ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی دوشنبه ۱۱ اردیبهشت اعلام کرد که دولت بر تحقق حق‌آبه ایران از رودخانه هیرمند «با جدیت پیگیری دارد». کنعانی گفت:
طرف افغانستانی همواره بر حق جمهوری اسلامی ایران از رودخانه هیرمند اقرار دارد اما آن‌ها برای اجرای این موضوع دلایل و معذوراتی را مطرح می‌کنند که طبیعتاً این موضوع برای ما قانع‌کننده نیست و ما این را جزو پیگیری‌های جدی خودمان قرار دادیم.
او افزود:
با توجه به این‌که طرف افغانستانی به مشخصات فنی سد [کمال‌خان] و موانع فنی به‌عنوان دلایل عدم عمل به تعهدات اشاره می‌کند، در گفت‌وگوی اخیر وزیر امور خارجه اعلام آمادگی کرد تا با توجه به توانمندی‌های فنی و تجارب کشورمان یک هیئت فنی مشورتی تشکیل شده و در کنار کارشناسان این کشور به بررسی شرایط بپردازند.
براین اساس علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی جمهوری اسلامی به‌تازگی به افغانستان سفر کرد و از وضعیت سد کمال‌خان و تأسیسات آن بازدید کرد.
کنعانی اظهار امیدواری کرد که طرف افغانستانی در این زمینه کوتاهی نکند و نسبت به «اعطای کامل حق‌آبه» اقدامات را انجام دهد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ۲۸ فروردین اعلام کرد که در مذاکرات اخیر خود با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان در شهر سمرقند درباره حق‌آبه رودخانه هیرمند به تفصیل صحبت کرده است.
امیرعبداللهیان افزود: «افغانستان هم بر پایبندی خود به حق‌آبه ایران تأکید داشت. بر انجام اقداماتی فوری توافق کردیم. از حق‌آبه ایران کوتاه نخواهیم آمد.»
مسئله آب یکی از موضوع‌های مورد چالش ایران با طالبان است. سال گذشته امیرعبداللهیان گفته بود که آب رودخانه هیرمند یکی از شاخص‌های تهران در تعامل با طالبان است.
ایران و افغانستان برای تقسیم آب رودخانه هیرمند، در سال ۱۳۵۱ معاهده‌ای امضا کردند. تهران مدعی است که دولت‌های افغانستان حق‌آبه ایران را براساس این پیمان برآورده نکرده‌اند. از سوی دیگر گفته می‌شود که ایران در سال‌های اخیر چند برابر بیشتر از حق‌آبه خود از رودخانه هیرمند استفاده کرده است.
افغانستان در سال ۱۴۰۰ در مسیر رودخانه هیرمند در ولایت نیمروز با هزینه بیش از ۲۰۰ میلیون دلار سد ساخت. این سد به‌نام کمال‌خان ظرفیت ذخیره ۵۲ میلیون مترمکعب آب را دارد و می‌تواند حدود ۱۷۴ هزار هکتار زمین زراعتی را آبیاری کند.
اشرف غنی، رئیس‌جمهوری وقت افغانستان هنگامی که این سد را افتتاح می‌کرد، تأکید کرده بود که همسایه‌های افغانستان در ازای دریافت آب، باید نفت یا پول به افغانستان بدهند. ایران اما می‌گوید سد کمال‌خان مانع رسیدن آب به این کشور می‌شود.
دولت‌های پیشین در افغانستان دست‌کم در دو دهه گذشته از تأمین حق‌آبه ایران خودداری کرده‌اند که این امر منجر به خشک شدنِ تالاب هامون شده است.