ها می‌توانند به ما کمک کنند در پیچیدگی‌های زندگی پیمایش کنیم تا تصمیمات درستی بگیریم که به نفع خود و جامعه باشد. به جای تکیه صرف بر تجربیات منفی برای آموختن درس‌های ارزشمند، می‌توانیم فعالانه در جهت توسعه خرد از طریق ابزارهای عملی تلاش کنیم. با انجام این کار، می‌توانیم زندگی کامل‌تر و هدفمندتری داشته باشیم و در ایجاد دنیایی بهتر برای خود و نسل‌های آینده سهیم باشیم.
منبع: روانشناسی امروز